سیدحبیبالله بهشتی: پدیده داعش در حال محو شدن است. این گروهک تروریستی که حمایتهای لجستیکی و مالی خود را از کشورهای
عربی- صهیونیستی دریافت میکرد، زیر چتر سازمانهای اطلاعاتی غربی عضوگیری خود را آغاز کرد و طی 5 سال جنگ علیه حکومت مرکزی سوریه و عراق، غرب و نهادهای امنیتی آن، با شناسایی، آموزش و سپس ترانزیت تروریستها به محلهای عملیات و صحنههای جنگ، از دو محور تلاش کردند امنیت اروپا را برقرار کنند؛ از یک سو برای سهمگیری در خاورمیانه، با آشفته کردن بیشتر تحولات میدانی سعی در امتیازگیری از کشورهای با ثبات بیشتر منطقه از جمله ترکیه و عربستان داشتند و از سوی دیگر مهاجرانی را که تاکنون بهانهای برای اخراج آنها نداشتند و عمدتا عضو مدارس سلفی بودند از مراکز اروپایی خارج کردند تا بتوانند امنیت شهرها و شهروندان خود را به بهای خانمانسوز کردن میلیونها سوری و عراقی بهدست آوردند. در نگاه نخست این ایده چندان هم ناکارآمد به نظر نمیرسید اما وقتی گروههای مردمی و ارتش سوریه با پشتیبانی روسیه و مستشاری جمهوری اسلامی ایران توانستند این تروریستها را عقب برانند، معضل جدیدی گریبان اروپا از جمله بلژیک، فرانسه و آلمان را گرفت؛ این مشکل مساله بازگشت تروریستهایی بود که اکنون آموزشهایی را که دیده بودند در صحنههای عملیاتی تمرین کرده بودند و خطرناکتر از قبل به شهرهای کوچک اروپایی پا میگذاشتند. آنها بعضا شهروندان و تبعه کشورهای اروپایی یا مهاجرانی هستند که مراحل اقامتی خود را طی کرده و از شمال آفریقا به اروپا آمدهاند. مدارس عربستان سعودی، کویت و امارات در کنار مساجدی که این کشورها با هزینههای بسیار زیاد در پایتختهای اروپایی بنا کردند، اقدام به تربیت نیروهایی کردند که همانطور که اشاره شد، زیر چتر سازمانهای امنیتی اروپایی مشغول فعالیت بوده و هستند. همین نیروهای امنیتی، کوچ این مزدوران مسلح را به شمال سوریه و عراق هموار کردند ولی اکنون گزارشهای دقیقی وجود دارد که نشان میدهد با توجه به پیروزیهای ارتش سوریه و جبهه مقاومت، اتباع الجزایر، لیبی، مراکش و تونس که در خدمت تروریستها در سوریه و عراق مشغول کشتار بودهاند، به اروپا بازگشتهاند ولی با بهانهجویی از سوی همین سرویسهای امنیتی به کشورهای مبدأ خود بازگردانده میشوند. این نیروهای آموزشدیده اکنون بار امنیتی و خطرناکی برای کشورهایی چون الجزایر هستند؛ الجزایری که از سوی گروههای تروریستی مورد تهدید قرار گرفته و برخی کشورهای اروپایی نظیر فرانسه از ایده لیبی برای این کشور در جهت بر هم زدن نظم موجود و موجودیت سیاسی آن استقبال میکنند. این گروههای تروریستی که با کوچ اجباری آنها از اروپا به شمال آفریقا شاهد اجماع و شبکهسازی مجدد آنها در یک سرزمین اسلامی هستیم، آغازگر موج تازهای از ناآرامیها و بیثباتیها در این منطقه هستند که الجزایر به عنوان یکی از تولیدکنندگان اصلی گاز در جهان و یکی از کشورهای تاثیرگذار در اوپک در معرض خطرات احتمالی ناشی از اقدام سرویسهای امنیتی آلمانی و فرانسوی است. در این میان یکهزار کیلومتر مرز مشترک میان لیبی و الجرایز میتواند به سرعت موج ناامنی را به این کشور بکشاند، هر چند نظام امنیتی الجزایر متحمل هزینههای سنگینی طی ماههای گذشته شده است تا بتواند این تروریستها را شناسایی کند اما سرویس امنیتی فرانسه به احتمال قوی همکاری چندانی با همتای الجزایری خود نمیکنند. با در هم شکسته شدن جریانهای تروریستی در سوریه و عراق و پاکسازی مرحله به مرحله شهرهای این دو کشور از تروریستهای داعشی و گروههای سلفی، اکنون این مزدوران به کشورهای آفریقایی آمدهاند و تلاش میکنند در صحرای بزرگ و مرزهای نیجر هم پایگاههای خود را فعال کنند. به نظر نمیرسد غرب حساسیت چندانی نسبت به تحولات الجزایر و تونس داشته باشد و تغییرات در مراکش نیز برای کشورهای اروپایی با توجه به راندن تروریستها به این کشور محلی از اعراب ندارد. اما منابع الجزایری میگویند گروهها و جریانهای تروریستی در منطقه شمال آفریقا با هدف سرنگونی و ضربه زدن به این کشور از سوی برخی جریانها و نهادها تسلیح و تجهیز میشوند و انتقال نیروی کارآزموده از آلمان و فرانسه به عنوان مهاجران رانده شده اروپایی، برای تقویت همین جبهه است.
خطر در مرزهای لیبی ادامه دارد
سفیر ایتالیا در الجزایر میگوید نیروهای مرزی الجزایر در مرزهای این کشور با لیبی، مالی و نیجر افزایش چشمگیری داشتهاند. این مقام ایتالیایی در این رابطه تاکید کرد 80 هزار نیروی نظامی الجزایری به مرزهای این کشور اعزام شدهاند تا بتوانند وضعیت بحرانی منطقهای را کنترل کنند. در همین حال اخبار از نیجر نیز وخیم گزارش شده و نیروهای موسوم به داعش تحرکات جدیدی را در این منطقه آغاز کردهاند. در این میان آمریکاییها برای حضور در اتاقهای عملیات و حضور در روندهای راهبردی در تلاشند از طریق کمیسیونهای مشترک نظامی و امنیتی فضای منطقه را کنترل و بعضا به سود خود استفاده کنند. سفیر ایتالیا در عین حال میگوید الجزایر برای آنکه مناطق مرزی خود را از تهدیدات احتمالی حفظ کند این مناطق را با بیش از 30 هزار نیروی تازهنفس تجهیز کرده و جابهجایی جمعیتی مخفیانهای را آغاز کرده است. وزیر کشور الجزایر اما در اینباره میگوید گزارشهایی در دست دارد که 500 مهاجر غیرقانونی وارد مرزهای این کشور شدهاند که خود نشان از تلاشها برای بر هم زدن اوضاع امنیتی این کشور دارد. در همین رابطه، وزیر خارجه مراکش نیز اظهار داشت داعش با توجه به نبود ساختار دولتی و نیز مساحت گسترده لیبی و نزدیکی آن به گروههای تروریستی مانند القاعده در کشورهای مغرب اسلامی، مدتی طولانی لیبی را هدف قرار داد. ناصر بوریطه با اشاره به اینکه اوضاع در لیبی ناآرام است، گفت: قرار بود بعد از توافقنامه صخیرات انتخابات برگزار شده و به نهادها برای مبارزه با تروریسم و فراهم کردن خدمات اصلی برای لیبیاییها مشروعیت لازم را ببخشد اما متاسفانه هنوز از هم گسیختگی سیاسی وجود دارد، به همین دلیل مراکش براساس توصیههای پادشاه این کشور و مشاوره با لیبیاییها پیشنهاد ادامه اجرای توافقنامه صخیرات در مرحله انتقالی یا حرکت در مسیر انتخابات را دارد اما مورد دوم نیازمند اتخاذ تدابیر امنیتی و توافق سیاسی است.
معاون وزیر خارجه آمریکا در الجزایر و مراکش به دنبال چیست؟
جان جی سولیوان، معاون وزیر خارجه آمریکا برای یک سفر دورهای به الجزایر و مراکش سفر کرده است. این سفر در حالی انجام میشود که لیبی به عنوان اصلیترین کانون بحرانهای منطقه شمال آفریقا میتواند سیطره بحران را به سراسر این منطقه بکشاند. از سوی دیگر این مقام آمریکایی یک سفر به دانمارک و هلند نیز ترتیب داده بود. سایت وزارت خارجه آمریکا میگوید سفر سولیوان برای بررسی و بحث درباره آینده مبارزه با داعش و گروههای تروریستی در همکاری مشترک با این کشورها ترتیب داده شده است که با توجه به شواهد موجود به نظر نمیرسد چندان ادعای قابل دفاعی باشد. آمریکا از ایده داعش ضعیف در برخی از مقاطع به صورت غیرعلنی دفاع کرده تا بتواند از این اهرم فشار علیه دولتهای منطقه استفاده کند. به همین منظور شاهد آن هستیم که هیچکدام از جنگهای آمریکا علیه بنیادگرایی از سال 2001 تاکنون نتیجهای در بر نداشته و با تغییر موضعگیری رهبران این کشور مواجهیم. وزارت خارجه آمریکا در همین حال اعلام کرد سفر سولیوان به الجزایر برای شرکت وی در پنجمین کمیسیون مشترک برای مقابله با تروریسم بوده است. وی در مراکش نیز گفته بود حضورش در این کشور برای آن است که کازابلانکا بازوی مهمی برای مقابله با تروریسم در منطقه است.