گروه فرهنگ و هنر: شانزدهمین دوره جایزه قلم زرین در حالی پایان یافت که مدیران جشنواره گلایه‌های زیادی را با خود به این مراسم آورده بودند. به گزارش «وطن امروز»، در این برنامه که عصر روز پنجشنبه 16 تیر همزمان با روز قلم در انجمن قلم ایران برگزار شد، از برگزیدگان هر بخش تقدیر به عمل آمد و از راضیه تجار، نویسنده پیشکسوت ادبیات پایداری نیز تجلیل شد. در آیین اختتامیه این دوره از جایزه قلم زرین محمدرضا سرشار، غلامعلی حدادعادل، علیمحمد مودب و... حضور داشتند.
قابل توجه اختلاسگران؛ جایزه قلم ۹۰ میلیون تومان تمام شد
در ابتدای این مراسم، محمدرضا سرشار، رئیس انجمن قلم در سخنانی با اشاره به تداوم برگزاری این جشنواره با وجود مشکلات مالی اظهار داشت: تداوم برگزاری چنین جایزه‌ای در 16 سال گذشته باعث افتخار است. با این همه این جایزه امسال برای ما ۹۰ میلیون تومان هزینه برداشت. شاید این رقم برای اختلاس‌کنندگان و آنهایی که دست در بیت‌المال دارند، عددی نباشد اما شاید برای آنها قابل توجه باشد برای انجمن ما که تنها درآمدش از محل دریافت حق عضویت اعضایش است و آن هم تنها کفاف یک ماه از اموراتش را می‌دهد، رقم بالایی است. سرشار در ادامه افزود: جایزه قلم زرین باسابقه‌ترین جایزه ادبی غیردولتی در ایران است. در حدیثی از پیامبر اکرم نقل شده اگر کار کوچکی ادامه داشته باشد بهتر از کار بزرگی است که ادامه پیدا نکند. ما به این حدیث تأسی می‌جوییم؛ هرچند برگزاری این جایزه کار کوچکی نیست. اغلب نویسندگان وقتی اثری می‌نویسند احساس می‌کنند شاهکاری کرده‌اند. جشنواره‌ها هم بستری برای انتخاب شدن برخی آثار است و به همین خاطر است که خیلی از نویسندگان که آثارشان انتخاب نمی‌شود، فکر می‌کنند به آنها ستم شده، البته این ایراد ندارد ولی واقعیت نیست. سال‌هایی بوده است که من با برخی آثار برگزیده موافق نبوده‌ام اما ملاک کار ما نظر داوران است و هیچ زد و بندی هم در کار نیست. شاید برگزیدگان با سلیقه ما جور نباشند اما مهم نظر داوران است.
انسان، نویسنده، معلم؛ راضیه تجار
بخش دیگر این برنامه به تجلیل از راضیه تجار، نویسنده ادبیات پایداری اختصاص داشت. در این بخش محمدمیرکیانی، از نویسندگان معاصر با اشاره به شخصیت کوشا و روحیه شاگردپروری تجار اظهار داشت: بعضی از خصلت‌های شخصی در وجود او در کنار شاگردپروری دیده می‌شد. سختکوشی، تلاش و از وقت خود گذشتن از جمله ویژگی‌های این استاد داستان‌نویسی است. پدرام پاک‌‌آیین در بخشی از این برنامه گفت: خانم تجار هرگز مبتلا به برج عاج‌نشینی رایج در میان برخی از داستان‌نویسان روزگار ما نشد و همواره قلم را در مسیر اعتلای فرهنگ مردم خواست. وی با بیان اینکه برخی با قلم و نوشتن آغاز کردند اما پس از پذیرش مسؤولیت از حوزه اصلی باز مانده و دور شدند، گفت: خانم تجار پرچم تألیف خلاق و ارائه آثار ارزشمند را بالا نگه داشته است. ادبیات ایشان پیام‌رسان و مبتنی بر پیام است. پاک‌‌آیین افزود: شاخصه یک نویسنده جبهه فرهنگی انقلاب این است که بر خلاف نویسندگان مدعی روشنفکری، ادبیات را در متن زندگی مردم می‌بیند.
غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان ادب و فرهنگ فارسی نیز در سخنانی با بیان اینکه هر انقلاب اصیل، ادبیاتی پویا را نیز در کنار خود متولد می‌کند، تأکید کرد: اگر تاریخ انقلاب‌های دنیا را بخوانید در بطن تمام آنها ادبیات شعر و داستان ظهور می‌کند و همچنین حرکتی عظیم در عرصه تعلیم و تربیت است. ما در مراسم امروز از کسی تجلیل می‌کنیم که عمرش را در راه تعلیم و تربیت نوجوانان و نیز ادبیات صرف کرده است. حدادعادل ادامه داد: ما از ابتدای انقلاب اسلامی شاهد بودیم که زنان بسیاری در عرصه ادبیات چهره شده‌اند که خانم تجار نیز در زمره آنهاست. من از ابتدای تأسیس انجمن قلم که به عنوان یک عضو ساده حضور داشته‌ام شاهد تلاش‌های ایشان بوده‌ام. به نظر بنده کار ایشان 2 جنبه دارد؛ نخست تلاش برای تولید آثار ادبی و دیگری تربیت نسل داستان‌نویس زن در انقلاب که کاری است بایسته. خانم تجار هم داستان‌ساز بوده‌اند و هم داستان‌نویس و هم داستان‌نویس‌آفرین. در کنار آنها آرامش، مهربانی و دور بودن از هیاهوها از خصوصیاتی است که شایسته شأن یک زن نویسنده است و در ایشان جمع شده است. در پایان این بزرگداشت نیز راضیه تجار با قرائت متنی احساس‌برانگیز از برگزاری این مراسم تجلیل کرد. وی در بخشی از این متن بیان داشت: من این شانس را داشتم که با عشق زندگی کنم و معنایش را بشناسم. عشق به خانواده، به همسر، فرزندان، وطن، ادبیات و دوستانم و عشق به ذات پروردگار. خدا را شکر که پیوسته توانستم خودم را در محضرش حفظ کنم و او مرا از دروغ دور کرد و ظرف روحم را از انقلاب اسلامی پر. راضیه تجار همچنین بیان داشت: در طول سالیان سال فهمیدم بیان احساسات خوب نیست مگر با زبان هنر، در آموزش‌وپرورش خدمت کردم و ٣٢ سال است در وادی ادبیات فعالم، از کوچک‌ترین تا بزرگ‌ترین کار را انجام داده‌ام، عاشق که باشی ذره هم خورشید است و آرزویم اعتلای ادبیات داستانی این سرزمین است. تجار گفت: دامن شهدا را گرفتم تا دستم را رها نکنند و ثمره‌اش ده‌ها کتاب و خلق آثاری است که در این زمینه نوشتم. انجمن قلم خانه دیگر من است مثل حوزه هنری و آرزو می‌کنم بتوانم به کمک دوستانم برای اهالی قلم گام‌های بلند‌تری بردارم.
قلم زرین در دستان نویسندگان متعهد
در انتهای این مراسم، برگزیدگان این دوره از جشنواره قلم زرین معرفی شدند و از آنها تقدیر به عمل آمد. در بخش نقد ادبی، کتاب «پژوهشی در ادبیات و اندیشه علمی تخیلی» اثر محمد قصاع و کتاب «درس گفتارهای نقد ادبی» اثر احمد خاتمی به عنوان آثار تقدیری مشخص شدند. در بخش شعر کودک، مجموعه شعر «آبان در ترافیک» سروده داوود لطف‌الله به عنوان اثر برگزیده معرفی شد. در بخش شعر بزرگسال، کتاب «سیاه‌مست، سایه‌تاک» اثر مرتضی امیری اسفندقه به عنوان اثر برگزیده انتخاب شد. در بخش داستان کوتاه، کتاب «روایتی ساده از ماجرایی پیچیده» نوشته ابراهیم حسن‌بیگی و باغ خرمالو اثر هادی حکیمیان به عنوان اثر برگزیده معرفی شد. در بخش داستان بزرگسال نیز اثر «گیلداد» نوشته حسن قلی‌پور به عنوان اثر برگزیده معرفی شد.
گلایه‌هایی که بعدا سر باز کردند
همچنین کمتر از یک روز پس از برگزاری اختتامیه شانزدهمین جایزه قلم زرین و اهدای جوایز برگزیدگان این جشنواره، دبیر این جایزه در اظهارنظرهایی به گلایه از برخی نویسندگان در مواجهه با این جایزه ادبی پرداخت. وجیهه سامانی در صفحه شخصی خود در یکی از شبکه‌های اجتماعی با تشکر از اعتماد انجمن قلم به وی برای تغییر در روال انتخاب داور برای این جایزه، بیان داشت که شانزدهمین جایزه قلم زرین در سال جاری و به اصرار وی برای نخستین بار 6 داور خارج از مجموعه اعضای انجمن قلم را در داوری‌ها داشته است. وی در بخش دیگری از این متن آورده است: دبیری جایزه قلم زرین به تجربه‌اش می‌ارزید. اینکه خیلی از آدم‌ها را بهتر بشناسیم، دوستان و همکاران همراه، آدم‌های غیرهمراه و سنگ‌انداز، داوران خودشیفته‌ای که برای حضورشان شرط عدم حضور دیگری را می‌گذاشتند و خیلی راحت آدم‌ها را قضاوت می‌کردند... دوستان و همکارانی که هنوز تعریف درستی از وظایف دبیر یک جشنواره ندارند و توقعات‌شان واقعا حیرت‌آور است! وی در ادامه به سختی پروسه انتخاب داوران و تایید شدن آنها توسط هیات مدیره انجمن قلم اشاره کرده و افزوده است: جلسات نهایی داوری و بحث‌ها و امتیازات و گپ و گفت‌ها هم... که گفتن ندارد. الان هم که حکایتش هنوز تمام نشده. خیلی‌ها هستند که ناراضی و دلخورند. مثلا آن بنده خدایی که بلاکم کرد یا بزرگواری که پیام داد و به خدا واگذارم کرد یا دوستانی که به ناحق گفتند من و داورانم دورهمی داشتیم نه داوری... به داوری اعتراض دارند و فکر می‌کنند در حق‌شان اجحاف شده... فکر می‌کنند مثلث قلم زرین، دبیر و داورها دست به دست هم داده‌اند تا کار آنها را نادیده بگیرند و کار دیگری را بالا بیاورند. چرا؟ حتما منفعتی پشت این انتخاب‌ها بوده... همه این تصورات و توهمات آن هم از جانب دوستان، تلخ و غم‌انگیز است. سامانی همچنین نوشت: در تمام این سال‌ها به این نتیجه رسیده‌ام که درصد زیادی از نتایج، سلیقه‌ای و بسته به نظر داوران مختلف، متفاوت است. اصلا وادی هنر و ادبیات قدر مطلق و قاعده کلی ندارد. برای همین جشنواره‌ها همیشه برایم مهم و قابل احترام بوده‌اند اما حیاتی و تاثیرگذار، هرگز.