عبدالباری عطوان*: برای ما دشوار است با یکی از مواضع و سیاست‌هایی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در منطقه خاورمیانه و جهان اتخاذ می‌کند یا با پیام‌های متداول وی در توئیتر که او را یکی از رهبران جهان کرد، موافقت کنیم اما بر خود لازم می‌دانیم که اقرار کنیم آنچه وی در آخرین توئیت‌هایش درباره دیدار احتمالی خود با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در نشست روز دوشنبه در هلسینکی، گفت حکایت از آن دارد که دیدارش با پوتین بخش ساده سفر دوره‌ای او به اروپاست که شامل حضورش در نشست سران پیمان ناتو در روز چهارشنبه (دیروز) در بروکسل و پس از آن سفرش به لندن است. روابط میان 2 همپیمان غربی یعنی ترامپ و پیمان ناتو این روزها متشنج است و در حال حاضر در حالتی از دودستگی بی‌سابقه به‌سر می‌برند که پیمان ناتو را تهدید به تضعیف می‌کند و راه را برای تجزیه آن در شکل کنونی‌اش که 22 کشور عضو آن هستند هموار می‌کند. ترامپ با همپیمانان اروپایی که کشورش با آنها در 2 جنگ جهانی در قرن گذشته شرکت کرد، با تکبر بی‌سابقه‌ای تعامل می‌کند و از آنها به شیوه‌ای که دارای تهدید وقیحانه است، خواستار افزایش هزینه‌های دفاعی‌شان به میزان 2 درصد از تولید ناخالص ملی‌شان است و همچنین آنها را به بهره‌برداری رایگان از قدرت آمریکا متهم می‌کند و این رفتار را برای پرداخت‌کننده مالیات آمریکایی عادلانه نمی‌داند.
در مقابل، دونالد تاسک، رئیس شورای اروپا به وی و تهدیدهایش در خارج کردن نیروهای آمریکایی از اروپا پاسخ داد و گفت کشورهای اروپایی چند برابر روسیه و به اندازه هزینه‌های دفاعی چین هزینه می‌کند و به رئیس جمهور آمریکا نصیحت کرد همپیمانانش که به شکل سریعی در حال کم‌شدن است را حفظ کند. ترامپ از پایبندی اروپایی‌ها به توافق هسته‌ای با ایران که وی از آن خارج شد ناراحت است. رئیس‌جمهوری آمریکا همچنین از «دشمنی» اروپایی‌ها با رژیم اسرائیل عصبانی است. این یعنی، به نظر ما، ترامپ جهان را از منظر اسرائیلی‌ها می‌بیند و سیاست‌هایش با کشورها را بر اساس دشمنی یا دوستی با اسرائیل ترسیم می‌کند و این یک تحول بی‌سابقه است که هیچ رئیس‌جمهور آمریکایی قبل از وی چنین کاری نکرد. نشست سران ناتو که چهارشنبه کار خود را آغاز کرد و تا امروز ادامه می‌یابد میدانی برای برخورد ترامپ و همپیمانان فرضی‌اش است که وی را منشأ تنش می‌دانند؛ عنصری که جهان را به لبه پرتگاهی فراتر از جنگ می‌کشاند و ثبات جهان و امنیت آن را تهدید می‌کند. این همپیمانان شروع به ایجاد سیستم دفاعی مستقل از آمریکا کرده‌اند. ما بر این باور نیستیم که اروپایی‌ها با تکبر ترامپ و ناسزاگویی‌هایش مانند همتاهای عرب خود برخورد می‌کنند، یعنی آنها تسلیم دیکته‌ها و گروکشی‌های مالی ترامپ نمی‌شوند زیرا این کشورها هزاران سال قبل از آمریکا در نقشه جهان وجود داشتند و رهبرانی بر آنها حکومت می‌کنند که ملت‌های‌شان آنها را در انتخاباتی آزاد و شفاف انتخاب کردند و بر سر هر سنارشاهی که خرج می‌کنند از آنها حساب و کتاب می‌خواهند. در حالی‌ که ترامپ در جریان نخستین سفر خارجی‌اش به عربستان سعودی، در فرودگاه ریاض برای او فرش قرمز پهن شد و بیش از 50 رهبر عربی و اسلامی مانند دانش‌آموزان در سالن برای شنیدن تهدیدهایش جمع شده بودند اما وضع در بروکسل قطعا کاملا فرق می‌کند و تظاهرات اعتراضی گسترده در لندن که پنجشنبه به آن سفر می‌کند را در انتظار خود می‌بیند که شعارهای آن می‌گوید: «لندن از رهبران نژادپرست استقبال نمی‌کند». ترامپ همچنین یک رهبر قدرتمند روسیه را در انتظار خود  در هلسینکی می‌بیند که نیروهای مسلح خود را بار دیگر مدرن کرده و آنها را در سطح نیروهای مسلح آمریکا رسانده است. ما یقین داریم که ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا از سفر اروپایی‌اش با بال‌های شکسته و غروری جریحه‌دار بازمی‌گردد و همین وضعیت باعث می‌شود دل ما خنک شود زیرا ما و جهان اسلام از تکبر این رئیس‌جمهور آمریکا رنج می‌بریم و از قرارداد قرن وی بدترین‌ها را توقع داریم.
* تحلیلگر برجسته جهان عرب