کرواسی با پیروزی در بازی امشب مقابل فرانسه میتواند نامش را برای همیشه در تاریخ جامهای جهانی جاودانه کند و بزرگترین شگفتی کل دوران این تورنمنت را رقم بزند. فرانسه در سوی دیگر اما دنبال جبران شکست 2 سال پیش در فینال یورو 2016 مقابل تیم شگفتانگیز دیگری به نام پرتغال است و البته دومین قهرمانیاش در جامجهانی بعد از 20 سال.
کرواسی در راه رسیدن به فینال، راهی که از سه 120 دقیقه و دو ضربات پنالتی گذشت، قهرمانانی چون ماریو مانزوکیچ و ایوان پریشیچ داشته و پدیدهای به نام آنته ربیچ. اما ستارههای اصلی این تیم همچنان هافبکهای میانیشان ایوان راکیتیچ و لوکا مودریچ هستند.
2 هافبک بارسلونا و رئالمادرید حتی بیش از آنچه از آنها انتظار میرفت در روسیه درخشیدهاند و کنار مارسلو بروزویچ از اینتر خط میانیای فوقالعاده تشکیل دادهاند. بروزویچ و راکیتیچ با تشخیص زلاتکو دالیچ بیشتر بار وظایف دفاعی را در این خط به عهده دارند تا مودریچ آزادی و آرامش بیشتری برای استفاده از نهایت خلاقیت و قدرت بازیسازیاش پیدا کند.
مودریچ با نمره 60/7 از هواسکورد ارزشمندترین بازیکن کرواتها بوده و در قلب خط میانی تیم منتخب تورنمنت هم جا دارد. هیچکدام از بازیکنان حاضر در جامجهانی به اندازه مودریچ در یک سوم میانی زمین توپ را از حریفان پس نگرفتهاند(31). در این جدول بعد از مودریچ، انگولو کانته از فرانسه دیده میشود(26)، هافبکی که یکی دیگر از کلیدیترین مهرهها برای تعیین سرنوشت فینال خواهد بود. نفر سوم هم البته کسی نیست جز راکیتیچ(22).
مودریچ در ضمن روی 3 گل تیمش هم نقش مستقیم داشته (2 گل، یک پاس گل) و با وجود خراب کردن پنالتیاش در دقایق پایانی نیمه دوم وقت اضافه مقابل دانمارک و کسپر اشمایکل، ضربهاش در پنالتیهای آخر بازی را گل کرد، اتفاقی که در دور بعد مقابل روسیه هم تکرار شد.
در سوی دیگر زمین اما یک هافبک تاثیرگذار دیگر هم داریم. شاید پل پوگبا مثل مودریچ نقشی مستقیم روی هیچکدام از گلهای فرانسه در راه رسیدن به فینال نداشته اما نمایشهای او از بازی دوم به بعد مدام در حال پیشرفت بوده، تا جایی که دیدیه دشان بعد از پیروزی در نیمهنهایی برابر بلژیک، از هافبک منچستر یونایتد به عنوان یک «هیولا» در میانه زمین یاد کرد.
قرار گرفتن پوگبا و کانته کنار هم یکی از نقاط قوت فرانسه دشان است. کانته با انرژی فوقالعادهاش که گاهی به نظر میرسد اندازه 2 هافبک دفاعی میدود محافظت لازم از خط دفاعیاش را به عهده میگیرد و این آزادی عمل بیشتری به پوگبا برای تمرکز روی بعد هجومی میدهد.
درست است که پوگبا هنوز در این تورنمنت گلی نزده و پاس گلی نداده اما 8 پاس کلیدیاش نشان از نقش او در طراحی حملات فرانسویها دارد. پوگبا بویژه استاد ارسال پاسهای بلند در ضدحملات از نیمه خودشان برای آنتوان گریزمن و کیلین امباپه است، نکتهای که میتواند برای خط دفاعی نه چندان دینامیک کرواسی مشکلات زیادی پدید بیاورد. تاثیرگذار بودن زوج پوگبا و کانته در مرکز خط میانی فرانسه را هم آمار بخوبی نشان میدهد. تیم دشان در 18 بازیای که این دو بازیکن را از ابتدا در ترکیب خودش داشته هرگز شکست نخورده (14 پیروزی و 4 تساوی). بنابراین دوئل پوگبا و مودریچ در فینال برای در دست گرفتن کنترل بازی میتواند تاثیری مستقیم بر روند آن و در نهایت نتیجه پایانی داشته باشد.
خروج از زیر سایه تیم 98
سرانجام طلسم شکست. خبر رسمی چهارشنبه شب در ورزشگاه مسکو تایید شد. نقش اول را ایوان پریشیچ به عهده داشت که گل تساوی را به انگلیس زد و گل دوم را ساخت. پسر جوانی که سالها پیش توانست تایید آلن پرن را برای حضور در سوشو بگیرد، در راهروهای لوژنیکی گفت: «حالا دیگر باید از زیر سایه نسل 1998 خارج شویم.» دانیل سوباشیچ که پرچم کرواسی را دور خودش پیچیده بود هم مهر تاییدی بر حرفهای همبازیاش زد: «1998؟ حالا ما هستیم. 1998 تمام شد چون ما از آنها قویتریم».
یک ماه است که اعضای این گروه بیوقفه تکرار میکنند که میتوانند به این هدف برسند و از زیر سایه اسلافشان خارج شوند. آنها سرانجام موفق شدند. کرواسی یکشنبه برای نخستینبار بازی در فینال جامجهانی را تجربه میکند و پس از اروگوئه در سال 1950 کوچکترین کشوری است که برای فتح این جام میجنگد؛ دستاوردی بینظیر.
اعتراف بلاژویچ: من مقصرم
یک پیرمرد این اتفاق را پیشبینی کرده بود. پیرمرد 83 ساله عینکی که در کشورش او را بهعنوان «مربی مربیها» و پدر فوتبال کرواسی میشناسند. میروسلاو بلاژویچ، ناخدای نسل 1998 چهارشنبهشب چشمانش برق میزد. او که چند سال است مربیگری را کنار گذاشته، قبل از بازی با انگلیس در مصاحبه با لیبراسیون فرانسه گفته بود: «امیدوارم انگلیس را ببریم و فرصت داشته باشیم فینال را مقابل فرانسه بازی کنیم. فکر میکنم فرانسه مقابل نسل فعلی کرواسی هیچ بختی ندارد. این تیم پر از استعداد است و انگیزه زیادی برای انتقام گرفتن از فرانسه دارد». بلاژویچ هنوز نتوانسته شکست در نیمهنهایی جامجهانی 98 مقابل فرانسه را هضم کند و بارها خودش را مقصر این شکست دانسته است. 2 سال پیش گفت: «تعویض بوبان یک ساعت بعد از بازی اشتباه بود. ما فکر کردیم او مصدوم شده، در حالی که به خاطر اشتباهش روی گل تساوی فرانسه دچار شوک روحی شده بود. باور دارم که اگر بوبان در زمین میماند، فرانسه را میبردیم و به فینال میرسیدیم».
مردی که بازوبند را به دشان سپرد
در این فینال ردپای بلاژویچ مشهود است. او کسی بود که در فصل 89-1988 بازوبند کاپیتانی نانت را به دشان سپرد. آن روزها نانت اوضاع بههمریختهای داشت. بوایه، رئیس باشگاه با کنار گذاشتن سوادو انقلاب کرده بود. دشان بازیکن جوانی بود که پیشبینی میشد ارزش فوقالعادهای داشته باشد. او بتازگی از تورنمنت تولون بازگشته بود، جایی که بازوبند کاپیتانی جوانان فرانسه را به دست داشت. بلاژویچ از او خواست که در 20 سالگی همین مسؤولیت را در نانت به عهده بگیرد و حتی او را به پست لیبرو برد. چیرو درباره آن روزها گفت: «این ماجرا مرا آزار میداد. میدانستم آینده او در خط میانی است ولی این پسر نیاز به فضا و دویدن داشت تا خودش را نشان بدهد».
دشان بعدها گفت که از بازی بهعنوان مدافع میانی لذت میبرده، همان پستی که مدتی در تیمهای پایه فرانسه هم به عهده گرفته بود. بلاژویچ همان روزها فهمیده بود که دشان یک لیدر و فرمانده درون زمین است. او چند ماه بعد در 29 آوریل 1989 نخستین بازی ملیاش را مقابل یوگسلاوی (تساوی بدون گل) تجربه کرد. کمتر از 10 سال بعد دشان با کنار زدن مردی که تجربه مسؤولیت را به او داده بود، جامجهانی را بالای سر برد. فرانسه با کاپیتانی دشان کرواسی را در نیمهنهایی شکست داد و با بردن برزیل در فینال نخستین ستاره را روی پیراهنش حک کرد.
استاد و شاگرد
زلاتکو دالیچ چهارشنبهشب در نشست خبری گفت که در سال 1998 بهعنوان تماشاچی به فرانسه رفته بود: «3 بازی اول را تماشا کردم ولی بعدا مجبور شدم به اشپلیت بروم تا در اردوی پیشفصل هایدوک شرکت کنم. بازی نیمهنهایی را از تلویزیون دیدم. در کرواسی همه 2 گل تورام را به یاد دارند. 20 سال است همه درباره این ماجرا صحبت میکنند. یادم هست پس از گل شوکر ایستادم ولی یک دقیقه بعد وقتی تورام گل مساوی را زد، دوباره نشستم». با این حال دالیچ بحث انتقام را منتفی دانست و گفت تیمش دوست دارد تاریخ خودش را بنویسد.
دالیچ توانست افتخار بزرگ بلاژویچ، استادش را پشتسر بگذارد. او سال 2000 دستیار بلاژویچ در واراژدین بود و چیرو گفت که از دیدن موفقیت شاگرد سابقش خوشحال است. در کرواسی دالیچ را بهعنوان «استاد شوک روحی» میشناسند و شوکر اصرار داشت این مربی روی نیمکت تیمملی بنشیند. آقای گل جامجهانی 98 و رئیس فدراسیون فعلی کرواسی انتخاب کاملا درستی داشت و این موفقیت کمک میکند فوتبال این کشور از زیر سایه پدرخواندهاش، زدراوکو مامیچ خارج شود. این لحظهای تاریخی برای فوتبال کرواسی است و بلاژویچ میتواند خودش را در این فینال سهیم بداند.