سیدحبیب‌الله بهشتی: عربستان سعودی به سفیر کانادا در ریاض 24 ساعت فرصت داده است این کشور را ترک کند، بحرین هم ضمن حمایت از تصمیم ریاض اعلام کرد امکان دارد رفتار مشابهی را با سفیر کانادا در منامه در دستور کار خود قرار دهد. این تصمیم ریاض پس از آن انجام شد که یک بلاگر مخالف دولت سعودی توسط رژیم آل‌سعود دستگیر و اعتراضاتی در پی آن توسط دولت اتاوا و سفارت کانادا در ریاض انجام شد. پادشاهی عربستان در همین حال از سفیر خود در کانادا نیز خواسته است به خانه بازگردد تا تکلیف دخالت آشکار در امور داخلی این پادشاهی از سوی کانادایی‌ها مشخص شود. در پی این تصمیم، پادشاهی عربستان دستور داده است تمام فعالیت‌های تجاری میان ریاض و اتاوا به طور یک‌طرفه به حالت تعلیق در‌آید. عربستان‌سعودی از این اقدام خود چه هدفی را دنبال می‌کند؟ به نظر می‌رسد سعودی‌ها به دلیل شکست‌های متعددی که در یمن متحمل شده‌اند از سوی مجامع بین‌المللی تحت فشار قرار دارند و برای فرار به جلو و در عین حال سرپوش گذاشتن روی شکست‌های‌شان در نوسازی فضای اجتماعی و داخلی خود، اکنون مجبورند سناریوی جدیدی را برای فرافکنی و هدایت افکار عمومی جهان به مسائل فرعی کلید بزنند. قطع مناسبات با کانادا در همین اتمسفر قابل تعریف است. از سوی دیگر اقدام رادیکال ولیعهد جوان سعودی در کنار دیگر رفتارهای او از جمله زندانی کردن اعضای خانواده سلطنتی در هتل و همچنین آزادی‌های نمایشی مانند سینما، رانندگی زنان و مسائلی از این دست در مقابل حمله به کانون‌های فعال زنان در این کشور قابل تعریف است.
کانادا از عربستان‌سعودی خواسته بود زنان وبلاگ‌نویس دستگیرشده توسط رژیم سعودی را آزاد کند و از خشونت علیه زنان و تبعیض‌های اجتماعی دست بردارد اما این اظهارنظر گویی نه‌تنها مورد پسند سعودی‌ها نبود بلکه آنها را بسیار عصبانی کرده است، چرا که از نظر ولیعهد سعودی او اقدامات بزرگی را در جهت نوسازی عربستان به نمایش گذاشته است و تئاتری که وی کارگردانی می‌کند باید از سوی غربی‌ها همواره تحسین شود و جایی برای اعتراض نباید وجود داشته باشد. کانادا اما نه‌تنها نسبت به دستگیری سمر بدوی، فعال حقوق زنان اعتراض کرده است بلکه موج گسترده دستگیری‌های معترضان به شرایط وخیم اجتماعی در این کشور نیز یکی از عواملی است که اتاوا را با ریاض سرشاخ کرده و به نظر می‌رسد سعودی‌ها تلاش می‌کنند از پروژه اتاوا برای ارسال پیام به دیگران استفاده کنند. اگر پیام سعودی‌ها خشونت در مقابل آنهایی باشد که نسبت به شرایط وخیم داخلی سعودی معترض هستند، می‌تواند منجر به سکوت و احتیاط بیشتر سازمان‌های مدافع حقوق بشر باشد که نگران برخورد خشونت‌آمیز سازمان یافته علیه فعالان مدنی در عربستان هستند.
روابط اجتماعی- اقتصادی عربستان و کانادا
اقلیت عرب‌های سعودی که در کانادا زندگی می‌کنند را به طور متوسط دانشجویانی تشکیل می‌دهند که از بورس‌های تحصیلی در سعودی استفاده کرده و به کانادا وارد شده‌اند. بر اساس آمارهایی که سال 2007 منتشر شده است 15 هزار عرب سعودی در کانادا تحصیل می‌کرده‌اند که اکثر آنها در رشته‌های فنی مشغول تحصیل بوده‌اند. در همین حال در میان 9 کشور عربی، عربستان بزرگ‌ترین شریک تجاری کانادا محسوب می‌شود که از سال 2002 تا 2005 تجارت میان 2 کشور بیش از 2 برابر رشد داشته است. از سوی دیگر کانادا یکی از تامین‌کنندگان سلاح برای سعودی است و به نظر می‌رسد با تنش‌هایی که روز دوشنبه پیش آمده است طرفین دوره‌ای از افول روابط را تجربه خواهند کرد و این بار آمریکایی‌ها به عنوان میانجی‌گران مناسبات اتاوا و ریاض وارد عمل خواهند شد. در همین راستا باید این نکته را نیز اضافه کرد که در سال 2014 بخش کانادایی شرکت آمریکایی اسلحه‌سازی «جنرال داینامیکس» توانست قراردادی را برای تامین و ساخت سلاح‌های سبک و ماشین‌های نظامی به ارزش 13 میلیارد دلار با طرف سعودی به امضا برساند که بزرگ‌ترین توافق صادراتی کانادا در تاریخ این کشور محسوب می‌شود. گزارش‌های بلومبرگ در عین حال نشان می‌دهد عربستان‌سعودی در سال 2006 میلادی، 6 میلیارد دلار در اقتصاد کانادا سرمایه‌گذاری کرده است. این آمارها در حالی است که سعودی‌ها و کانادایی‌ها در کشت دانه‌های گندم و تامین امنیت غذایی عربستان همکاری‌های گسترده‌ای داشته‌اند. همانطور که به آن اشاره شد شوک در مناسبات عربستان و کانادا برای ارسال پیام به دیگر کشورهای غربی است که نسبت به نقض آشکار حقوق بشر در سعودی معترض هستند و نمی‌توان افق طولانی برای آن در نظر گرفت.