احمد کاظم‌زاده*: با اتمام شمارش دستی آرای انتخابات عراق انتظار می‌رود روند تشکیل دولت جدید این کشور سرعت گیرد. چهارمین انتخابات پارلمانی عراق در دوره پساصدام و اولین نوع آن در دوره پساداعش 22 اردیبهشت‌ماه گذشته برگزار شد و با وجود گذشت نزدیک به 3 ماه از آن زمان هنوز دولت جدید تشکیل نشده است و دولت قبلی با توجه به پایان عمر قانونی پارلمان قبلی و در نبود تشکیل پارلمان جدید، تنها به اداره روزمره امور می‌پردازد و این در حالی است که مطالبات عمومی افزایش یافته و در هفته‌های اخیر از صنفی به سیاسی تغییر ماهیت داده و حتی در مواردی رنگ و بوی براندازی به خود گرفته است. برخی عوامل تطویل تشکیل دولت جدید، جنبه داخلی دارد و به مسائلی چون لزوم بازشماری دستی آرا یا چگونگی تشکیل فراکسیون بزرگ برای معرفی نخست‌وزیر مربوط می‌شود.
این موانع در انتخابات گذشته نیز وجود داشته است اما در انتخابات اخیر به دلایلی همچون افزایش کثرت ائتلاف‌های سیاسی بویژه در میان شیعیان که امکان رسیدن به توافق را برای تشکیل فراکسیون بزرگ جهت معرفی نخست‌وزیر با دشواری مواجه می‌کند یا به دلیل الکترونیکی شدن انتخابات که زمینه تقلب را در برخی حوزه‌ها از جمله اردوگاه‌های آوارگان، عراقی‌های مقیم خارج یا مناطق مختلف سنی و کردی به‌وجود آورده، موانع داخلی بیشتر شده است.
 هر چند طبق قانون اساسی بعد از تایید نتایج انتخابات 75 روز برای معرفی نخست‌وزیر جدید از سوی فراکسیون بزرگ فرصت باقی است اما با توجه به رایزنی‌های انجام شده در نزدیک به 3 ماه گذشته به نظر می‌رسد روند تشکیل دولت جدید بعد از اتمام بازشماری دستی آرا با سرعت قابل ملاحظه‌ای همراه شود، بویژه آنکه ادامه اعتراضات در چند هفته اخیر عواقب هرگونه تاخیر در روند تشکیل دولت جدید را برای مسؤولان و نمایندگان جدید پارلمان گوشزد کرده است.
برخی دیگر از موانع تشکیل دولت جدید جنبه خارجی دارد و به رویکرد آمریکا و همپیمانان آن در تبدیل عراق به زمین بازی برای تسویه حساب منطقه‌ای بازمی‌گردد. «وفیق السامرایی» از فرماندهان سابق ارتش عراق 7 تیرماه یعنی حدود 2 هفته قبل از آغاز اعتراضات گفته بود آمریکا دنبال یک کودتای نظامی و امنیتی یا عصیان مدنی در عراق است تا جلوی نفوذ ایران را بگیرد. موضوعی که برخی شخصیت‌های دیگر عراقی نیز به آن اشاره کرده بودند. همچنین بعد از اینکه ایاد علاوی از تلاش برای تشکیل ائتلاف مورد نظر خود برای معرفی نخست‌وزیر ناکام ماند از لزوم طرح تشکیل دولت نجات ملی سخن گفت که به منزله از بین رفتن مشروعیت انتخابات و بازگرداندن روند سیاسی به نقطه صفر بود. در این راستا  تهدید روز جمعه «داگلاس پادگت» مشاور ارشد وزارت خارجه آمریکا در موسسه هادسون در واشنگتن‌دی‌سی مبنی بر اینکه اگر اصلاحات اجتماعی و سیاسی در عراق اجرا نشود، ممکن است یک سازمان تروریستی جهانی جدیدی مانند داعش در این کشور شکل بگیرد، به نوعی از نیت جدید آمریکا برای ایجاد ناامنی‌های جدید در این کشور در صورت تامین نشدن مطالبات خود از دولت جدید عراق پرده بر می‌دارد که اتخاذ این رویکرد تاثیرپذیری آن را از رویکرد‌های امنیتی و تروریستی راستگرایان حاکم بر اسرائیل آشکار می‌کند که در سوریه نیز با ترور دانشمندان این کشور تجلی یافته است.  در مجموع به نظر می‌رسد موانع داخلی تشکیل دولت جدید عراق رو به کاهش است و بعد از پایان شمارش دستی آرا روند تشکیل دولت جدید تا حدودی تسریع می‌شود اما موانع خارجی آن از سوی آمریکا و متحدان منطقه‌ای‌اش همچنان به قوت خود باقی است و بستگی به این خواهد داشت که مسؤولان عراقی تا چه میزان بر این موانع غالب شوند.
*کارشناس مسائل خاورمیانه