printlogo


کد خبر: 196839تاریخ: 1397/5/21 00:00
آیا پتروشیمی‌ها در بازار ارز نقش دارند؟

محمد نجارصادقی: پس از بانک مرکزی، پتروشیمی‌ها را می‌توان قدرتمند‌ترین بازیگران رسمی بازار ارز در ایران دانست، پتروشیمی‌ها سالانه بین 15 تا 20 میلیارد دلار برای اقتصاد ایران ارز جذب می‌کنند. باید توجه داشت بانک مرکزی منابع ارزی خود را از فروش نفت و گاز تامین می‌کند و وزارت نفت موظف است طبق قانون تمام عواید خود را از این مسیر در اختیار خزانه و بانک مرکزی قرار دهد.
 اما پتروشیمی‌ها بر عکس شرکت‌های وابسته به وزارت نفت به دلیل ساختار خصولتی که دارند، درآمدهای خود را مستقیم از طرف خارجی و با واسطه صرافی‌ها تحویل می‌گیرند و به هیچ دستگاهی درباره نحوه نقد کردن آن پاسخگو نیستند. تا پیش از تشکیل سامانه نیما و قرار گرفتن کشور در شرایط جنگ اقتصادی، پتروشیمی‌ها با واسطه‌هایی که در بازار آزاد داشتند اقدام به عرضه ارز می‌کردند. این یعنی همه ساله کشورهای خریدار نفت و گاز یا مشتقات آنها در انتهای سال میلادی اقدام به حسابرسی حساب‌های خود می‌کردند و حجم بالایی ارز وارد کشور می‌شد که پتروشیمی‌ها هم از این قاعده مستثنا نیستند. و در یک مدت زمان کوتاه حجم بالایی دلار به عنوان معوقات سالانه پتروشیمی‌ها در ماه‌های پایانی سال میلادی (آبان تا دی) وارد ایران می‌شود. این شرایط رقابت بین بانک مرکزی و پتروشیمی‌ها را به وجود می‌آورد که یکی می‌خواهد به ادعای خود بازار را مدیریت کند و دیگری که می‌خواهد بازار آشفته‌تر شود تا قیمت‌ها بالا برود. پس از تشکیل سامانه نیما به پتروشیمی‌ها دستور داده شد ارز خود را در اختیار سامانه نیما بگذارند که طبق گزارش‌های گمرک بیش از 6/4 میلیارد دلار صادرات داشتند اما 2 میلیارد دلار در نیما عرضه شده است. همه اینها گویای این است که پتروشیمی‌ها همواره به دنبال سود به هر شکلی بوده‌اند و خواهند بود.
پتروشیمی‌ بی‌سر و سامان
داستان سرپرستی واحد برای پتروشیمی‌ها بسیار بلند است اما آنچه به اختصار می‌توان درباره آنها گفت این است که در دهه 80 و در راستای قانون خصوصی‌سازی سهام تمام پتروشیمی‌های کشور به فروش رسید؛  فروشی پرشبهه که در نهایت صندوق‌های بازنشستگی و شرکت‌های زیرمجموعه شستا را صاحب بخش اعظم اکثر شرکت‌های پتروشیمی کرد.  حرکت شرکت‌های پتروشیمی از دولتی به خصوصی ناگهان آنها را به مجموعه‌هایی خصولتی تبدیل کرد، به این نحو که شرکت‌های زیرمجموعه شستا وابسته به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یا بیش از 50 درصد سهام این پتروشیمی‌ها را خریداری کردند یا با درصد کمتری به بزرگ‌ترین صاحب حقوقی سهام این شرکت‌ها تبدیل شدند که در هر دو صورت انتخاب هیات مدیره و مدیرعامل به سلیقه آنها انجام می‌شد.
ربیعی در باتلاق پتروشیمی‌ها
هفته گذشته علی ربیعی، وزیر کار توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی استیضاح شد که اصلی‌ترین دلیل این موضوع عدم عرضه ارز پتروشیمی‌ها برای کنترل قیمت ارز بود. در همین باره یکی از نمایندگان موافق استیضاح گفت: اینکه گفته می‌شود این وزارتخانه در نوسانات ارزی نقشی نداشته است، اشتباه است. حسن نوروزی افزود: پتروشیمی‌های زیرمجموعه این وزارتخانه محصولات خود را فروخته و صادر کرده‌اند اما دلار آن را به بازار تزریق نکرده‌اند. محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس هم در این جلسه استیضاح درباره سوداگری پتروشیمی‌ها در بازار ارز، اظهار داشت: شرکت‌های پتروشیمی که متعلق به این وزارتخانه (وزارت کار) هستند به دلیل عدم ارائه کامل ارزشان عامل اخلال در نظام اقتصادی شده‌اند، یقه چه کسی را باید بگیریم؟ بنا بر این گزارش، دولت از طریق پتروشیمی‌ها به صورت غیرمستقیم خود یکی از بزرگ‌ترین توزیع‌کنندگان ارز است اما از فروش ارز به قیمت دولتی یا حداقل نزدیک به دولتی اجتناب می‌کند. در این شرایط چه انتظاری از صادرکنندگان بخش خصوصی وجود دارد که ارز حاصل از صادرات محصولات خود را با قیمت پایین‌تر از نرخ بازار بفروشند وقتی خود دولت این کار را انجام نمی‌دهد. با وجود اینکه وزیر کار به دلیل همین موضوع استیضاح شده است اما در حال حاضر هم سازوکار قانونی و همیشگی برای هدایت ارز پتروشیمی‌ها به محل درست آن مصوب نشده است و احتمال دارد در سنوات آتی هم این اتفاق رخ دهد.


Page Generated in 0/0062 sec