عزت‌الله انتظامی را باید یکی از منحصر به فردترین بازیگران سینمای ایران دانست؛ بازیگری که در بیش از 7 دهه فعالیت خود در سینما همواره از سرآمدان دوره خود بود و کمتر بازیگری پیدا می‌شود که بتواند در 7 دهه بازیگری همیشه در اوج فعالیت‌های هنری باشد. انتظامی فعالیت خود را در عرصه با پیش‌پرده‌خوانی در تماشاخانه‌های لاله‌زار شروع کرد و پس از یک سال به تماشاخانه‌های هنر و فرهنگ تهران رفت. او در سال ۱۳۲۰ نخستین نمایش حرفه‌ای خود را با عنوان «اولتیماتوم» نوشته پرویز خطیبی به کارگردانی اصغر تفکری در تئاتر پاریس خیابان لاله‌زار اجرا کرد و تا سال ۱۳۲۶ توانست در بیش از ۱۰ نمایش نقش‌پردازی کند.
70 سال با آقای بازیگر
انتظامی که تا سال 1348 به دلایل گوناگون از سینما فاصله داشت، نخستین تجربه سینمایی خود را در نقش اول با فیلم سینمایی «گاو» رقم زد و همین نقش را می‌توان شاه‌کلید نقش‌های ایفا شده از این بازیگر در آثار سینمایی پیش از انقلاب دانست؛ اثری به کارگردانی داریوش مهرجویی که بعدها مورد تجلیل امام خمینی(ره) نیز قرار گرفت. انتظامی در این فیلم نقش «مش حسن» را بازی می‌کند که در فراق گاو خود می‌نالد و با او همزاد‌پنداری می‌کند. انتظامی در سال‌های بعد از انقلاب نیز حضور فعالی در سینمای ایران داشت و در بیش از 40 اثر سینمایی و چند مجموعه تلویزیونی حضور پیدا کرد؛ حضور پررنگی که افتخارات بسیاری را برای «آقای بازیگر» سینمای ایران رقم زد. او در طول این سال‌ها بارها نامزد دریافت جایزه جشنواره فیلم فجر شد که در این میان در سال‌های 1367، 1372، 1380، 1382 برای بازی در فیلم‌های سینمایی «گراند سینما»، «روز فرشته»، «خانه‌ای روی آب» و «گاوخونی» برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اصلی یا مکمل مرد جشنواره فیلم فجر شد.
بازیگری با انبوهی از نقش‌های درخشان
انتظامی که به رحمت خدا رفت جملات قصار و دیالوگ‌های مختلفی از میان آثار پرشماری که او در این سال‌ها در سینما و تلویزیون ایفا کرده در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد؛ نقش‌هایی که حالا هر کدام تبدیل به بخشی از تاریخ سینمای ایران شده‌اند. انتظامی آنقدر در این سال‌ها نقش‌های درخشان داشته که بیان همه آنها خارج از حوصله این گزارش است اما شاید بد نباشد بخشی از این نقش‌ها را در اینجا با هم مرور کنیم. گذشته از نقش «مش حسن» در فیلم سینمایی «گاو» که شاه‌کلید نقش‌های ایفا شده توسط این بازیگر در سال‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی بود، اگر بخواهیم نقش‌های درخشان کارنامه بازیگری او را در سال‌های بعد از انقلاب بررسی کنیم، بدون شک اوج دوران بازیگری انتظامی را باید در دهه 60 دانست؛ جایی که او با بازی در فیلم‌هایی همچون «شیر سنگی»، «حاجی واشنگتن»، «کمال‌الملک»، «کشتی آنجلیکا»، «اجاره‌نشین‌ها» و«هامون» توانایی‌های منحصر به فرد خود را در عرصه بازیگری به نمایش گذاشت. انتظامی در سال‌های پس از آن نیز حضور موثری در سینمای ایران داشت که از آن میان می‌توان به حضور او در فیلم‌های مهمی همچون «روز واقعه»، «روز فرشته»، «جنگ نفتکش‌ها» و «روسری آبی» اشاره کرد. هر چند دهه سوم حضور او در سینمای پس از انقلاب به پرکاری سال‌های پیش از آن نمی‌رسید اما او در این سال‌ها هنوز هم همان عزت سینمای ایران بود؛ تجربه‌ای که ماحصل آن حضور در آثاری مثل «مینای شهر خاموش»، «گاوخونی»، «دیوانه از قفس پرید» و «حکم» بود. آخرین حضور جدی انتظامی در سینما مربوط به حضورش در فیلم سینمایی «راه آبی ابریشم» بود که با وجود همه نقدهای وارده، در زمان خود اثری ارزشمند بود. انتظامی البته در دوران فعالیت خود کمتر سراغ مجموعه‌های نمایشی تلویزیونی رفت که شاید باید مهم‌ترین آنها را نقش «خان مظفر» در سریال هزاردستان به کارگردانی مرحوم علی حاتمی دانست، اگرچه بعد از آن نیز در سریال‌های «زندگی» و «محاکمه» در دهه 70 ایفای نقش کرد اما کارنامه درخشان تلویزیونی وی در همان هزاردستان باقی ماند.
پس از عزت
پرویز پرستویی، مهتاب کرامتی، برزو ارجمند، کمند امیرسلیمانی، هومن حاجی‌عبداللهی، فرهاد اصلانی، دانیال حکیمی، فریبا کوثری، مسعود ده‌نمکی، جواد عزتی، کامبیز دیرباز و... از جمله هنرمندانی بودند که نسبت به درگذشت عزت‌الله انتظامی واکنش نشان دادند. همچنین وزرای امور خارجه، بهداشت، ارتباطات و ارشاد نیز تاسف خود را بابت از دست دادن عزت‌الله انتظامی ابراز داشتند. همچنین محمدمهدی حیدریان رئیس سازمان سینمایی، عبدالعلی علی‌عسگری رئیس سازمان صداوسیما، علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، سعید اسدی مدیر مجموعه تئاترشهر و مجید رجبی‌معمار، مدیرعامل خانه هنرمندان ایران نیز از دیگر مدیران فرهنگی بودند که پیام‌های تسلیت جداگانه‌ای منتشر کردند. در بخشی از پیام سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آمده است: «این هنرمند فرهیخته و مردمی، قریب به 7 دهه از عمر پرثمر خویش را وقف ایفای نقش‌های گوناگون و متنوع در عرصه تئاتر و سینمای ایران کرد و با خلق خاطراتی به یادماندنی در ذهن همه ایرانیان هنردوست، چهره ماندگار هنر این سامان شد. مردمی که با خنده‌های او شاد شدند و با اشک‌های او گریستند، از عزت‌الله انتظامی جز ادب، وقار و احترام ندیدند و هنرمندانی که در این عرصه همنفسی با او را تجربه کردند، همواره به نیکی و بزرگی از عزت سینمای ایران یاد می‌کنند. بی‌تردید فقدان این بزرگمرد ضایعه‌ای برای هنر معاصر ایران خواهد بود». همچنین حیدریان نیز در پیامی آورده است: «انسانی شریف، مردی بزرگ، هنرمندی توانا و مردمی، جهان خاکی را به سوی منزلگاه ابدی خویش ترک کرد. همه عمر، شریک سختی‌ها، روایتگر شادی‌ها، همراه و همدم همه لحظات هم‌میهنانش بود. چه بسیار به‌جای مردم گریست تا بدانند شریکی بر آلام‌شان وجود دارد و چه سخاوتمندانه خنداند بی‌ترس از ملامت دیگران، تا بدانند امید معبر آینده است. خدای مهربان جزای مهربانی‌هایش را مزید فرماید و روحش را قرین عزیزان درگاهش منزلی ابدی و به خانواده محترم بویژه پسر بزرگوارش و جامعه شریف هنری، صبر و اجر عنایت فرماید». بنابر اخبار منتشر شده، مراسم تشییع استاد عزت‌الله انتظامی و وداع با این هنرمند فقید ساعت 9:30 صبح روز یکشنبه 28 مرداد از تالار وحدت به سوی قطعه هنرمندان بهشت‌زهرا(س) برگزار می‌شود.