کارشناسان سیاسی معتقدند با حضور عمران خان بر مسند نخستوزیری پاکستان فصل جدیدی در روابط تهران- اسلامآباد شکل خواهد گرفت. این موضوع را میتوان بخوبی از تمام مواضع نخستوزیر پاکستان چه در دوران رقابتهای انتخاباتی، چه بعد از کسب اکثریت کرسیهای پارلمان و چه بعد از انتخاب به عنوان نخستوزیر دریافت کرد. او بارها از علاقه خود برای سفر به ایران صحبت کرده و از ایران به عنوان نخستین مقصد وی برای سفر بعد از انتخاب به عنوان نخستوزیر پاکستان یاد شده است. عمرانخان روز گذشته نیز بار دیگر بر لزوم تحکیم روابط با ایران تاکید کرد و در عین حال گفت زیر بار سخنان غلط آمریکا نخواهد رفت. به گزارش تسنیم، «عمرانخان» نخستوزیر پاکستان اعلام کرد: قصد جنگ با آمریکا را نداریم ولی آنها باید بدانند که ما زیر بار سخنان غلط آنان نخواهیم رفت. وی در گفتوگو با مجریان شبکههای مختلف تلویزیونی پاکستان تصریح کرد: در وهله اول تلاش ما این است که روابط با آمریکا تیره نباشد و مشکلات موجود از طریق گفتوگو و مذاکره حل شود. نخستوزیر پاکستان افزود: ما خواهان روابطی خوب و برادرانه با ایران، افغانستان و هند هستیم. عمرانخان اضافه کرد: تمام معاهدهها و قراردادهایی که منافع مردم پاکستان در آن لحاظ نشده باشد به هر قیمتی فسخ خواهد شد. رئیس حزب تحریک انصاف اظهار داشت: با توجه به بدهی 1200 میلیارد دلاری پاکستان، تنها راه نجات اقتصاد کشور افزایش قدرت سازمان بازرسی است و ما در این رابطه سیاستهای ویژهای داریم. عمرانخان گفت: رسانهها فقط 3 ماه به ما زمان بدهند تا تحولات بنیادین خود را اجرایی کنیم و پس از آن میتوانند هر انتقادی داشتند مطرح کنند.
نخستین پالس مثبت به ایران بعد از پیروزی
همانطور که اشاره شد مواضع مثبت عمران خان درباره ایران در دفعات متعددی مطرح شده است. او در نخستین موضعگیری پس از پیروزی در انتخابات هم بر افزایش روابط با ایران تاکید کرد. رهبر حزب تحریک انصاف که در انتخاباتی تاریخی موفق به شکست رقبای سرسخت خود شد در نخستین واکنش به پیروزی حزبش گفت: ما قصد انتقامگیری سیاسی از هیچکسی را نداریم. وی تصریح کرد: زمان آن رسیده که رویای پاکستان جدید تعبیر شود و ما این فرصت را داریم که کشور را بسازیم. سیاستمدار پاکستانی گفت: مرزهای ما با افغانستان باید باز باشد، ارتباط ما با آمریکا باید تغییر کند و تبدیل به روابطی شود که دو طرف از آن منفعت ببرند نه فقط آمریکا! باید ارتباطمان با ایران قویتر و بهتر شود و با عربستان نیز باید ارتباطمان خوب باشد، ما تلاش خواهیم کرد جنگها را به صلح تبدیل کنیم نه اینکه خود در جنگها شرکت کنیم. رهبر حزب تحریک انصاف افزود: پاکستان را مانند مدینه منوره تبدیل به مکانی خواهیم کرد که در دنیا نمونه و الگو شود. وی اضافه کرد: انتقادهایی که به من شد به هیچ سیاستمدار دیگری نشد ولی به فکر انتقام گرفتن نیستم و پیروزی را فرصتی خوب میدانم تا به وعدههایی که دادهام عمل کنم.
علاقه دارم به ایران سفر کنم
عمرانخان چند روز بعد از این اظهارنظر بار دیگر از ایران سخن گفت و تاکید کرد علاقه فراوانی برای سفر به ایران دارد. ای آر وای نیوز در اینباره نوشت: رهبر حزب تحریک انصاف که پیش از این نیز اعلام کرده بود تلاش میکند روابط اسلامآباد و تهران بهتر شود، گفت: علاقه فراوانی برای سفر به ایران دارم. وی تصریح کرد: مایلم به ایران سفر کنم و اماکن زیبای تاریخی این کشور را مشاهده کنم. عمرانخان گفت: فعالیتهای ایران برای ایجاد ثبات و امنیت در منطقه قابل تحسین است و ما نگرانیهای تهران را راجع به تحولات منطقه درک میکنیم. رهبر حزب تحریک انصاف افزود: پاکستان و دولت ما آماده است تا نقش خود را برای ایجاد صلح میان تهران و ریاض ایفا کند. سیاستمدار پاکستانی اضافه کرد: ما خواهان ایجاد روابط دوستانه و برادرانه با تمام کشورهای همسایه از جمله ایران هستیم. وی گفت: تقویت پایههای اقتصادی پاکستان از مهمترین خواستههای ما است و در اینباره از تجارت با ایران بهره خواهیم برد.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه نیز اخیرا در سفر 2 روزه خود به پاکستان با نخستوزیر این کشور دیدار و گفتوگو کرد. در این دیدار طرفین ضمن اشاره به اهمیت و ضرورت توسعه و ارتقای روابط فیمابین ایران و پاکستان در زمینههای مختلف مرزی، تجاری و اقتصادی، بر لزوم همکاریهای نزدیک کشورهای اسلامی در مسائل مربوط به جهان اسلام و منطقه تاکید کردند. گسترش تلاشها برای استقرار صلح و ثبات در تمام کشورهای منطقه و مبارزه جدی با تروریسم و افراطگرایی از دیگر موضوعاتی بود که در این دیدار طرفین بر آن تاکید کردند.
مراقب آمریکاییها باشید
اما یکی از هشدارهایی که از زمان پیروزی عمران خان در انتخابات و حضورش بر مسند نخستوزیری از سوی کارشناسان سیاسی همواره مطرح بوده لزوم فعال شدن دیپلماسی در قبال پاکستان است. به اعتقاد ناظران سیاسی، اگرچه نخستوزیر پاکستان همواره نسبت به ایران مواضع مثبتی داشته است اما در صورت غفلت دستگاه دیپلماسی، آمریکاییها و سعودیها ممکن است او را دوره کنند. «وطنامروز» چندی پیش، قبل از انتخاب عمران خان به عنوان نخستوزیر در گفتوگو با راشد عباس تقوی، کارشناس سیاسی پاکستانی این موضوع را بررسی کرد. تقوی در این گفتوگو تاکید کرده بود: «اینطور نیست که عربستان الان با عمرانخان مخالفت علنی داشته باشد. سفیر عربستان نخستین سفیر یک کشور خارجی بود که بعد از انتخابات پیش عمرانخان رفت و پیروزی او را تبریک گفت. این را از این جهت میگویم که نباید بگوییم خب! دیگر عمرانخان پیروز شد و بزودی هم نخستوزیر میشود و اصطلاحا خوشحال باشیم که این جدایی از عربستان صددرصدی شده است، نه! مسائل اینگونه نیست». او همچنین در بخش دیگری از این گفتوگو عنوان کرد: «پاکستان قبلا زیر فشار عربستان بود و تمام سیاستهای اقتصادی، سیاسی و نظامی پاکستان تحتالشعاع قرار میگرفت. خب! آن فشاری که در زمان نواز شریف بود الان نیست و شرایط تازهای ایجاد شده است. به عنوان یکی از مهمترین مسائل باید بگویم پاکستان الان با بحران تامین انرژی مواجه است؛ در زمینه برق و گاز و...، مثلا درباره همین خط لوله صلح میتوان اقدامات فوری انجام داد و من پیشنهادم این است که ایران هم خیلی با توجه به شرایط جدید موضوع را سخت نگیرد و از این فرصت استفاده کند. ببینید! قبل از اینکه عمرانخان به صورت کامل بر اوضاع مسلط شده و قوی شود و دوباره آمریکاییها بخواهند وارد عمل شوند، ایران باید ورود کند».
در مجموع به نظر میرسد دستگاه دیپلماسی باید در توسعه روابط خود با پاکستان کاملا فعالانه عمل کند. سفر اخیر وزیر امور خارجه به پاکستان میتواند نقطه آغازین توسعه روابط با پاکستانِ عمرانخان باشد.