گروه اجتماعی: مدرسه تنها جایی است که در نظام آموزش‌وپرورش اصل بوده و بار اصلی آموزش بر عهده آن است اما مسیر اشتباهی که این روزها در حال طی شدن است به چاق شدن ستاد و نحیف شدن مدارس دولتی منجر شده است. افزایش نسبت کارکنان غیرآموزشی به آموزشی وزارت آموزش‌وپرورش و افزایش اعتبارات هزینه‌ای دستگاه‌های اجرایی ملی وزارت آموزش‌وپرورش در لایحه بودجه 97 نسبت به قانون 96 می‌تواند بیانگر آن باشد که حجم و هزینه‌های بخش‌های غیرآموزشی این وزارتخانه در حال افزایش و ساختار آن در حال فربه شدن است؛ این بندی از گزارش تهیه شده توسط مرکز پژوهش‌های مجلس است.
به گزارش تسنیم، هم‌اکنون 730 منطقه آموزش‌وپرورش در کل کشور وجود دارد که به اذعان کارشناسان این حجم از مناطق و صرف نیروی انسانی و هزینه در آن ضرورت ندارد و این شرایط اجازه رشد به مدرسه و معلم را نمی‌دهد. آموزش‌وپرورش که همواره با مشکل کمبود بودجه مواجه است، برنامه‌هایی را در دوره‌های گوناگون برای کنترل این کسری شاهد بوده و وزرای گوناگون برنامه‌هایی داشتند که هیچ‌کدام به نتیجه‌ای نرسیده است. در این‌باره میتوان به تلاش علی‌اصغر فانی، وزیر اسبق آموزش‌وپرورش برای خلق منابع مالی جدید برای این وزارتخانه و تعیین روح‌الله عالمی به عنوان مشاور اقتصادی اشاره کرد؛ برنامه‌‌ای که هیچ نتیجه مشخصی را برای خلق منابع جدید به همراه نداشت.
روش‌‌های تأمین منابع
بیشتر روش‌هایی که در سال‌های گذشته از سوی مدیران آموزش‌وپرورش اتخاذ شده است در چند محور خلاصه می‌شود؛ صرفه‌جویی در بحث نیروی انسانی که به جای تمرکز بر ستاد از مدارس آغاز شد و فانی، وزیر اسبق آموزش‌وپرورش به این سیاست اعتقاد داشت که میتوان جمعیت معلمان را به 750 هزار نفر کاهش داد. محور دوم، توسعه مدارس غیردولتی و هدایت بخشی از جمعیت دانش‌آموزان به این مدارس بوده است که با توجه به افت کیفیت مدارس دولتی، طرفداران این مدارس افزایش یافته‌اند، بماند که در این میان بخش قابل توجهی از هزینه‌های مدارس دولتی هم توسط خانواده‌ها تامین می‌شود و حتی برخی مدارس برای دریافت کمکهای مالی از خانواده‌ها دستگاه پز نصب کرده‌‌اند یا پول نقد می‌گیرند و خانواده‌‌‌هایی هم که توانایی پرداخت کمکهای مالی را ندارند با اهرم‌‌های فشاری همچون گرو نگه داشتن کارنامه مواجه می‌شوند تا هر طور شده تن به این اجبار بدهند. در این‌باره میتوان به صحبت‌‌های حمایت میرزاده، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس اشاره کرد، آنجا که اعتراف کرد بدون کمکهای مردم، هیچ مهری مدارس کشور باز نمی‌شود.
ستادهای چاق و مدارس ضعیف
از سوی دیگر فاطمه سعیدی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس معتقد است آموزش‌وپرورش نتوانسته در بحث کوچک‌سازی ستاد موفق عمل کند و این در شرایطی است که مدارس در سال جدید بشدت با کمبود نیروی آموزشی مواجه هستند و باید با کاهش تراکم نیروی انسانی در ستادها، نیروهای کیفی را به سمت مدارس هدایت کرد؛ هر چقدر ستاد چاق‌تر شود مدارس ضعیف‌تر می‌شوند و این به ضرر مدارس است. سعیدی مناطق آموزشی را دارای بازدهی کیفی لازم ندانست و گفت: تعدد مناطق آموزشی به لحاظ نیروی انسانی و هزینه‌های مالی بار زیادی برای آموزش‌وپرورش دارد اما متاسفانه صرفه‌جویی‌ها در مدارس اعمال می‌شود که این روش از اساس اشتباه است و باید نیازهای لازم برای پیشرفت کیفی مدارس مورد توجه قرار بگیرد.
مسیری که اشتباه است
البته مدیران آموزش‌وپرورش هم به این نتیجه رسیده‌اند که راه را اشتباه می‌روند و به جای اینکه ستاد در مسیر حمایت از مدارسی باشد که بار اصلی آموزش بر دوش آنهاست، روند معکوسی طی می‌شود که ماحصل آن رها شدن مدارس است. سیدمحمد بطحایی، وزیر آموزش‌وپرورش در این‌باره گفته است که در ساختار آموزش‌وپرورش تنها سازمانی که اصل است مدرسه بوده و بقیه ساختارها پشتیبان‌کننده هستند. ما باید کنار بایستیم و در جاهایی که مدرسه نیاز به کمک دارد وارد شویم. در سال‌های گذشته آنقدر مقررات و مصوبات به مدرسه فرستادیم که 700 صفحه می‌شود و مدیر برای اداره مدرسه 700 صفحه باید و نباید در مقابلش دارد و بعد می‌گوییم چرا خلاقیت ندارد. به نظر می‌رسد، مدیران آموزش‌وپرورش مدت‌هاست می‌دانند در مسیر اشتباهی در حال حرکت هستند اما مشخص نیست تا چه زمانی قرار است فقط مشکلات را بازگو کنیم و در میدان عمل دست‌ها خالی باشد و مدارس دولتی همچنان با مشکل افت کیفیت، کمبود معلم و کمبود منابع مالی در شرایط احتضار روزگار بگذرانند.