نوید مؤمن: مقامات آمریکایی همچنان مانور تبلیغاتی ویژه‌ای روی تشکیل گروه اقدام علیه ایران
[Iran Action Group] می‌دهند. این کارگروه ویژه که در وزارت خارجه ایالات متحده تشکیل شده، وظیفه هدایت و مدیریت اقدامات ضدایرانی کاخ سفید و رایزنی با سایر متحدان واشنگتن در تقابل با کشورمان را بر عهده دارد. منابع آمریکایی اعلام کرده‌اند «مایک پمپئو» وزیر خارجه این کشور، تمام ظرفیت‌های تقابلی ممکن با ایران را در این مجرای جدید هدایت کرده و صدها نفر در این کارگروه عضویت دارند. برخی اهداف گروه اقدام علیه ایران به شرح زیر است:
- استفاده از توانایی مشاوران و متخصصان مسائل ایران جهت پیشبرد سیاست‌های ترامپ علیه تهران
- همکاری و هم‌افزایی نهادهای دولتی و غیردولتی آمریکا در مواجهه با ایران
- همکاری با دیگر بازیگران بین‌المللی جهت تحدید قدرت ایران در منطقه
- حفظ و گسترش فشار اقتصادی علیه ایران
- مواجهه با دولت‌ها و کشورهایی که از تحریم‌های ضدایرانی کاخ سفید علیه ایران پیروی نمی‌کنند.
همان‌گونه که مشاهده می‌شود گروه اقدام علیه ایران دارای اختیارات گسترده‌ای در مواجهه مستقیم با نظام و ملت ایران بوده و تقلیل آن به یک «اتاق فکر ساده» یا حتی کارگروهی با قدرت مانور محدود، نوعی فرافکنی و ساده‌انگاری موضوع محسوب می‌شود. اگرچه از دوران ریاست‌جمهوری «جیمی کارتر» [زمان پیروزی انقلاب اسلامی] تاکنون، تشکیل چنین مجامع و گروه‌هایی علیه ایران در ایالات متحده مسبوق به سابقه بوده اما اقدام اخیر دولت ترامپ یکی از «نقاط آشکارساز» منازعه 40 ساله حکومت آمریکا با ایران محسوب می‌شود. در این باره نکاتی وجود دارد که لازم است از سوی دستگاه دیپلماسی کشورمان مورد توجه قرار گیرد.
1- یکی از راهکارهایی که برای مقابله با اقدام اخیر دولت ایالات متحده و وزارت خارجه این کشور به ذهن می‌رسد، تکیه بر اصل «واکنش متقابل» در برابر «کنش طرف مقابل» است. ممکن است برخی استدلال کنند هر گونه اقدام ایالات متحده علیه کشورمان، باید در همان سطح و حتی به همان سبک و سیاق پاسخ داده شود؛ با این حال نباید فراموش کرد میان «مهره‌های بازی طرفین»، «نحوه چینش» و «میزان تاثیرگذاری آنها» بعضا سنخیت و تناسبی وجود ندارد. به عبارت بهتر، ممکن است در مواردی «عکس‌العمل ایران» به گونه‌ای نباشد که «عمل آمریکا» را جبران کرده و ضربه متقابل همسانی به آن وارد کند. به عنوان مثال، ایالات متحده در موضوع وضع تحریم‌های اقتصادی علیه کشورمان از ابزارهای تنبیهی گسترده‌ای در نظام بین‌الملل استفاده می‌کند که این ابزارها عملا در اختیار ما نیست. بدیهی است در چنین شرایطی نمی‌توان به اصل «واکنش متقابل» استناد کرد.
2- بدون شک، در اینجا باید به اصل «کنش هوشمندانه» متوسل شد. در کنش هوشمندانه، «ابزارها» و «ظرفیت‌های ما» تابعی از «شدت رفتار رقیب» نخواهد بود، بلکه تابعی از «صحنه‌گردانی» ما است. در این صورت، نه‌تنها رقیب قدرت مانور ما را محدود نخواهد کرد، بلکه بالعکس، ما حدود و ثغور قدرت مانور آن را تعیین خواهیم کرد. در اصل «کنش هوشمندانه»، ناچار نخواهیم بود به صورت ناخواسته مختصات بازی خود را به رقیب ارائه کنیم اما براحتی خواهیم توانست مختصات بازی[واکنش] رقیب را تخمین زده یا حتی دقیقا محاسبه کنیم. در یک جمع‌بندی کلی می‌توان گفت ما نیازمند سیاست خارجی «کنش‌محور» هستیم نه «واکنش‌محور!»
3- تشکیل «گروه اقدام در برابر آمریکا» نه به معنای الگوبرداری از اقدام اخیر وزارت خارجه آمریکا و واکنشی در برابر آن، بلکه به مثابه «کنشگری ما در قبال واشنگتن» است. در این میان مواردی وجود دارد که در تشکیل این «گروه اقدام» می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.
3-1- لازم نیست «گروه اقدام علیه آمریکا» در ذیل ساختار وزارت امور خارجه ما شکل گیرد، اگرچه مسؤولان وزارت امور خارجه باید در آن حضوری فعال داشته باشند. در این گروه لازم است نهادهای مختلف فکری، سیاسی، نظامی، اقتصادی و علمی حضور داشته باشند.
3-2- هدف از تشکیل گروه اقدام علیه آمریکا صرفا نباید «کنترل رفتار واشنگتن» باشد، بلکه باید همراه با «تحدید قدرت آمریکا» از طریق ضربه زدن به منافع آن باشد.
3-3- «آینده‌پژوهی» رفتارهای ایالات متحده و به کارگیری اقدامات پیش‌دستانه در حوزه‌های مختلف، خمیرمایه اصلی گروه اقدام علیه آمریکا را تشکیل دهد. به عبارت بهتر، در این گروه اقدام پیش‌دستانه به مراتب بیشتر از «واکنش مستقیم» اصالت و موضوعیت دارد.
3-4- شناسایی نقاط آسیب بی شمار منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای آمریکا و تعیین «سطح» و «چگونگی» اقدام در قبال هر یک از این موارد، مهم‌ترین دستور کار این گروه محسوب شود.
3-5- «افزایش هزینه‌های تقابل ایالات متحده با نظام و ملت ایران» محور و به عبارت دقیق‌تر، هدفی است که باید به مبنای نگاه و تصمیم‌سازی گروه «اقدام علیه آمریکا» تبدیل شود.
نکته پایانی اینکه در تشکیل این گروه «کنشگر» و «هوشمند» نباید فرصت را از دست داد. یکی از دلایل گستاخی «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور فعلی ایالات متحده و دیگر مقامات آمریکایی در قبال کشورمان، اطمینان آنها نسبت به «عدم کنشگری دولت بر سر کار ایران» است. بدون شک با فروریختن این اطمینان کاذب [از طریق اقدام و کنش دولت محترم]، بسیاری از محاسبات و رفتارهای ایالات متحده در تقابل با کشورمان مضمحل یا دفرمه خواهد شد.