ظهور و بروز برخی شاعران در دوره زندگانی اهل بیت و تاثیری که در ترویج و گسترش مبانی تشیع داشتند، انکار‌ناپذیر است. هنوز برخی شاعران از ذکر نام و یاد ایشان غافل نمی‌شوند و همواره به آنها توجه دارند. مرحوم حبیب‌الله چایچیان (حسان) اشاره ذوقی قابل تاملی به شاعران عصر اهل بیت دارد: «من پیرو دعبل و کمیتم/ من سائل باب اهل بیتم»
آیت‌الله خامنه‌ای به نقل از کتاب «العباسیون الاوائل» می‌نویسند: «ادبیات در دل‌ها اثر می‌گذاشت و مهر و گرایش مردم را به این یا آن دسته جلب می‌کرد. شاعران و سخنوران به منزله روزنامه‌های آن عصر بودند که هر یک جهت‌گیری سیاسی و ویژه‌ای را مطرح می‌ساختند و از آن دفاع می‌کردند و با زبانی مؤثر و شیوه‌ای رسا دلایلی بر حقانیت گرایش سیاسی خود اقامه می‌کردند و دلایل رقبای خود را مردود می‌ساختند». شاعران هواخواه علویان در قصاید خود که غالباً سرشار از نوعی عاطفه شورانگیز ناشی از احساس مظلومیت است، استدلال‌های شعرای عباسی را رد می‌کردند و برای حقانیت ادعای ائمه شیعه (علیهم‌السلام) اشعاری ارائه می‌کردند. برای نمونه سید حمیری به ماجرای غدیر اشاره می‌کرد: «مَن کنت مولاه و هذا علی مولاه فله یرضو و لم یقنعوا؛ هر کس من مولای اویم پس این علی او را مولاست و مخالفان بدین امر راضی و قانع نگشتند».
حسان بن ثابت انصاری
«حسان بن ثابت انصاری خزرجی» در شهر مدینه متولد شد. او یکی از اصحاب رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) بود. پس از بعثت رسول اکرم، او اسلام آورد و شعرش را در خدمت پیامبر اسلام قرار داد. برخی گفته‌اند او نخستین شاعر در عهد اسلام بود که شعر دینی سروده است. امام علی علیه‌السلام و اهل بیت علیهم‌السلام را مدح گفت. پیامبر خدا او را مشمول دعای خویش گردانید و به او فرمود: تا زمانی که با اشعارت ما را یاری می‌دهی با روح‌القدس تایید می‌شوی. او حدیث غدیر را به نظم آورد و در سال ۵۴ هجری در مدینه وفات یافت. از حسان بن ثابت دیوان شعری باقی مانده است.
سیداسماعیل حمیری
«اسماعیل بن‌محمد بن‌یزید» ملقب به «سید» از قبیله حمیر از مشهور‌ترین ادبا و شعرای عرب و از بزرگ‌ترین شعرای اهل بیت علیهم‌السلام بوده است. او با امام صادق علیه‌السلام مصاحب شد و به دیدار امام کاظم علیه‌السلام مشرف شد و طبق نقلی در سال ۱۷۳ هجری در بغداد وفات یافت و همانجا مدفون شد. حمیری از جمله شاعران بسیار پُرکار بوده که اشعار بسیار زیادی را سروده است. در میان اشعار او یک شعر از شهرت بسیار زیادی برخوردار است که بنابر برخی روایات، قسمت‌هایی از این شعر بر برخی از ائمه اطهار عرضه شده و آنها از این شعر تمجید کرده‌اند. یکی از ابیات او این چنین است: مَوْلًى لَهُ الْجَنهُ مَأْمُورَهٌ * وَ النارُ مِنْ إِجْلَالِهِ تَفْزَعُ: علی بن ابیطالب، آن أمیرمؤمنانی است که بهشت در زیر فرمان اوست، و آتش از جلال و اُبهَت او در فَزع و ترس است.
کمیت بن زید اسدی
«کمیت بن زید اسدی کوفی» در سال ۶۰ هجری در کوفه به دنیا آمد. او خطیبی فقیه و ادیبی شجاع بود. برخی گفته‌اند بیش از ۵۰۰۰ بیت شعر سروده و دیوان شعری هم از او باقی است. کمیت از شعرایی بود که به مدح ائمه اطهار می‌پرداخت و از مشهور‌ترین اشعار او به «هاشمیات» می‌توان اشاره کرد. هاشمیات قصایدی بوده است که در مدح اهل بیت و هاشمیین سروده شده است. این شاعر مورد توجه و عنایت خاص ائمه بوده است. کمیت از جمله شعرایی است که محضر 3 امام بزرگوار یعنی امام سجاد علیه‌السلام، امام باقر علیه‌السلام و امام صادق علیه‌السلام را درک کرده است و با آنها ملاقات داشته است. وفات او به سال ۱۲۶ هجری بوده است.
دعبل خزاعی
«دعبل خزاعی» در سال ۱۴۲ یا ۱۴۸ هجری در شهر کوفه به دنیا آمد. بعد از مدتی در بغداد ساکن شد. او از بزرگان شعرای عرب در ایام خلافت عباسیان بوده است. او عالمی عالی‌المنزله بوده است که دوران امام کاظم علیه‌السلام را درک کرده، با امام رضا علیه‌السلام مصاحب بوده است و با امام جواد علیه‌السلام هم ملاقات داشته است. او کتاب «طبقات الشعراء» را تالیف کرده و دیوان شعری هم دارد. در سال ۲۴۶ یا به قولی ۲۴۵ در عراق وفات یافته است. در علت قتل او برخی گفته‌اند: «او معتصم را هجو کرد و معتصم او را کشت». قصیده مدارس آیات به‌دلیل اینکه در حضور امام رضا علیه‌السلام خوانده شده است از ویژگی بارزتری برخوردار است و آن تأیید محتوای آن توسط ولی مطلق است.
و أین الالی شطت بهم غربه النوی
أفانین فی الآفاق مفترقات
هم أهل میراث النبی إذا إعتزوا
و هم خیر سادات و خیر حماه
کجا هستند آنهایی که دوری غربت آنها را پراکنده کرد و مانند شاخه‌های درختان در زمین پراکنده گشتند. آنها (اهل بیت) میراث پیامبر بودند در نسب خویش و بهتر و برتر حامیان دین او بودند.
فرزدق
شاعر مشهور زمان امام سجاد علیه‌السلام بوده است. او از بزرگ‌ترین شعرای عرب بوده است که در همه ابواب شعر تبحر داشته است، به‌گونه‌ای که علمای لغت درباره او گفته‌اند: «اگر اشعار فرزدق نبود یک سوم لغت عرب موجود نبود». او در سال ۲۰ هجری در بصره متولد شد. بعد از جنگ جمل پدرش او را به محضر علی علیه‌السلام آورد و به حضرت عرض کرد که او شاعر است. امام علی علیه‌السلام به پدر فرزدق فرمود: «علمه القرآن؛ به او قرآن را بیاموز». از فرزدق دیوان شعری باقی مانده است. علامه فرزدق شعری معروف درباره امام سجاد علیه‌السلام دارد: هذا الذی تَعْرفُ البَطْحاءُ وَطائه* و البَیْتُ یَعْرِفهُ و الحِل و الْحرمُ؛ «این آقا کسی است که [حتی] سنگ‌ریزه‌ها[ی سرزمین مکه] جای پای او را می‌شناسند و خانه کعبه و حل و حرم با او آشنا هستند».