گروه بینالملل: دونالد ترامپ از 2 سال پیش که وارد کاخ سفید شده است، منطقه پرتنش خاورمیانه را در محور توجهات خود قرار داده است، بهنحوی که نخستین سفر دیپلماتیک وی نیز عربستانسعودی بود؛ سفری که با امضای قراردادهای تسلیحاتی به ارزش بیش از 110 میلیارد دلار همراه شد. ترامپ از همان ابتدا از لزوم تجدیدنظر در روابط واشنگتن و ریاض، که به گفته او بر مبنای «سواری رایگان» رژیم سعودی بوده، سخن گفته است. وی در دوره مبارزات انتخاباتی در سال 2016 صراحتا از عربستانسعودی به عنوان گاو شیرده یاد کرده بود که با تمام شدن فایدهاش آن را ذبح میکنند. ترامپ گفته بود: عربستان، باید سهچهارم ثروت خود را به آمریکا بابت حمایتهای داخلی و خارجی نیروهای نظامی ما از این رژیم بپردازد. ترامپ بارها کشورهای عربی و مخصوصاً اعضای شورای همکاری خلیج فارس را تهدید کرده که در صورت عدم فرمانبرداری از تصمیمات آمریکا که در راستای سیاستهایش در منطقه خواهد بود آنها را مجازات خواهد کرد. نفت و سایر مسائل منطقهای زمینهای فراهم کرده تا ترامپ اعراب را تحت فشار بگذارد. ترامپ در تازهترین موضعگیری خودش در اینباره، گفته است: «ما از عربستان سعودی حمایت میکنیم، آنها ثروتمند هستند، من عاشق پادشاهم، ملک سلمان. اما گفتم، پادشاه، ما از شما حفاظت میکنیم. بدون ما شاید 2 هفته هم آنجا نباشی. باید پول ارتش خودت را پرداخت کنی». ترامپ البته نگفت چه زمانی این سخنان را به پادشاه عربستان گفته است. رئیسجمهوری آمریکا روز شنبه در تماسی تلفنی با پادشاه عربستان درباره ثبات بازار نفت گفتوگو کرده بود. او در سخنرانی خود در ایالت ویرجینیای غربی با اشاره به تماس تلفنی خود با پادشاه عربستان گفته بود؛ «به ملک سلمان گفتم شما تریلیونها دلار پول دارید. کسی چه میداند که بدون ما چه اتفاقی خواهد افتاد. شاید شما دیگر نتوانید هواپیماها را حفظ کنید. میدانی چرا؟ چون به آنها حمله میشود. آنها با ما کاملا ایمن هستند». اما سوال اینجاست که آیا براستی تهدیدی متوجه عربستان است یا اینکه آمریکا با تهدیدهای ساختگی به دنبال دوشیدن این کشور و سوق دادن آن به سوی چرخهای از بحرانهای امنیتی است که نمونه آن باتلاق یمن است. درو اقع، ترامپ بخوبی میداند تنها راه دسترسی به این هدف، متوسل شدن به تهدیدهای ساختگی علیه سعودیهاست و از این رو شاهد سوق دادن آنها به مواضعی علیه کشورهای همسایه هستیم که در شأن همسایگی نیست و همین رویکرد ترامپ به جای تامین امنیت عربستان، تهدیدهای امنیتی، سیاسی و اقتصادی را برای آنها فراهم کرده است.
سکوت معنادار سعودیها در برابر ترامپ
اما سکوت رژیم آلسعود در برابر اهانتهای سریالی رئیسجمهوری آمریکا و مقایسه آن با واکنش ریاض در برابر انتقاد کانادا از اوضاع حقوق بشر عربستان معنادار است. رژیم سعودی تاکنون دربرابر این اهانتها و تحقیرهای ترامپ هیچ واکنش رسمی نداده است. این در حالی است که حکومت ریاض در برابر انتقاد کانادا از اوضاع بد حقوق بشر در عربستان، روابط خود را با اتاوا قطع کرد. عبدالباری عطوان در اینباره میگوید: «فکر نمیکنم بیاحترامی باجخواهانه رئیسجمهور آمریکا به عربستان و دیگر کشورهای عربی خلیج [فارس] به همین جا تمام شود و اگر کسی با قدرت و قاطعیت و مقابله به مثل در برابر آن نایستد بعید هم نیست این تحقیرها به شیوههای وقیحانهتر بینجامد. چین با اعمال مالیات گمرکی بر کالاهای وارداتی آمریکا با سلاح واشنگتن به تحریمهایش پاسخ داد، اروپا نظام مبادلات تجاری را به وجود آورد که مبتنی بر دلار نیست و تداوم واردات نفت از ایران و دیگر معاملات تجاری را ممکن میسازد، پاکستان با اخاذیها و برآوردن مطالبات آمریکا درباره مبارزه با تروریسم طبق سیاستها و اهداف آمریکا، بویژه در افغانستان مخالفت کرد، حتی با وجود آنکه کمک سالانه تقریبا یک بیلیون دلاری آمریکا و روابط راهبردی تقریبا 50 ساله خود با این کشور را از دست داد. البته این را هم میدانیم عربستان مثل چین نیست و قدرت اتحادیه اروپایی را ندارد».