محسن پورعرب: «برخی توانایی خرید داروی خارجی را ندارند، آن هم در حالی که همان داروهای خارجی هم در ماه‌های گذشته به دلیل تحریم‌ها کمتر وارد می‌شود و مجبوریم فروش را مدیریت کنیم تا بتوانیم نیاز همه را پاسخ دهیم. کمیاب شدن برخی داروها که ویژه بیماران خاص است مشکلاتی را ایجاد کرده که در زمان مراجعه این بیماران شرمنده آنها می‌شویم». این بخشی از صحبت‌های مسؤول یکی از داروخانه‌های تهران است!
نگاهی به اخبار و رویدادهای حوزه صنعت دارو در ماه‌های گذشته نشان می‌دهد دارو چندان حال مساعدی ندارد، بویژه زمانی که نوسانات بازار ارز نیز بر این حوزه تاثیر گذاشته و مشکلاتش را بیش از پیش کرده است. در همین باره برخی داروسازان و مدیران حوزه درمان تا قبل از اعلام اسامی شرکت‌های داروسازی ارزبگیر بانکی از سوی بانک مرکزی بر این باور بودند تخصیص نیافتن ارز کافی باعث شده امروز صنعت دارو دچار مشکل شود اما کارشناسان این حوزه معتقدند نبود سیستم نظارتی قوی، بی‌توجهی به صنعت داروسازی، طمع واردات و برخی اقدام‌های ناعادلانه وزارت بهداشت در کنار سیاست‌گذاری‌های غلط باعث شده دارو در شرایط نابسامانی قرار بگیرد.
ضرورت وجود سیستم نظارتی
در همین باره، محمدحسین قربانی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با انتقاد از توجه نکردن به روند ثبت سفارش دارو تا زمان رسیدن دارو به داروخانه به «وطن امروز» می‌گوید: در شرایطی هستیم که بیش از گذشته نیاز به توجه به حوزه دارو داریم. در شرایط کنونی به دلیل بالا رفتن نرخ ارز و ایجاد مشکل برای داروسازان و وارد‌کنندگان باید نظارت جدی‌تری اعمال شود. به گفته قربانی، باید برای جلوگیری از قاچاق دارو از زمان ثبت سفارش تا زمان رسیدن دارو به دست مصرف‌کننده سیستم ناظر جامعی را ایجاد کرد تا دارو قبل از رسیدن به داروخانه یا حتی قبل از رسیدن به دست مصرف‌کننده مسیرش تغییر نکند. عضو کمیسیون بهداشت و درمان بر این باور است که متاسفانه برخی ارزبگیران با ارز بانکی، دارویی ثبت سفارش نکرده‌اند و ارز را به سفارش کالاهای غیرضرور اختصاص داده‌اند. به همین دلیل امروز برخی داروها کمیاب شده یا افزایش قیمت پیدا کرده است.
در کنار نبود سیستم نظارتی قوی که عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس مطرح می‌کند، موارد دیگری هم بر مشکلات این روزهای حوزه دارو دامن زده است. یکی از این موارد سیاست‌گذاری اشتباه و رفتار برخی داروخانه‌هاست. این روزها برخی داروخانه‌ها از ارائه داروهای تولید داخل به بهانه‌های گوناگون از جمله سود کم یا جور بودن محصولات، خودداری می‌کنند.
سیاست‌های اشتباه
تعدادی از داروسازان که با اجرای طرح تحول سلامت به نوعی قربانی تصمیم‌های نادرست مدیران شدند، این روزها نیز در این شرایط به دلیل برخی سیاست‌گذاری‌های اشتباه دچار بحران شده‌اند. سیدحمید خوئی، رئیس انجمن داروسازان تهران در همین باره به «وطن امروز» می‌گوید: نگاه سیاست‌گذاران نظام سلامت متاسفانه در راستای اقتصاد مقاومتی و تقویت حوزه داروسازی نیست. با بررسی لیست بانک مرکزی متوجه می‌شویم در 6 ماه نخست امسال 450 میلیون دلار به واردات دارو و تنها 150 میلیون دلار به واردات مواد اولیه دارو اختصاص داده شده است. رئیس انجمن داروسازان تهران معتقد است: در حالی میزان ارز اختصاص یافته به واردات مواد اولیه یک‌سوم ارز اختصاص یافته به واردات دارو است که 95 درصد داروی کشور از نظر حجم در داخل تولید می‌شود.
طمع واردات
خوئی همچنین با اشاره به اقدام اشتباه برخی مدیران در واردات داروهای مشابه داخل خاطرنشان کرد: در بین برخی مدیران سیاست‌گذار حوزه دارو میل غیرطبیعی به واردات دارو مشاهده می‌شود. متاسفانه در چند ماه گذشته سیاست‌های غلط وزارت بهداشت باعث شد واردات افزایش پیدا کند. بدین معنی که تا دارویی در داخل دچار کمبود شد به سرعت مشابه آن با قیمت‌های 2 تا 3 برابر وارد شد. وی با تاکید بر حل مشکل داروسازان داخلی می‌افزاید: به جای اینکه مشکل داروساز داخلی حل شود مدیران در وزارت بهداشت رو به واردات می‌آورند که متاسفانه این روند هم‌اکنون نیز ادامه دارد.
تخصیص‌های نامتناسب
به باور رئیس انجمن داروسازان تهران، باید به جای واردات به سمت پیدا کردن راه‌حل مشکلات داروسازان داخلی برویم؛ اینکه در شرایط فعلی یک داروساز نمی‌تواند دارویی را تولید کند یا نقدینگی و ارز کافی ندارد. این در حالی است که می‌توان ارز تخصیص یافته به واردات را به صنعت داروسازی اختصاص داد. متاسفانه در همان لیست بانک مرکزی، رتبه اول دریافت ارز بانکی برای واردات دارو، رتبه اول دریافت ارز بانکی برای صنعت داروسازی نیز است که متاسفانه تناسب ناعادلانه‌ای است.
قیمت‌گذاری‌های ناعادلانه
اما آفت دیگری که امروز در حوزه دارو باعث شده ارزبگیران میل به واردات داشته باشند، کسب سود بیشتر از داروهای وارداتی است که این موضوع به قیمت‌گذاری‌های ناعادلانه درباره داروهای داخلی و خارجی مرتبط می‌شود؛ موضوعی که رئیس انجمن داروسازان نیز بر آن تاکید دارد و با انتقاد از رفتارهای مدیران وزارت بهداشت در قبال داروسازان داخلی اظهار داشت: قیمت‌هایی که وزارت بهداشت برای محصولات داخلی تعیین می‌کند ناعادلانه است، تا جایی که داروخانه‌ها نسبت به آوردن برخی داروهای داخلی رغبت ندارند. در سال‌های گذشته شمشیر واردات پشت گردن تولید‌کنندگان داخلی بوده است.
توزیع نابرابر امکانات
این در حالی است که اختصاص ارز به واردات داروهایی که نیاز مبرم جامعه نیست باعث شده برخی داروسازان داخلی برای حیات‌شان دست و پا بزنند و برخی سود هنگفتی از فروش مکمل‌های دارویی بگیرند. به گفته خوئی، اتفاقی که در حوزه واردات موبایل با ارز بانکی افتاد و وزیر ارتباطات با افشاگری باعث شد طمع‌کنندگانی که موبایل را با ارز 4200 تومانی وارد کرده‌اند و با قیمت‌های بالاتر به فروش رسانده‌اند، تحویل مرجع قضایی شوند، در حوزه دارو نیز افتاد، به صورتی که 20 میلیون دلار به واردات مکمل‌های دارویی اختصاص یافت که مشابه داخلی‌شان هست و این مکمل‌ها با قیمت‌های به مراتب بالاتری به فروش رسید اما هیچکس کاری به کار این وارد‌کنندگان نداشت. وی در پایان با تاکید بر حل مشکل تولید‌کنندگان داخلی خاطرنشان کرد: باید تصمیم‌ها و نگاه مدیران حوزه بهداشت و درمان در راستای منافع ملی و اقتصاد مقاومتی باشد.