گروه اجتماعی: چالش‌های اجتماعی موضوع تازه‌ای نیست و به جغرافیای خاصی هم اختصاص ندارد، اگر بخواهیم به مشکلات اجتماعی بپردازیم، باید این را بدانیم که تمام مشکلات مانند زنجیر به هم متصل هستند، مشکلاتی که ریشه بسیاری از آنها را باید در خانواده جست.
در سال‌های گذشته حاکمیت برای برون‌رفت از آسیب‌ها و چالش‌ها تلاش بسیاری کرده و اقدامات گسترده‌ای انجام داده اما کارشناسان معتقدند مهم‌ترین گام برای برون‌رفت از چالش‌ها، حضور نخبگان و گروه‌های مردم‌نهاد است. در این میان موضوع خانواده به عنوان مهم‌ترین نهاد اجتماعی به دلیل چالش‌های پیرامونی از حساسیت خاصی برخوردار است. با توجه به این چالش‌ها و حساسیت‌ها، قرار است نخستین کنگره ملی خانواده اواخر مهرماه و با حضور همه فعالان این حوزه از سراسر کشور در تهران برگزار شود.
چالش‌های خانواده
درهمین باره، «کمال اکبری» معاون مشارکت‌های اجتماعی سازمان امور اجتماعی به «وطن‌امروز» می‌گوید: به طور قطع خانواده مهم‌ترین نهاد اجتماعی است که به دلیل تحولات جهانی در همه دنیا بویژه ایران دچار چالش‌هایی شده که این موضوع هم طبیعی است اما باید با هوشیاری نسبت به این چالش‌ها واکنش نشان دهیم. وی با بیان این نکته که بویژه در دنیای امروز با شرایط خاصی که همه ما از آن باخبر هستیم، خانواده از آسیب و خطرات متعدد مصون نیست، می‌افزاید: به باور من مهم‌ترین راهکار برای برون‌رفت از این آسیب‌ها و حتی پیشگیری، بهره گرفتن از ظرفیت‌های نخبگان، دانشگاهیان و گروه‌های مردم‌نهاد است. این مهم باید در قالب توانمندسازی زوجین، ارائه مشورت و راهکارهای مناسب و برنامه‌ریزی برای برون‌رفت از مهم‌ترین آسیب‌ها انجام شود و به دلیل وسعت کار، قطعا نهادهای دولتی نمی‌توانند نقش‌آفرینی لازم را داشته باشند و این نهادهای دولتی هستند که باید به میدان بیایند. معاون مشارکت‌های اجتماعی سازمان امور اجتماعی خاطرنشان کرد: وظیفه ما این است که بسترسازی مناسبی برای ورود گروه‌های مردم‌نهاد و نخبگان انجام دهیم تا آنها با ورود به حوزه خانواده با توجه به شناختی که از چالش‌ها و آسیب‌ها دارند، به بهترین شکل به اصلاح امور بپردازند.
گام اول برای رفع چالش‌ها
در همین باره رئیس بنیاد ملی خانواده با اشاره به این چالش‌ها، به بحث ضرورت ورود سازمان‌های مردم‌نهاد و نخبگان اشاره کرد و از تاثیرگذاری ماندگار آنها سخن گفت. به گفته حجت‌الاسلام «رضا رویت»، اگر به دنبال رفع چالش‌های حوزه خانواده هستیم، در گام اول این موضوع با ورود گروه‌های مردم‌نهاد و فعالان این حوزه محقق می‌شود. همیشه در برون‌رفت از چالش‌های اساسی، مردم حرف اول را می‌زنند و تا پای مردم به میان نیاید نتیجه مطلوب حاصل نمی‌شود. وی با اشاره به تجربه دفاع‌مقدس و مدیریت مردمی در جنگ به «وطن‌امروز» می‌گوید: رمز موفقیت ما در دوران دفاع مقدس، حضور مردم بوده و این یک نمونه درخشان اقدام مردمی است. اگر بخواهیم در دیگر موضوعات هم موفق باشیم نیاز داریم مردم به میدان بیایند و موضوعات را دست بگیرند.
خانواده هم از بزرگ‌ترین و اساسی‌ترین محورهای اجتماعی و به نوعی موضوع پیچیده‌ای است که باید اعتراف کنیم در حال حاضر با چالش‌ها و آسیب‌هایی مواجه شده است و نیاز به ورود مدیران و بویژه نخبگان و عناصر فرهنگی و سازمان‌های مردم‌نهاد است. وی در ادامه خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم در این حوزه اتفاق‌های خوب رقم بزنیم چاره‌ای جز اینکه مردم به میدان بیایند وجود ندارد؛ مشکلات این حوزه در گام اول به دست فعالان حوزه خانواده، نخبگان و گروه‌های مردمی رفع می‌شود.
مواظب تضعیف بنیاد خانواده باشید
از سوی دیگر «علی فلاح» مشاور معاون اجتماعی قوه‌قضائیه نیز با اشاره به اهمیت و جایگاه خانواده معتقد است خانواده نخستین نهاد فرهنگ‌ساز در کشور و نخستین سازمان مردم‌نهادی است که توسط یک زوج تشکیل می‌شود و گسترش می‌یابد. خانواده در پیشگیری از آسیب‌ها و کجی‌ها و از سوی دیگر، ایجاد نشاط و امیدواری در جامعه نقش اساسی دارد؛ در واقع مهم‌ترین نقش را در یک جامعه خانواده برعهده دارد، بنابراین خانواده بنیاد توسعه همه‌جانبه برای کشور است.
ضرورت استحکام بنیاد خانواده
مشاور معاون اجتماعی قوه‌قضائیه به «وطن‌امروز» می‌گوید: با این نگاه، این بنیاد هر چه استحکامش بیشتر باشد، توسعه، رشد و رفاه در کشور بیشتر خواهد شد و به همین دلیل باید همه تلاش کنیم تا این نهاد در مقابل چالش‌هایی که با آن مواجه است، مقاومت بیشتری داشته باشد و به نوعی رویین‌تنی برسد.
بنا بر اظهارات این عضو هیات علمی دانشگاه، در ایران تشکیل خانواده هم موضوعی فرهنگی و هم تأکیدی مذهبی است، بنابراین با این 2 تأکید، باید استحکام این بنیاد بیش از پیش شود و از هر تصمیم و اقدامی که این بنیاد را تضعیف می‌کند، باید جلوگیری کرد تا خانواده در استحکامی پایدار باقی بماند. وی با بیان اینکه برای تقویت بنیاد خانواده نیاز به 2 رکن اساسی داریم، می‌افزاید: آموزش یک رکن و معیشت و اقتصاد خانوار، رکن دیگر است که باید هر 2 رکن در کنار هم تقویت شوند تا شاهد تقویت پایه‌های خانواده باشیم. به همین دلیل اگر مراکز آموزشی کافی ایجاد شود، فعالان در کنار هم جمع شوند و آخرین یافته‌های خود را ارائه دهند، از سوی دیگر اقتصاد خانوار نیز تحکیم شود، ما شاهد خانواده مستحکم‌تر خواهیم بود. به گفته فلاح، با این تعریف، نهادهای اجتماعی و گروه‌های مردم‌نهاد می‌توانند نقش اساسی در آموزش داشته باشند. چه کسی بهتر از فعالان این حوزه می‌توانند مشکلات مبتلابه خانواده‌ها را درک و نسبت به رفع آن اقدام کنند. باید کار حوزه خانواده را به همین اقشار و افراد سپرد.