عبدالباری عطوان: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا مهم‌ترین بخش سناریو را که به مثابه فصل پایانی سریال جنایت ناپدید شدن یا ربودن جمال خاشقجی، نویسنده عربستانی است، خلاصه و مفید اعلام کرد. پیش از سخن گفتن درباره لب کلام شوک‌برانگیز ترامپ مایل هستم تأکید کنم رئیس‌جمهوری آمریکا در گفت‌و‌گوی روز پنجشنبه با فاکس‌نیوز، 2 بار دروغ گفت، اولی زمانی ‌که گفت بازپرسانی از آمریکا با آنکارا و ریاض در تحقیقات درباره جنایت ناپدید شدن خاشقجی کار می‌کنند، زیرا دولت ترکیه بلافاصله این ادعاها را تکذیب و تأکید کرد اجازه نمی‌دهد بازپرسان آمریکایی یا غیرآمریکایی در تحقیقات شرکت کنند اما دومین دروغش زمانی بود که با قربانی به دور از هرگونه «شور و احساسی» یا همبستگی، همدردی کرد و در سخنانش نیز سردرگم بود، مانند این گفته‌اش که «ما با ترکیه و نیز با عربستان همکاری می‌کنیم». هیچ‌گونه دلیل و مدرکی بهتر از این سردرگمی یا تمایل نداشتن به گفتن چیزی مفید یا سرنوشت‌ساز نیست جز اینکه گفت «[خاشقجی] وارد کنسولگری شد و به نظر می‌رسد خارج نشده است و به نظر می‌رسد که وجود ندارد» یعنی یک چیز بدیهی را تفسیر کرد و از خدیجه چنگیز،‌ نامزد خاشقجی دعوت کرد به کاخ سفید سفر کند و در برابر شومینه معروف آن عکس بگیرد. به نقطه محوری در این مقاله بازگردیم و آن تأکید بر این است که دولت ترامپ سردرگم شده و نمی‌خواهد اقدامی ضد سعودی اتخاذ کند، حتی اگر دست داشتن ریاض در ناپدید شدن خاقشجی ثابت شود. ترامپ دقیقا گفت: «توقف فروش سلاح به عربستان به ما آسیب می‌رساند، شغل‌هایی داریم و بسیاری چیزهای دیگر داریم که از این کشور به دست می‌آوریم و کشوری داریم که به لحاظ اقتصادی بیش از هر زمانی خوب عمل می‌کند و بخشی از آن به کاری بر می‌گردد که در زمینه سامانه‌های دفاعی‌مان انجام می‌دهیم. به صراحت باور داریم این قرصی است که برای کشورمان بلعیدنش دشوار است». این اظهارات ترامپ حاکی از آن است که ماموریت اصلی دولتش اولویت دادن به یک «قرارداد» سری روی «تکه‌پاره‌های» قربانی و نه گشودن گره‌هایی است و کانال تماس آمریکایی فعال در این زمینه میان 3 مسؤول آمریکایی با محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان‌سعودی وجود دارد که عبارتند از جان بولتون، مشاور امنیت ملی، جرد کوشنر، داماد ترامپ و مشاورش و مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا. در عین حال کانال سری ترکیه و عربستان نیز وجود دارد که حکایت از آن دارد که دولت ترکیه نمی‌خواهد با عربستان به عنوان قدرت «منطقه‌ای بزرگ» در بیفتد و تلاش می‌کند به راه‌حل «میانه‌ای» برای پایان دادن به این بحران برسد. تلویزیون ان‌بی‌سی آمریکا، پنجشنبه به نقل از 3 منبع آگاه از تحقیقات ترکیه فاش کرد که آنکارا به واشنگتن اطلاع داده است سیستم‌های شنود داخل ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول و نوارهای ضبط شده دارد که تأکید می‌کند خاشقجی به دست تیم امنیتی عربستانی متخصص که از ریاض برای انجام این ماموریت به استانبول آمده بود به قتل رسیده است. برخی گزارش‌های دیگر نیز تأکید کرده است که سازمان اطلاعات ترکیه آب فاضلاب کنسولگری عربستان را مورد تفحص قرار داده و مدارکی در زمینه این جنایت به دست آورده که چه بسا خون باشد. درباره این اتفاق 2 سناریو مطرح می‌شود، نخست: خاشقجی در عمل کشته شده ولی سرنوشت جسدش و مکان آن همچنان ناشناخته است. دوم: خاشقجی به شکل زنده ربود شد و مانند شاهزاده‌ها و مخالفان سعودی که برخی از آنها پاک‌سازی شدند و برخی دیگر همچنان در حصر به سر می‌برند، به ریاض منتقل شده است. حکومت عربستان اکنون به عنصر زمان دل‌خوش کرده است که اعتقاد دارد به هر اندازه مدت و تحقیقات درباره آن طول بکشد اهتمام جهانی و عربی و رسانه‌ای درباره این جنایت فروکش می‌کند و به نظر می‌رسد ترامپ و مشاورانش این مساله را تایید و سعودی‌ها را به آن تشویق می‌کنند و در این مساله نیز به این امر استناد می‌کنند که غرب به دنبال آشتی با عربستان است؛ آلمان از عربستان عذرخواهی کرد، اسپانیا از تصمیمش برای توقف فروش سلاح به ریاض در اعتراض به جنگ یمن عقب نشست و کانادا هم در آستانه انجام همین کار است آن هم پس از آنکه سفیرش در ریاض به دلیل دخالت دولتش در امور داخلی عربستان از جمله درخواست برای آزادی زنان و مردان بازداشت شده در زمینه آزادی بیان، عذرخواهی کرد. مختصر و مفید اینکه از نظر بیشتر دولت‌های غربی، اگر نگوییم همه آنها، قراردادهای تسلیحاتی و تجاری بر حقوق بشر ارجحیت دارد، اگر هم استثناهایی وجود داشته باشد بسیار نادر هستند. هر کسی غیر از این را بگوید دولت‌های غربی بویژه دولت آمریکا را نمی‌شناسد و اگر شک دارید برای این مساله به آن بخش از گفت‌و‌گوی ترامپ که این واقعیت را مورد تأکید قرار می‌دهد، مراجعه کنید.