گروه اقتصادی: اگرچه برخی نمایندگان مجلس تاکید دارند ایجاد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به توسعه اقتصاد و اشتغال‌زایی در کشور منجر می‌شود اما نظر کارشناسان و برخی صاحبنظران اقتصادی نیز بر این است که مناطق آزاد اکنون از فلسفه وجودی خود که همانا ایجاد ظرفیت برای رشد اقتصادی است فاصله گرفته و به جای توسعه صادرات، محلی برای بارانداز واردات شدهاند. حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس درباره مزایا و محاسن مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور به «وطن‌امروز» گفت: این مناطق چنانچه مطابق اهداف و ضوابط و دستورالعمل‌‌های قانونی تعریف‌شده آنگونه که به نفع اقتصاد کشور است کار کنند در پیشبرد اهداف اقتصاد کشور موثر خواهند بود اما با توجه به اینکه مناطق آزاد بعضا از اهداف خود خارج و به جای پیشرفت محلی برای واردات شدهاند، بنابراین باید نحوه عملکرد و چگونگی فعالیت آنها از لحاظ قانونی مورد تجدیدنظر قرار گیرد. وی با بیان اینکه دیدگاه من نسبت به عملکرد و جایگاه مناطق آزاد با مناطق ویژه اقتصادی متفاوت است، گفت: بنده با افزایش تعداد و توسعه مناطق آزاد مخالفم، چرا که اکثر این مناطق با توجه به نحوه فعالیت و کارکردی که دارند نتوانسته‌اند در اقتصاد کشور موثر واقع شوند اما چنانچه مناطق ویژه اقتصادی مورد توجه قرار گیرند و نحوه کار آنها مدیریت و بخوبی کنترل شود با توجه به ظرفیتی که دارند می‌توانند در شکوفایی اقتصاد منطقه و کشور نقش‌آفرین باشند. این نماینده مجلس گفت: مناطق آزادی که کارایی خاصی ندارند و حتی بعضا به زیان اقتصاد کشور کار می‌کنند یا باید به قانون تمکین کنند یا از کار دست بکشند که البته قانونگذار باید برای آنها تصمیم‌‌‌گیری کند. وی به متفاوت بودن فعالیت مناطق ویژه اقتصادی با مناطق آزاد اشاره کرد و گفت: نوع خدمات‌دهی مناطق ویژه اقتصادی نسبت به مناطق آزاد متفاوت است، چرا که این مناطق در راستای تولید خدمات و فعالیت‌‌های بازرگانی گام برمی‌دارند و میزان تخریب آنها به نسبت مناطق آزاد خیلی کمتر است. کارشناسان معتقدند باید مجوز مناطق آزادی که در چند سال گذشته نتوانسته‌اند نمره قابل قبولی کسب کنند، لغو شود. به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، 14 تیرماه سال 1395 بود که رئیس‌جمهوری لایحه ایجاد 7 منطقه آزاد تجاری- صنعتی و 13 منطقه ویژه اقتصادی را طی تشریفات قانونی به مجلس شورای اسلامی تقدیم کرد. پس از آن نیز دولت یک لایحه جدید درباره ایجاد منطقه آزاد قصر شیرین را به مجلس شورای اسلامی برد تا ایجاد این 8 منطقه آزاد جدید در دستور کار مجلس قرار گیرد. پس از 2 سال بالاخره این لایحه در جلسه یازدهم شهریورماه 97 مجلس تصویب و جهت انطباق با موازین شرع و قانون اساسی به شورای نگهبان ارسال شد که مورد بحث و بررسی قرار گرفت. همچنین مجمع تشخیص مصلحت نظام در راستای اجرای مقررات نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام در 3 بند ایراداتی را به این لایحه وارد دانست. غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به ایرادات هیات عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره لایحه افزایش مناطق آزاد و ویژه اقتصادی گفت: این لایحه در مجلس قبل 2 مرتبه رد شد اما در مجلس فعلی با افزایش تعداد قابل توجهی منطقه ویژه اقتصادی رو به رو شد تا جایی که تقاضای ایجاد 90 منطقه ویژه توسط نمایندگان به مناطق فعلی افزوده شد. وی با بیان اینکه اشکالات وارده بر این لایحه در 3 بخش «کاهش درآمدهای مالیاتی دولت»، «افزایش هزینه‌‌های تحمیلی به دولت» و «ایجاد تبعیض منطقه‌ای» مطرح شده است، گفت: مناطق آزاد و ویژه اقتصادی از پرداخت مالیات معاف هستند و به هر میزانی که تعداد آنها افزایش پیدا کند، موجب کاهش درآمدهای مالیاتی دولت خواهد شد. عبدالله رضیان، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی نیز در این‌باره اظهار کرد: ایجاد مناطق آزاد جدید با توجه به تصمیم شورای نگهبان که به این لایحه ایرادات جدی وارد کرده است، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. وی اضافه کرد: مجمع تشخیص مصلحت نظام اعلام کرده با ایجاد مناطق آزاد جدید موافق نیست، هرچند دولت و نمایندگان موافق ادعا دارند که می‌توانند مشکلات این لایحه را برطرف کنند. وی بیان کرد: به عقیده بسیاری از کارشناسان و برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایجاد مناطق آزاد جدید باعث افزایش واردات و تضعیف تولید خواهد شد اما بسیاری از مسؤولان مناطق آزاد معتقدند این موضوع صحت ندارد. رضیان یادآوری کرد: احتمال دارد تصویب ایجاد 8 لایحه منطقه آزاد جدید رد شود، هرچند تشکیل مناطق آزاد دیگر منتفی است، زیرا شورای نگهبان معتقد است افزایش این تعداد از مناطق آزاد برای دولت بار مالی به دنبال دارد. محمدرضا منصوری، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی نیز در این‌باره اظهار کرد: بدون شک احداث مناطق آزاد جدید بدون بار مالی برای دولت امکانپذیر نخواهد بود. جواد حسینی‌کیا عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی نیز در این‌باره اظهار کرد: هدف از به‌وجود آمدن مناطق آزاد ایجاد ظرفیت‌های جدید در کشور برای رشد و توسعه اقتصادی بود اما متأسفانه در سال‌های گذشته تعداد این مناطق افزایش یافت و برخی مسؤولان از این موضوع نگرانند که به‌واسطه افزایش تعداد این مناطق به قول معروف روزنه‌‌های اقتصادی کشور افزایش یابد و در آینده نتوان این مناطق را بدرستی کنترل و مدیریت کرد. حسینی‌کیا تأکید کرد: از طرف دیگر این مناطق در سال‌های گذشته از هدف اصلی خود یعنی توسعه صادرات و تولید دور شده و به سمت واردات پیش رفته‌اند، تا جایی که اکنون برخی معتقدند مناطق آزاد در ایران تبدیل به مبادی ورودی به کشور شدهاند. وی افزود: حتی می‌توان مناطق آزاد فعلی را نیز به همین شکل مدیریت کرد، یعنی عملکرد آنها را در چند سال گذشته مورد بررسی قرار دهیم و در صورتی که نتوانستند نمره قابل قبولی دریافت کنند مجوز منطقه آزاد آنها لغو شود.