اسد‌الله خسروی: تعیین قیمت شیر و فرآورده‌‌های آن گویا بین شرکت‌‌های تولیدی این کالا شکل مسابقه به خود گرفته، چرا که محصولات لبنی مدتی است در خلأ نهادهای نظارتی هر روز در هر برندی با نرخی جدید عرضه می‌شود. لبنیات که یکی از مهم‌ترین کالاهای سبد مصرفی خانوارهاست به موجب گرانی آن در حال خروج تدریجی از سفره کم‌درآمد‌هاست، این در حالی است که به گفته کارشناسان، کاهش مصرف شیر و فرآورده‌‌های آن در آینده به سلامت مردم آسیب جدی وارد می‌کند. از طرفی ناتوانی دولت در کنترل و ساماندهی بازار شیر و محصولات لبنی برای همه محرز شده است، چرا که تولید‌کنندگان این کالا قیمت شیر و فرآورده‌‌های آن را در این بازار آشفته به طور اختیاری تعیین می‌کنند و هر کدام برای گران کردن محصولات لبنی توجیه دارند. عبد‌الله حاتمیان، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» درباره علت به‌هم‌ریختگی بازار شیر و محصولات لبنی گفت: چرخه تولید تا مصرف این کالای اساسی مهم معیوب است و ساماندهی آن نیازمند بازنگری دقیق و بررسی خاص است تا هم مصرف‌کننده و هم تولید‌کننده آسیب جدی نبینند. وی با بیان اینکه کمیسیون کشاورزی مجلس نشست‌‌‌های متعددی با تولید‌کنندگان شیر، صنایع لبنی و مدیران دولتی برگزار کرده است تا بازار شیر و مواد لبنی ساماندهی شود، گفت: تولید‌کنندگان شیر و صنایع لبنی معتقدند قیمت تمام‌شده شیر و فرآورده‌‌های آن افزایش یافته است، بنابراین قیمت محصولات لبنی نیز باید در بازار افزایش یابد، این در حالی است که مجوز گرانی لبنیات صادر نشده اما شاهد گرانی شیر و لبنیات در بازار هستیم، از طرفی نیز گویا برخی تولید‌کنندگان با گران شدن ارز، شیر را تبدیل به شیرخشک کرده و با هدف سودآوری بیشتر، آن را صادر می‌کنند. در چنین شرایطی خلأ نظارتی در کنترل بازار مشهود بوده که باید به این مهم توجه شود. وی افزود: از آنجایی که مصرف شیر و فرآورده‌‌های آن جزو ضروریات جامعه است، بنابراین دولت باید با راهکار‌‌های درست برای ساماندهی این بازار چاره‌اندیشی کند، نه اینکه بازار را به حال خود رها کند. این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس افزود: با وجود برگزاری نشست‌های مکرر با تولیدکنندگان شیر و صنایع لبنی و مسوولان دولتی برای ساماندهی بازار شیر اما متاسفانه نتیجه قابل توجهی نگرفتیم.
صنایع لبنی قیمت‌ها را روزانه بالا می‌برند
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: قانون تمرکز وظایف کشاورزی در وزارت جهاد موسوم به قانون انتزاع، این وزارتخانه را مکلف کرده که بر قیمت محصولات کشاورزی در بازار از جمله لبنیات نظارت داشته باشد. عباس پاپی‌زاده در پاسخ به اینکه صنایع لبنی قیمت لبنیات را هر زمانی که دل‌شان بخواهد و به هر میزانی که بخواهند افزایش می‌دهند، چرا هیچ نظارتی بر آنها انجام نمی‌شود، گفت: متأسفانه دستگاه‌های نظارتی در این زمینه بی‌تفاوت هستند، در حالی که خرید شیر از دامداران به پایین‌ترین قیمت انجام می‌شود اما صنایع لبنی قیمت‌ها را روزبه‌روز بالاتر می‌برند و پول دامداران را با ۳ تا ۴ ماه تأخیر می‌پردازند. پاپی‌زاده در پاسخ به اینکه متولی نظارت بر صنایع لبنی کدام نهاد است، گفت:‌ براساس قانون تمرکز وظایف کشاورزی در وزارت جهاد، وزارت جهاد کشاورزی مسؤول تنظیم بازار اینگونه محصولات است و باید بر آنها نظارت کند. به گزارش فارس، افزایش قیمت لبنیات در بازار تقریبا هفتگی شده است و قیمت‌ها روزبه‌روز افزایش می‌یابد. آخرین افزایش مربوط به چند روز گذشته است که دوباره حدود ۱۳ درصد به قیمت محصولات لبنی اضافه شد. صنایع لبنی به 2 دلیل قیمت لبنیات را افزایش می‌دهند؛ نخست اینکه مدعی هستند با افزایش نرخ ارز قیمت تمام‌شده بسته‌‌‌بندی آنها بالا رفته است، چرا که لوازمی که برای بسته‌بندی استفاده می‌کنند وارداتی است. دوم اینکه مدعی هستند حجم ورودی شیر خام به کارخانه‌های لبنی 25 تا 50 درصد کاهش یافته است و کارخانه‌های آنها با ظرفیت کمتری کار می‌کند.
 صادرات یک میلیارد دلاری محصولات لبنی
یک مقام مسؤول گفت: طبق گزارش مرکز آمار ایران، تولید شیر خام در دامداری‌‌های صنعتی هر سال با میانگین رشد ۷ تا ۸ درصدی روبه‌رو است. علیرضا عزیزاللهی، مدیرعامل اتحادیه دامداران ادعای کاهش تولید شیر خام در کشور را رد کرد و افزود: کمبود شیر خام در کشور صحت ندارد و هر سال با توجه به افزایش جمعیت گاو اصیل در واحدهای دامداری صنعتی، رشد متوسط تولید در این واحد‌ها را داریم به طوری که طبق گزارش مرکز آمار ایران، این واحدها در سال ۹۵ حدود ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تن و در سال ۹۶ نزدیک به 2/5 میلیون تن شیر خام تولید کردند. به گفته وی، از حدود ۱۰ میلیون تن شیر خام تولیدی در کشور، ۵ میلیون تن در واحدهای صنعتی تولید و تقریبا تمام آن توسط کارخانجات لبنی جذب می‌شود. مدیرعامل اتحادیه مرکزی دامداران ایران در عین حال افزود: با این میزان تولید شیر خام در کشور علاوه بر تامین نیاز داخل، یک میلیارد دلار محصولات لبنی صادر می‌شود.
وضعیت سرانه مصرف شیر در کشور
مطابق آمار منتشر شده، روند مصرف شیر در کشور در کلیت امر سیری نزولی داشته که قدرت خرید مردم و شرایط اقتصادی جامعه در این امر نقش بسیار موثری ایفا می‌کند. بنا بر آمار و ارقام موجود در سال ۸۳، میزان مصرف شیر در جامعه (سرانه مصرف) برای هر فرد در سال حدود ۳۱ کیلوگرم برآورد می‌شد که این عدد و رقم در پایان سال ۱۳۹۶ به کمتر از ۱۸ کیلوگرم تنزل پیدا کرده است. فرشید احمدی، یکی از توزیع‌کنندگان عمده محصولات لبنی در غرب استان تهران، در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، در ارتباط با میزان عرضه و فروش شیر گفت: در سال ۹۶ و نیمه نخست سال جاری میزان خرید شیر و تقاضای مردم به صورت قابل توجهی کاهش پیدا کرده است. وی افزود: افزایش قیمت شیر و کاهش قدرت خرید خانوار‌ها یکی از دلایل اصلی این موضوع به شمار می‌رود.