امسال شاهد یک چرخش مهم در سپهر رقابت هوایی بین شرق و غرب بودیم. در همان هنگام که پنتاگون با اعلام توقف پرواز آخرین نسل از جنگنده‌‌های همه‌کاره (مولتی رل) نسل پنجم خود و گران‌‌‌‌‌ترین سلاح تاریخ، دستور زمینگیر شدن پروژه «اف 35» را صادر می‌کند، «وا کا اس» (نیروی هوافضای روسیه) با مدل نهایی و عملیاتی جدیدترین جنگنده نسل پنجم خود، «سوخو 57» در آسمان سوریه جولان می‌دهد.
به شکلی باورنکردنی سال 2018 به سال سقوط‌‌های پیاپی «اف»‌‌های آمریکایی و اوج‌‌‌گیری دوباره «سوخو»ها تبدیل شده است و سوال اینجاست که آیا این یک انقلاب در جبهه هوایی شرق علیه غرب است. از دهه 1970 به این سو تحلیلگران نظامی بر این باور بودند که اتحاد شوروی و  بلوک شرق به‌خاطر ناکارآمدی‌‌های صنعتی و فناورانه، برتری هوایی خود را در برابر غرب از دست داده و به همین خاطر بیش از حد به قدرت موشکی وابسته شده‌اند. با توجه به اینکه برنامه تولید و ساخت «لاکهیدمارتین اف 35 لایتنینگ 2» پرهزینه‌‌‌‌‌ترین برنامه ساخت جنگ‌‌‌‌افزار در تاریخ بشر محسوب می‌شود حتی شاید خود روس‌ها نیز تا همین چند سال پیش خواب آن را نمی‌دیدند که بتوانند به این سرعت قدرت از دست رفته‌شان در موازنه هوایی با رقبای غربی را که در آخرین دهه دوران شوروی از دست داده بودند، بازیابند.
این هفته وزارت دفاع روسیه برای نخستین‌بار تصاویر مربوط به عملیات «پک‌فا»های به‌روز‌رسانی‌شده را در آسمان سوریه منتشر کرد. پک‌فا نامی است که هنوز از نسخه آزمایشی سوخوی «تی 50» که مدل مقدماتی «سوخو 57» بود روی این  سری از جنگنده‌‌های شکاری- بمب‌افکن باقی مانده است. حقیقت این است که روس‌ها سال گذشته پیشرفته‌‌‌‌‌ترین سوخوهای‌شان را سراسیمه و زودتر از موعد آفتابی کردند تا به جنگ روانی ناشی از ورود نخستین «اف35»‌‌های آمریکایی به جبهه‌‌های هوایی خاورمیانه و اروپای شرقی پاسخ گفته باشند اما کارشناسان معتقد بودند آن 2 فروند پک‌فای رونمایی شده هنوز بشدت آزمایشی بودند. اما حالا «وا کا اس» مدل تکمیل شده را به رخ می‌کشد که خود آمریکایی‌ها معتقدند می‌تواند در پنهانکاری و اجرای عملیات چند منظوره رهگیری هوایی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، رصد، بمباران راهبردی و حملات هوا به زمین در ارتفاع پایین رقیب سرسختی برای «اف 22 رپتر» باشد. با آنکه کارشناسان غربی تعمد دارند که «سو 57» را با «اف 35» مقایسه نکنند اما موضوع اینجاست که پک‌فاهای نونوار روسی درست یک ماه پس از آن پرده‌برداری می‌شوند که «اف 35»‌ها به‌خاطر نقایص فنی بی‌پایان‌شان به دستور پنتاگون زمین‌گیر شده‌‌‌اند.
اواخر ماه اکتبر بود که وزارت دفاع ایالات متحده پرواز چندین فروند «اف 35» را به حالت تعلیق درآورد. در پی سقوط یکی از این جنگنده- بمب‌افکن‌‌های 100 میلیون دلاری در کارولینای‌جنوبی در یکی از نخستین رزمایش‌‌های عملیاتی خود بر فراز آمریکا در ماه سپتامبر، تشخیص داده شد لوله‌های سوخت موتور سوپرجت این پرنده پیشرفته دچار اختلالاتی جدی است. این به غیر از معضل لو رفتن فناوری پنهانکاری به کار رفته در طراحی بدنه و سامانه ضدراداری «اف 35» بود. به گزارش مارین‌تایمز، در پی این حادثه پنتاگون  دستور داد پرواز بیش از 20 فروند «اف35» تا اطلاع ثانوی به حالت تعلیق درآید اما کمی بعد فاش شد این تعلیق شامل تمام تقریبا 200 فروند این نسل از پرنده‌ها می‌شود. این شکست حتی چشم‌انداز روند بازتولید این پرنده‌‌های پیشرفته در ایتالیا را نیز با ابهام مواجه کرده است.
از طرف دیگر «اف 35»‌‌‌هایی که به نیروی هوایی رژیم صهیونیستی تحویل شده‌‌اند نیز طی یک سال گذشته بویژه در جریان نخستین عملیات هوایی خود بر فراز لبنان برای حمله به سوریه نمره قبولی نگرفتند و حتی شواهدی درباره هدف قرار گرفتن یکی از آنها توسط سامانه موشکی «اس200» ارتش سوریه مطرح شدند.
شاید «سو 57» برتری چندانی نسبت به پیشرفته‌‌‌‌‌ترین جنگنده همه‌کاره فعال پنتاگون یعنی «اف 22» نداشته باشد اما این حقیقت که پکفا بر اساس آخرین فناوری‌ها و با هزینه‌ای بسیار پایین‌‌‌‌‌‌تر از همتای دهه هشتادی آمریکایی‌‌‌‌اش ساخته می‌شود، برنامه توسعه به‌کارگیری آن از سال 2019‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، روس‌ها را  برای نخستین‌بار پس از نزدیک به 4 دهه صاحب مزیت نسبی به اف‌‌های قدیمی نیروی هوایی یانکی‌ها خواهد کرد.
رئیس شرکت روسی «یونایتد ایرکرفت کورپوریشن» در مصاحبه‌ای به مهم‌ترین و قدرتمندترین ویژگی نسل پنجم جنگنده «سوخو 57» در مقایسه با جنگنده‌های آمریکایی «اف 22» و «اف 35» پرداخت. بنا به گفته میخائیل استریلتز‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، جنگنده «اف 22» فاقد قابلیت حمله به اهداف زمینی است در حالی که «سوخو 57» این توانایی را دارد. «اف22» در ابتدا به عنوان یک جت با برتری هوایی طراحی شد در حالی که جنگنده نسل پنجم «سوخو 57» از همان ابتدا به عنوان یک هواپیمای چند منظوره طراحی شده است.  او با مقایسه قابلیت‌های جنگنده «اف 35» و «سوخو 57» بر قدرت مانوردهی و سرعت جنگنده «سوخو 57» تاکید کرد. او همچنین یادآور شد جنگنده‌های «اف 35» و «اف22» در ارتباط با انجام وظایف مختلف حمله‌ قابلیت کمتری نسبت به «سوخو 57» دارند.
تولید این جنگنده نسل پنجم با قابلیت پنهانکاری از اوایل سال 2001 آغاز شد و در ژانویه سال 2010 با یک پرواز نمایشی رونمایی شد. نیروی هوایی روسیه قرار است اولین مجموعه از 12 فروند «سوخو 57» را تا سال 2019 در اختیار گرفته و تا سال 2025 به توسعه کامل برساند.  
جنگنده‌‌های نسل 57 سوخو که می‌توانند هر هدف زمینی یا هوایی دشمن را در کمتر از 90 ثانیه منهدم کنند از 2 موتور قدرتمند برخوردار بوده و به‌واسطه سیستم آویونیک و رادارگریزی امکان برتری هوایی در جنگ‌ها را فراهم می‌کند. صندلی‌‌های پرتاب شونده آن نیز از قابلیت لازم برای حفاظت از خلبان در هر ارتفاعی برخوردارند. گذشته از همه اینها ابهامی بحث‌برانگیز درباره دلیل نامگذاری «سوخو 57» وجود دارد. پروژه تحقیقاتی ساخت این نسل جدید جنگنده‌‌های همه‌کاره که حالا می‌رود تا جایگزین نسل سوم و چهارم جنگنده‌‌های روسی به پیشداری «سو 27» (شامل مدل‌‌های سو 30 و سو 35 ) شود، در دهه‌ پایانی پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی آغاز شده بود. در سال 1979 میلادی یا 1357 شمسی، همان زمان که انقلاب اسلامی در ایران به وقوع می‌پیوست، پروژه تحقیقاتی طراحی و ساخت یک جنگنده چند‌منظوره که بتواند با مدل جدید در حال ساخت آمریکایی‌ها یعنی «اف 22 رپتور» رقابت کند در کارخانه «میکویان» سازنده میگ‌‌های مشهور شوروی کلید خورد. اما تحولات آتی باعث شد پروژه توسعه نسل چهارم جنگنده‌‌های شوروی به کارخانه سوخو منتقل شود و حتی تا پیش از فروپاشی دیوارهای آهنین مدل‌‌های آزمایشی «سو 37» و «سو 47» هم به پرواز درآمدند اما چنگی به دل نمی‌زدند. فروپاشی شوروی پروژه مزبور را قریب به 2 دهه به تعویق انداخت تا اینکه سرانجام سوخوی «تی 50» یا پک‌فا به عنوان مدل اولیه «سو 57» در سال 2010 متولد شد. ظاهرا نامگذاری «سو 57» در دنباله 2 مدل آزمایشی «سو37» و «سو 47» در دهه 1980 حکایت از روالی منطقی دارد. البته برخی دیگر هم عدد 57 را یادبودی برای سال 1957 می‌دانند که «سوپی یک» نخستین فروند جت سوخوی رهگیر شوروی مجهز به موشک‌‌های هوا به هوا به طور آزمایشی به پرواز درآمد. با این همه اگر روس‌ها می‌خواستند رقبای غربی‌شان و بویژه آمریکایی‌ها را با انتخاب یک نام برای پرنده‌‌های مدرن‌شان تحقیر کنند باز هم انتخاب عنوان 57 ، هوشمندانه‌‌‌‌‌ترین و انقلابی‌‌‌‌‌ترین اشاره ممکن به شکست غرب بود.