محسن شهمیرزادی: «نقطه رهایی در عرف نظامی یعنی آخرین حد خط خودی و جایی که رزمنده از خط خودی جدا میشود و به سمت دشمن میرود». این تعریفی است که برنامهسازان «نقطه رهایی» از نام برنامهشان داشتند. برنامهای که به مناسبت هفته بسیج از شبکه 5 روی آنتن رفته است. در این برنامه هر شب تاثیرات انقلاب اسلامی بر جنبشهای مقاومت مردمی جهان و دستاوردهای تفکر بسیجی در این کشورها بررسی شده و با حضور فعالان و رهبران جبهه مقاومت اسلامی در منطقه به تبیین تشکیل بسیج جهانی مستضعفین در کشورهای لبنان، فلسطین، سوریه، عراق و یمن پرداخته میشود. اجرای این برنامه برعهده دکتر سهیل اسعد (ادگاردو روبین) مبلغ و محقق آرژانتینی است که هر شب ساعت 22 روی آنتن میرود. به همین بهانه با محمدمهدی سموعی، تهیهکننده این برنامه به گفتوگو نشستیم و از «نقطه رهایی» پرسیدیم.
***
چه شد در این برهه به سمت این سوژه رفتید؟
این برنامه به همت گروه بسیج صداوسیما روی آنتن میرود و بسیج سازمان هم ماموریتهای مختلفی دارد. با توجه به فضایی که اکنون در جامعه وجود دارد و با توجه به بررسیهای انجامشده، پرداختن به موضوعی بینالمللی در صدر اولویتها قرار داشت. این نکته برای ما حائز اهمیت بود که امام خمینی(ره) در سال 57 مفهوم بسیج را مدلسازی کردند و بعد از آن این مفهوم در کشورهای مختلف بومیسازی شد. همین امروز که با هم گفتوگو میکنیم، در کشورهای مختلفی که در حوزه مقاومت هستند، بسیج را در قالبهای مختلف میتوانیم مشاهده کنیم؛ در لبنان حزبالله، در فلسطین گروههای مختلف مقاومت، در یمن حوثیها، در سوریه دفاع الوطنی، در عراق حشدالشعبی و دیگر کشورهایی که میتوان این مفهوم را در آنها پیدا کرد، کشورهایی از جمله نیجریه و مناطقی از جمله کشمیر. این مفهوم در جایجای دنیا توسط آن ملتها و مردمش مدلسازی میشود و در جامعه اثر میگذارد. بر همین اساس معمولا نیروی بسیج و مقاومت در ایران مورد بررسی قرار میگرفت اما اینبار تصمیم گرفتیم با توجه به وقت محدودی که داریم در برنامه «نقطه رهایی» به بررسی حدود 5-4 کشور بپردازیم که فعالیت برجستهتری در حوزه مقاومت مردمی دارند.
در این میان با سوژههای جذابی مواجه شدید که نظرخودتان را بیش از بقیه جلب کند؟
این برنامه چون در حوزه بینالملل تولید شد، خود اتفاقی متمایز بود. چه در سوژهها، میهمانها و حتی بازخوردهای مردم. اما تلاشی که دوستان برنامهساز داشتند این بود که نقطه رهایی متفاوت از برنامههایی باشد که سابقا در این حوزه تولید شده و معمولا مواضع رسمی و دولتی کشور در حوزههای مختلف بینالمللی را مطرح میکردند. ما در این برنامه بیشتر بر نزدیکی قلوب ملتها و آرمان مشترکشان تمرکز داشتیم. شما اگر برنامههای چند شب گذشته را ببینید، به جز یک مورد، بقیه همگی از جمله افرادی بودند که مسؤولیت رسمی نداشتند. خانمی که در برنامه اول از کشور لبنان شرکت کرد، یک نویسنده کتب پیرامون شهدا بود. یا شبی که به موضوع یمن پرداختیم از فعالان حقوقبشری دعوت کردیم در این برنامه حضور داشته باشند. به همین جهت موضوع برنامه خاص بود و فارغ از مواضع رسمی و دولتی در موضوع مقاومت، ما سراغ مردم رفتیم. یکی از ماموریتهای شبکه 5 برنامهسازی برای شهروندان است، با توجه به بازخوردی که از طریق مردم به ما رسیده است، به نظر مورد پسند مخاطبان واقع شدهایم.
مصداقی از بازخوردهای قابل تأمل مردمی نسبت به این برنامه در ذهن دارید؟
به صورت مصداقی خیر. اما چون برنامه هم با سامانه پیامک شبکه و هم از طریق صفحات مجازی با مردم در ارتباط بود، معمولا سوالاتی از جانب مردم برای ما ارسال شده که سعی کردیم در شبهای بعدی در قالب سوالاتی که مجری از میهمانها مطرح میکند، بپرسیم.
نکتهای که اینجا مطرح میشود این است که چرا در صداوسیما کمتر به ابعاد بینالمللی مقاومت پرداخته میشود؟ چرا که عمدتاً این مسأله تنها به مجموعههای خبری و مواضع رسمی محدود شده، حال آنکه پرسشهای مردم اقتضا میکند بیش از اینها به مسائل سیاسی و امنیتی منطقه بپردازیم.
من به عنوان برنامهساز اشکال اول را در خودم و همصنفان خودم میبینم، چراکه بالاخره سازمان صداوسیما برنامه برای آنتن نیاز دارد و این ما برنامهسازان هستیم که طرحها و ایدههای مدنظر خودمان را برای تولید به آنجا میبریم. زمانی که من یک ایده بینالمللی به سازمان میبرم، با وجود اینکه یک برنامه بینالمللی هزینههای بالاتری برای سازمان دارد- دعوت از میهمانها و مجری خارجی- اما وقتی یک طرح خوبی ارائه شود، یقینا سازمان حمایت میکند تا این اتفاق رخ دهد.
به همین جهت گمان میکنم اشکال اول به تیمهای برنامهسازی وارد میشود که ایدههای خوب را نمیتوانند در قالب یک طرح خلاقانه تلویزیونی ارائه کنند. قاعدتا بخش دوم پاسخم به سیاستگذاران سازمان بازمیگردد که خود دوستان در این حوزه باید نظر دهند. اما آنچه به بنده مربوط است، این است که ما به محض اینکه طرح را بردیم، مورد استقبال قرار گرفت و با توجه به اینکه فیلترهای سختی را هم پشتسر گذاشتیم اما بالاخره آن اراده وجود داشت برای اینکه این برنامه ساخته شود.
نکته سوم هم این است که بسیاری از آرای مردم از طریق رسانه شکل میگیرد و این رسانهها هستند که در این جنگ رسانهای سعی میکنند موضوعی را در اولویت مردم قرار دهند یا موضوعی را از اولویت خارج کنند. بر همین مبنا در حوزه رسانه جبهه مقاومت به دلایلی عقبتر از سایر موضوعات روز است؛ نه فقط در ایران، بلکه در کل دنیا مسائلی در مقابل جبهه مقاومت برجسته میشود تا موضوعاتی نظیر مقاومت در انبوه پیامهای متفرقه رسانهای از نظرها پنهان بماند. شما دقت کنید، اکثر فجایعی که در فلسطین اتفاق افتاده، همزمان با یکی از تورنمنتهای بزرگ جهانی بوده است؛ یا المپیک یا جام جهانی. همین اتفاق در موضوع یمن و سایر جنایات منطقه نیز تکرار شده است. در آن سو امپراتوری رسانهای مشغول به کار خودش است و اینسو هم بچههای جبهه مقاومت دوربین به دست شده و به تأسی از اسلاف خودشان یعنی سیدمرتضی آوینی آرام آرام شروع کردهاند و میبینیم کارهای خوبی خلق میشود.
آیا قصد دارید در همین حوزه به برنامهسازی ادامه دهید؟
این بازمیگردد به تصمیمگیری بسیج سازمان اما آن چیزی که به ما بازخورد داده شده است، این است که این نهاد تمایل دارد در چنین فرمی به برنامهسازی در حوزه منطقه ادامه دهد. چیزی که قبلا در حوزه بسیج بازنمایی میشد بیشتر به تواناییهای نظامی بازمیگشت، از همین رو تصوری که از بسیج بود به موضوعات نظامی بازمیگشت اما الان میدانید سالهاست بسیج در حوزههای سازندگی، عملی و فرهنگی مشغول فعالیت است. این اتفاق در بسیج سایر کشورها نیز رخ داده و آن چیزی که تلاش تیم برنامهسازی است روایت سایر وجوه بسیج مردمی است.