گروه فرهنگ و هنر: از تهرانپارس تا میدان انقلاب بیشتر از تعداد سینماها، سالن‌هایی است که در آن تئاترهای به اصطلاح آزاد برگزار می‌شود؛ آزاد از هر قید و بند محتوایی! حالا این نبود نظارت باعث شده است مجلسی‌ها وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را به مجلس فرا بخوانند تا درباره آن پاسخگو باشد و راهکاری برای سامان دادن به آنها بیابد. تئاترهایی که با عناوین «تئاتر سخیف»، «نمایش مبتذل»، «تئاتر مستهجن»، «نمایش زننده»، «بی‌اخلاقی در تئاتر»، «نمایش بی‌شرمانه» و ... در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی از آنها یاد می‌شود.
تئاتر آزاد؛ سرمایه گذاری روی مخاطب عام
مخاطب عام تئاتر را بیشتر به عنوان یک سرگرمی مورد توجه قرار می‌دهد؛ همانگونه که گرایشش در سینما بیشتر به فیلم‌های کمدی است اما صاحبان تئاترهای آزاد از سرگرمی تنها به ابتذال برداشت دارند و با رقص و شوخی‌های جنسی قصد خنداندن مخاطب خود را دارند. بر اساس پژوهش‌های دانشگاهی، پراکندگی تئاتر هنری در تهران در 4 منطقه 1، 2، 6 و 11 است و باقی مناطق بهره چندانی از این نوع تئاتر ندارند. در مقابل اما تئاتر آزاد، رویه‌ای دیگر در پیش گرفته است. این گونه از تئاتر در گستره جغرافیایی تهران پخش شده و هر سالن قدیمی، بزرگ و بلااستفاده‌ای را با کمترین خرج و بدون دکور خاصی تبدیل به یک تئاتر آزاد کرده است. فقط در نوروز سال گذشته 36 تئاتر آزاد یا کمدی در سطح تهران مجوز اجرا گرفتند و در سال 95 نیز برابر اعلام اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رکورد اجرای تئاتر کمدی در یک شب به 100 اجرا رسید و وضعیت موجود نشان می‌دهد این آمار امسال بسیار بیشتر از 2 سال گذشته است.
بیشتر موزیک و رقص؛ کمتر دیالوگ و بحث
پایه تئاترهای آزاد را نه قصه و دیالوگ بلکه موزیک و رقص تشکیل می‌دهد و بازی بازیگران و دیالوگ‌ها بخش فرعی تئاتر به حساب می‌آید. اگر یک سانس تئاتر را یک ساعت و نیم در نظر بگیریم، بیش از یک ساعت از تئاترهای آزاد به پخش آهنگ و رقاصی کمدین‌های آن می‌گذرد. تئاترهای مبتذلی که نظارتی بر آنها نیست البته نام خود را با لفظ «موزیکال» پرطمطراق می‌کنند و به این بهانه به سمت رقص و آواز می‌روند.
«ادبیات جنسی» ساختار اصلی نمایشنامه‌ها
اما علاوه بر بخش رقص و آواز تئاترهای آزاد، آنچه به عنوان دیالوگ بین بازیگران رد و بدل می‌شود، «گزاره‌های جنسی» است که بین بازیگران مرد و زن رد و بدل می‌شود. تفاوت «متن نمایشنامه» و «اجرای متن» در تئاترهای آزاد به نسبت «متن فیلمنامه» و «فیلم ساخته‌شده» بسیار بیشتر است؛ تئاترهایی که برخلاف شعارهای آن به هیچ وجه قابل استفاده خانوادگی نیست.
هزینه کم و سالن‌های بزرگ
«تئاترهای مستهجن» برخلاف تئاتر هنری و کلاسیک بر هزینه کم و مخاطب گسترده بنا شده است. بازیگرانی کاملا آماتور، سالن‌های بی‌استفاده و بزرگ قدیمی و سناریوهای آبکی، مجموع اتفاقی است که برای این تئاترها می‌افتد و در مقابل هزینه کمتری به نسبت تئاترهای هنری دارد و این هزینه کمتر باعث می‌شود مخاطب عام و طبقه متوسط رو به پایین، قدرت خرید بیشتری برای دیدن آن داشته باشد، طبقه‌ای که برای 2 ساعت خندیدن و سرگرم شدن پول می‌دهند اما با حجم بزرگی از اماره‌های مستهجن و جنسی و ادبیاتی فحشاگونه مواجه می‌شوند. این کمدی‌ها از یک سو به دنبال جذب پول بیشتر هستند و از سوی دیگر ابتذال را دستمایه بهتری برای رسیدن فوری‌تر به چنین منظوری تلقی می‌کنند.
عوض شدن مسؤولان ارزشیابی هم اثر نداشت
در یکی دو سال گذشته رفت و آمدهایی بین مسؤولان نظارت و ارزشیابی بر هنرهای نمایشی شد اما وضعیت نظارت بر «تئاتر آزاد» بهتر که نشد هیچ، تعداد این تئاترها با شیب فزاینده‌ای بیشتر هم شد و حالا نمایندگان مجلس وزیر فرهنگ را به مجلس خواسته‌اند، تا پاسخگوی بی‌نظارتی بر این تئاترها باشد.
پژمان‌فر : با خلأ نظارت روبه‌رو هستیم
عدم نظارت بر محتوای ارائه‌شده در نمایش‌هایی که این روزها روی صحنه می‌رود در کنار نگرانی‌های ناشی از چگونگی برگزاری کلاس‌های آموزش تئاتر باعث شده 40 نفر از نمایندگان مجلس با نگارش تذکری خطاب به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی او را برای ارائه توضیح در این زمینه به مجلس فرا بخوانند. با حجت‌الاسلام نصرالله پژمان‌فر، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی و طراح اصلی این سوال در ارتباط با محتوای این تذکر که متن آن به شکل اختصاصی در اختیار «وطن‌امروز» قرار گرفته، صحبت کردیم تا در ارتباط با دلایل نگارش این نامه بیشتر توضیح دهد. پژمان‌فر در این گفت‌وگو با اشاره به جایگاه مهم هنرهای نمایشی در سبک زندگی مردم گفت: متاسفانه امروز به دلیل بی‌درایتی و تغافل مسؤولان و ناظران این حوزه، شاهد اتفاقات غلطی در این زمینه هستیم. این موضوع هم در زمینه محتوای آثاری که روی صحنه می‌روند و هم در زمینه آموزش تئاتر و کلاس‌هایی که در این حوزه برگزار می‌شود، دیده می‌شود. به شکلی که در برخی موارد به بهانه برگزاری کلاس تئاتر، شاهد آموزش رقص و اختلاط دختران و پسران و هتک حرمت حجاب و اتفاقاتی از این دست هستیم. پژمان‌فر افزود: در حوزه محتوایی نیز فضا به همین شکل است و ما از وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی خواسته‌ایم در این زمینه ورود پیدا کنند و گزارشی به صحن علنی مجلس ارائه کنند. نماینده مجلس در ادامه خاطرنشان کرد: احساس ما این است یک خلأ نظارتی شدید از سوی وزارت ارشاد بر این حوزه به وجود آمده که باعث شده یک‌سری افراد هنجارشکنی‌های بدی را در این فضا نهادینه کنند. پژمان‌فر با اشاره به لزوم ورود کمیسیون فرهنگی مجلس به این موضوع اظهار کرد: من گزارش این موضوع را به کمیسیون فرهنگی مجلس هم داده‌ام و انتظار ما این است کمیسیون فرهنگی مجلس هم نسبت به این موضوع واکنش نشان دهد.