لیلا شوقی: «افزایش 14 درصدی تمایل مردان به انجام عمل زیبایی»، «عملهای زیبایی در ایران 7 برابر بیشتر از کشورهای دیگر انجام میشود» و... آمارهای ریز و درشتی است که هر از گاهی در رسانهها منتشر میشود؛ آمارهایی که از اپیدمی عملهای جراحی در ایران حکایت دارد.
حالا آماری دیگری هم از آنسوی ماجرای عملهای زیبایی منتشر شده است؛ آماری که «ایرج خسرونیا» عضو شورای عالی نظام پزشکی اعلام کرده است. به گفته وی «بر اساس آمار موجود روزانه 10 تا 15 مورد شکایت از جراحان زیبایی به ثبت میرسد که بیشترین موارد مربوط به جراحی بینی است». عضو شورای عالی نظام پزشکی گفته است: «بیشترین شکایت بیماران از جراحان پلاستیک و زیبایی است. بسیاری از افرادی که برای جراحی زیبایی بویژه بینی به پزشک مراجعه میکنند دچار مشکلات روحی و روانی هستند و پس از عمل تصور میکنند هنوز بینیشان دچار مشکل است و شکایت میکنند». خسرونیا در حالی از آمار بالای شکایات در عملهای زیبایی گفته است برخی پزشکان روشهای خاص خودشان را برای دور زدن قانون دارند.
رضایت میدهم!
«ممکن است به بدن شما نسازد»؛ این جمله دیالوگ مشترک تعدادی از پزشکان زیبایی قبل و پس از بهوجود آمدن مشکلی برای بیمار است. جز این خط و نشانها که برخی پزشکان برای بیماران میکشند، قانون هم در مواقعی جانب پزشکان را گرفته است. بر اساس ماده 319 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370«در صورتی که روند درمان یا جراحی بیمار منجر به بروز خساراتی به وی شود، پزشک به طور مطلق ضامن بوده، اعم از اینکه تلف یا نقص وارد بر بیمار بهواسطه تقصیر پزشک انجام شده باشد یا تنها ناشی از نتیجه ندادن درمان باشد».هرچند قانون مجازات اسلامی در سالهای گذشته دچار اصلاحاتی شده است اما برای رهایی از این قانون، تعدادی از پزشکان دست به تنظیم 2 سند به نامهای برائتنامه و رضایتنامه زدهاند.
با امضای رضایتنامه توسط بیمار، پزشک از مسؤولیت کیفری ناشی از صدمههای وارد به بیمار در طول عمل جراحی در امان میماند. با امضای برائتنامه، مسؤولیت مدنی و موضوع دیه ناشی از فوت یا نقص وارد بر بیمار از عهده پزشک برداشته میشود، بنابراین قبل از عمل جراحی عوارض احتمالی به اطلاع بیماران میرسد که البته اگر به تأیید بیماری نرسد، عملی هم انجام نمیشود. حالا فرقی ندارد که این عمل، عمل زیبایی است یا یک عمل درمانی. فردی که به امید زیباتر شدن، گزینه تیغ جراحی را انتخاب کرده است، امضای 2 سند قانونی برایش کاری ندارد. اوضاع وقتی حاد میشود که شخصی که بهخاطر لاغری دست به عملی مانند ابدوپلاستی زده و در یک مطب عمل شده است به خاطر عوارض ناشی از عملش سر از بخش مراقبهای ویژه مثل آیسییو در میآورد. در این میان بعضی جراحیهای زیبایی عواقب خطرناک و جبرانناپذیری مانند مرگ را نیز به همراه دارد.
نشانه خودکمبینی
دیگر مشاهده افرادی که بینیشان را عمل کردهاند، چندان عجیب نیست. بدون مشاهده روزی 4-3 دختر و پسر جوان که چسب بینی زدهاند، روز شب نمیشود! در همین باره «محمدرضا ایمانی» جامعهشناس با اشاره به آمار بالای عملهای زیبایی در ایران به خبرنگار «وطنامروز» میگوید: شخصی که خودش را به دست پزشک میسپارد و در خلقت خودش دست میبرد، عوارض و مشکلاتی برایش پیش میآید. این عوارض و مشکلات به سابقه ذهنی که در انسان وجود دارد، مرتبط میشود. بیشک همه ما علاقهمندیم که زیبا، جذاب و مورد تأیید جامعه باشیم. همه اینها اتفاقات مثبتی است. اما پرسش اینجاست که این مورد تأیید بودن را به چه شکلی ایجاد میکنیم؟
این جامعهشناس پاسخ میدهد: «زمانی که در ساختار فیزیکیمان دست میبریم، این را محتمل میدانیم که در هر زمان دیگری هم میتوانیم یک جراحی دیگر انجام دهیم، در نتیجه جراحیهای متمادی اتفاق خواهد افتاد. همه اینها باعث میشود ما اعتماد به نفسمان را از دست دهیم و مشکلات روحی و روانی برایمان پیش بیاید». به باور ایمانی، هر انسانی با قابلیتهای فیزیکی و روحی مشخصی خلق میشود و هر کدام از مخلوقات خداوند هم مشخصات و ویژگیهای شاخص خود را دارند.
جامعهای نازیبا داریم
ایمانی معتقد است رشد عملهای جراحی در ایران بالاست و در این زمینه رکوردشکنی داشتهایم. کشور ما در هر زمینهای رکوردشکنی میکند و اگر هم بخواهیم از نظر ریشهای این موضوع را بررسی کنیم، دلیلش این است که ما همیشه میخواهیم منحصربهفرد و بهترین باشیم. خودبزرگبینی و حس برتربینی باعث میشود تعدادی از مردم مدام به فکر تغییر دکوراسیون و تک بودن باشند و همه اینها تأثیراتی منفی بر جامعه خواهد داشت. یکی از تأثیرات این رفتار، کاهش میزان لذت و خوشنودی در جامعه است. یکی از مشکلاتمان این است که به موضوعات متفاوت آموزشی توجه کردهایم اما به موضوعات تربیتی بیتوجه بودهایم. نگاه تربیتی میگوید شما باید روی شاخصهای شخصیتی افراد یک جامعه کار کنید. این شاخص میگوید افراد یک جامعه باید مسؤولیتپذیر، مهربان و محترم بوده و احسان و نیکوکاری داشته باشند. ما این شاخصها را فراموش کردهایم و وزن جامعه را به سمت برتر بودن بردهایم. این جامعهشناس با ذکر مثال میافزاید: «برای مثال میگوییم که فرزندم رتبه اول دانشگاه باشد. این موضوع در ظاهر و تمایل به عملهای جراحی هم بهوجود آمده است. اینها نظم جامعه را از بین میبرد و نتیجه آن یک جامعه به هم ریخته و نازیبا میشود. جامعهای که هیچ چیز سر جای خود نیست».
تغییر تعاریف حرفهای
ایمانی نخستین دلیل ظاهربین شدن جامعه ایرانی را متوجه خانواده دانست و اظهار داشت: «این عملهای جراحی که تعدادشان هم افزایش داشته است، بخش زیادی از آن به خانواده، نظام آموزشی و نظام پزشکی ارتباط دارد. امروز پزشک ما در عملهای زیبایی درآمد بالایی پیدا میکند». وی تأکید کرد: «اگر در گذشته مسؤولیت یک پزشک این بود که پزشک شود تا جان افراد را نجات دهد و بر اساس رسالت اجتماعی خود عمل کند، امروز متاسفانه برای برخی پزشکان این تعاریف تغییر کرده است. امروز تعریف پزشکی باشم که کسب درآمد داشته باشد، معنا پیدا کرده
است!