محمد سهیلی: زمانی که حسن روحانی در سال 1392 رئیس جمهور شد و در حال تشکیل دولت یازدهم بود، استقلال تهران به عنوان قهرمان لیگ برتر فوتبال در فصل قبل (لیگ دوازدهم)، لیگ جدید را آغاز کرد اما همزمان با عمر 5 ساله دولت بنفش، اوضاع آبی‌های پایتخت هر روز بدتر از دیروز بوده است. استقلالی‌ها نه‌تنها رنگ قهرمانی را در دولت تدبیر و امید ندیده‌اند که معتقدند این دولت عمدا با حمایت بیش از اندازه از رقیب سنتی آنها، به دنبال تضعیف آبی‌هاست. در این گزارش تلاش می‌کنیم عملکرد دولت روحانی را در قبال استقلال که با نارضایتی شدید هواداران میلیونی آن همراه بوده است، بررسی کنیم.
جمعه 20 اردیبهشت 1392 جواد نکونام کاپیتان استقلال جام قهرمانی دوازدهمین دوره لیگ برتر را در حضور 90 هزار استقلالی در ورزشگاه آزادی بالای سر برد و این آخرین قهرمانی آبی‌های پایتخت در لیگ برتر فوتبال ایران است. استقلال در فاصله سال‌های 1384 تا 1392 سه بار قهرمان لیگ برتر شده بود و امیر قلعه‌نویی در لیگ دوازدهم موفق شد استقلال را به سومین قهرمانی در لیگ برتر فوتبال برساند. در مرداد 1392 یعنی همزمان با آغاز دولت روحانی، استقلال لیگ سیزدهم را به عنوان مدافع عنوان قهرمانی آغاز کرد اما در پایان این سال عنوانی بهتر از پنجمی کسب نکرد. روند پرفراز و نشیب استقلال در طول 5 سال عمر دولت‌های یازدهم و دوازدهم همچنان ادامه داشته و این تیم از 15 جام ممکن فقط یک جام حذفی را تصاحب کرده است. عدم توجه دولت به این تیم مردمی که مشکلات فراوانی از جمله مسائل مالی را به همراه داشت از مهم‌ترین علل ناکامی آبی‌پوش‌ها در 5 سال گذشته است. اگرچه وزارت ورزش مرداد امسال در بیانیه‌ای نتایج 3 سال اخیر استقلال را تاریخی! دانست و وزیر ورزش و جوانان هم اعلام کرده است استقلال هیچ مشکل مالی ندارد اما مسؤولان باشگاه، کادر فنی، بازیکنان و هواداران استقلال از برخورد ناعادلانه دولت و وزارت ورزش با تیم‌شان و وضع مالی آشفته باشگاه گلایه دارند اما در این 5 سال دقیقا بر استقلال تهران چه گذشت؟
لیگ سیزدهم 93-92
استقلال که در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری در سال 92 قهرمان لیگ برتر شده بود، برای لیگ سیزدهم با مشکلات مالی فراوانی روبه‌رو بود. با توجه به اینکه وزیر ورزش تا مدت‌ها مشخص نشد، وزارت ورزش هم توجهی به مسائل این باشگاه نداشت. مشکلات مالی موجب شد استقلال در یارگیری و تمدید قرارداد بازیکنان با مشکلات جدی روبه‌رو شود و تعدادی از بازیکنان ملی‌پوش و تاثیرگذار استقلال هم از جمله مجتبی جباری و پژمان منتظری از تیم جدا شدند. در ادامه این فصل استقلال که به جمع 4 تیم برتر آسیا هم رسیده بود به علت مشکلات شدید مالی و نبود متولی مشخص برای ورزش در دولت روحانی، در برابر نماینده کره‌جنوبی باخت و از رسیدن به فینال لیگ قهرمانان آسیا بازماند. آنها سپس در مرحله گروهی مسابقات لیگ قهرمانان آسیا در دوره دوازدهم  حتی از گروه خود صعود هم نکردند و وداعی زودهنگام با مسابقات داشتند. در پایان لیگ برتر سیزدهم هم استقلال با سقوطی آشکار در سال اول دولت بنفش، به رده پنجم بسنده کرد. استقلال در جام حذفی هم با شکست مقابل مس کرمان از دور مسابقات کنار رفت. حاصل تلاش آبی‌های تهرانی در سال اول دولت روحانی ناکامی مطلق در مسابقات داخلی و بین‌المللی بود.
لیگ چهاردهم 94-93
ناکامی‌های استقلال در این سال هم ادامه داشت. آنها به علت کسب مقام پنجم در دوره قبل سهمیه حضور در بازی‌های لیگ قهرمانان آسیا را از دست داده بودند و فقط در مسابقات لیگ برتر و جام حذفی شرکت داشتند. در جام حذفی استقلال با شکست در مرحله یک‌چهارم نهایی حذف شد و در مسابقات لیگ هم با یک پله سقوط دیگر در رده ششم جدول مسابقات قرار گرفت. سال دوم دولت تدبیر و امید هم برای استقلال اصلا خوش‌یمن نبود.
لیگ پانزدهم 95-94
فصل 95-94 هفتادمین سال فعالیت باشگاه استقلال تهران بود. پیش از شروع مسابقات امیر قلعه‌نویی از استقلال جدا شد و پرویز مظلومی سکان هدایت این تیم را برعهده گرفت. عدم حمایت وزارت ورزش و جوانان که این ایام درگیر حواشی فدراسیون فوتبال بود و مشکلات مالی عدیده، موجب شد استقلال در جذب بازیکنان تراز اول ناموفق باشد. استقلال ناچار به جوانگرایی روی آورد و در میان بی‌توجهی دولت و وزیر ورزشی که به ضدفوتبال معروف شده بود در نهایت به عنوانی بهتر از سومی در لیگ برتر دست نیافت. آنها که سهمیه حضور در آسیا را هم از دست داده بودند، در جام حذفی با شکست در فینال مقابل ذوب‌آهن اصفهان، سومین سال ناکامی را پشت سر گذاشتند. یکی از مهم‌ترین علل افت استقلال در میانه این فصل جدایی 2 هافبک تاثیرگذار این تیم یعنی ریوالدو و جاسم کرار به علت مشکلات مالی بود. در حالی که 3 سال از دولت روحانی می‌گذشت و استقلال حتی موفق به کسب یک جام هم نشده بود و هواداران این تیم دولت را مقصر می‌دانستند. آنها در مسابقات مختلف با شعارهای خود از دولت و وزیر ورزش می‌خواستند به استقلال کمک کنند یا این تیم را رها کنند.
لیگ شانزدهم 96-95
لیگ شانزدهم برای استقلال با کابوس 3 سال شکست مطلق آغاز شده بود و وزارت ورزش که هیچ کمکی برای حل مشکلات نکرده بود در آغاز این فصل و پس از آمدن علیرضا منصوریان به عنوان سرمربی و استقبال هواداران از این انتخاب، با شوک مدیریتی جدید استقلال را وارد بحرانی دیگر کرد. وزیر ورزش به دنبال مدیرعاملی منصور قنبرزاده، مدیر پیشین نفت تهران بود و انتشار این اخبار موجب شد هواداران استقلال با وجود انتقاداتی که نسبت به عملکرد بهرام افشارزاده داشتند، با برپایی تجمعاتی در برابر ساختمان وزارت ورزش نسبت به تحولات مداوم و عدم ثبات مدیریت در استقلال بشدت اعتراض کنند. هواداران استقلال چند روز بعد تجمع اعتراضی بزرگ‌تری در برابر ساختمان مجلس برگزار کردند و از نمایندگان خواستند محمود گودرزی، وزیر ورزش را استیضاح کنند. پس از برپایی تجمع استقلالی‌ها در برابر مجلس، رضا حسنی‌خو مدیر حراست وزارت ورزش ضمن غیرقانونی دانستن تجمع هواداران و تهدید تلویحی افشارزاده، از اقدام حقوقی وزارت ورزش به عنوان نماینده دولت علیه هواداران معترض خبر داد. ۱۲ مرداد ۱۳۹۵ یعنی روز شروع چهارمین سال دولت روحانی و 2 هفته پس از شروع مسابقات لیگ، هیات‌مدیره استقلال اعلام کرد پس از هماهنگی با وزیر ورزش، رضا حسنی‌خو مدیر حراست وزارت ورزش به عنوان مدیر جدید استقلال و نایب‌رئیس هیات‌مدیره باشگاه انتخاب شده است. عنوان حسنی‌خو، در استقلال در ابتدا مدیرعامل، سپس سرپرست مدیرعامل و دوباره مدیرعامل اعلام شد که نشان از ناهماهنگی و سردرگمی نماینده دولت در ورزش داشت. در نهایت هم حسنی‌خو پس از تنها 3 روز بنا بر آنچه وجود «افراد کارآمدتر، لایق‌تر و متخصص‌تر» برای مدیریت باشگاه استقلال برشمرد، از سمت مدیرعاملی استقلال استعفا کرد و رضا افتخاری مدیرعامل استقلال شد. استقلال در این فصل برای 3 جام مبارزه می‌کرد که در هر 3 جام ناکام ماند. آنها در جام حذفی در مرحله یک‌چهارم نهایی مغلوب نفت تهران شدند و دست‌شان از جام کوتاه ماند. در مسابقات آسیایی هم در مرحله یک هشتم نهایی با شکست در مقابل العین امارات حذف شدند و در لیگ برتر هم به نایب‌قهرمانی بسنده کردند. و این به معنای 4 سال ناکامی آبی‌ها در دستیابی به جام قهرمانی در دولت اول روحانی بود. یکی از بزرگ‌ترین رسوایی‌های مسؤولان ورزشی دولت یازدهم در این فصل برای استقلال رخ داد و آن هم محرومیت آبی‌ها از نقل‌وانتقالات بود. استقلال که به خاطر عدم پرداخت مطالبات عادل شیحی آن هم به مبلغ فقط ۴۷ هزار دلار محکوم به این محرومیت شده بود، نامه‌ای تحریف شده از سوی فدراسیون فوتبال دریافت کرده بود. در حالی که فیفا اعلام کرد استقلال از نقل‌وانتقالات بعدی محروم است، فدراسیون فوتبال ترجمه‌ای تحریف‌شده از این نامه را برای باشگاه استقلال فرستاد که در آن عنوان شده بود استقلال هنوز محروم نشده و در صورت عدم پرداخت مطالبات این بازیکن محروم خواهد شد. بدین ترتیب همه بازیکنانی که برای نیم‌فصل دوم در نظر گرفته شده بودند از جمله جپاروف، نتوانستند به استقلال کمک کنند و دست آنها از جام کوتاه ماند.
لیگ هفدهم 97-96
در این فصل استقلال در میانه راه با منصوریان خداحافظی کرد و شفر سکان هدایت استقلال را بر عهده گرفت. آنها در 3 جبهه لیگ برتر، جام حذفی و لیگ قهرمانان آسیا حضور داشتند و بالاخره در این سال در جام حذفی قهرمان شدند. آبی‌های تهرانی در لیگ هم به مقام سوم بسنده کردند و در رقابت‌های آسیایی هم با صدرنشینی از گروه خود صعود کردند. آنها در ادامه با شکست مقابل السد قطر در مرحله یک چهارم نهایی از لیگ قهرمانان آسیا هم حذف شدند تا در پایان 5 سال مدیریت دولت‌های یازدهم و دوازدهم بر این تیم مردمی، فقط یک جام آن هم از نوع حذفی به کلکسیون افتخارات استقلال تهران اضافه شود.
لیگ هجدهم 98-97
در آغاز ششمین سال دولت بنفش هم باشگاه استقلال بار دیگر با بحران مدیریتی روبه‌رو شد و سیدرضا افتخاری جای خود را به فتحی داد. در نخستین جلسه‌های تمرین تیم بسیاری از بازیکنان و حتی اعضای کادر فنی تیم حاضر نبودند. همچنین وضعیت تمدید قرارداد تعدادی از بازیکنان فصل قبل تیم نامشخص بود که این امر انتقادات هواداران باشگاه را در پی داشت. ۱۹ تیر تیم استقلال راهی اردوی ترکیه شد اما مشخص شد 3 نفر از مربیان و 3 بازیکن تیم ممنوع‌الخروج بوده‌اند و اجازه خروج از کشور را نیافتند. شنبه ۲۳ تیر، جمعی از هواداران استقلال در اعتراض به عملکرد ضعیف مدیریت باشگاه در تمدید قرارداد با بازیکنان و خرید بازیکنان جدید در مقابل ساختمان وزارت ورزش، مالک باشگاه، تجمع کردند و خواستار ملاقات با شخص وزیر ورزش شدند. وزیر ورزش در میان هواداران استقلال حاضر نشد و در ادامه با حضور نیروهای انتظامی تعدادی از هواداران دستگیر شدند. استقلال به عنوان قهرمان جام حذفی باید در مسابقه سوپرجام ۲۹ تیر به مصاف پرسپولیس می‌رفت. باشگاه استقلال که در اردوی پیش‌فصل در ترکیه بود، در این مسابقه حاضر نشد و سازمان لیگ هم نتیجه را 3 بر صفر به سود پرسپولیس اعلام کرد. بدین ترتیب استقلال نخستین جام را هم در این فصل از دست داد. در لیگ برتر هم هم‌اکنون در پایان هفته چهاردهم، استقلال در مکان پنجم جدول قرار دارد. وضع کنونی استقلال و مشکلات این باشگاه به گونه‌ای است که نمی‌توان دورنمای مثبتی برای آنها در فصل جاری نیز پیش‌بینی کرد مگر اینکه معجزه‌ای روی دهد.
مهم‌ترین علل ناکامی استقلال در دولت تدبیر و امید
این خلاصه‌ای بود از آنچه در دولت روحانی بر سر استقلال و هوادارانش آمد. در حالی که قرمزهای پایتخت 2 بار قهرمان لیگ برتر شدند و به فینال آسیا راه یافتند، هواداران آبی فقط شاهد ناکامی تیم محبوب‌شان بودند. آنها دولت را مقصر این وضع می‌دانند و معتقدند دولتی‌ها عمدا به استقلال بی‌توجهی می‌کنند و هوای تیم رقیب را بیشتر دارند. آنها عملکرد دولت و وزارت ورزش را در جریان حضور پرسپولیس در فینال لیگ قهرمانان آسیا تبعیض‌آمیز می‌دانند و معتقدند اگر همین حمایت‌ها از استقلال می‌شد، تیم آنها هم موفق‌تر عمل می‌کرد اما اگر بخواهیم نگاهی کلی به علل مشکلات استقلال در 5 سال گذشته داشته باشیم می‌توان به چند نکته اساسی اشاره کرد.
1- مشکلات مالی و عدم حمایت دولت قطعا یکی از مهم‌ترین علل ناکامی‌های استقلال در این سال‌ها مشکلات مالی در ابتدای فصل و ناتوانی در جذب بازیکنان مناسب بوده است. اگر چه در یک سال اخیر بر اساس ادعای مسؤولان دولتی وضع مالی استقلال و پرسپولیس بهتر شده و بخش زیادی از مشکلات مالی قبلی حل‌وفصل شده است اما هر روز شاهد خبرهایی مبنی بر وجود مشکلات مالی، اعتصاب بازیکنان و جریمه‌های بین‌المللی به علت عدم پرداخت مطالبات بازیکنان خارجی هستیم. الیاس حضرتی، نماینده لیست امید تهران در مجلس چندی پیش در مصاحبه‌ای که ایرنا منتشر کرد، گفته بود : باشگاه استقلال تهران با ۱۷۰ میلیارد تومان بدهی، در آستانه فروپاشی است که این بدهی نتیجه سوءمدیریت مجموعه وزارت ورزش و جوانان بوده است. وی که در تشریح علل سوال از وزیر ورزش و جوانان سخن می‌گفت، افزود: مسعود سلطانی‌فر، وزیر ورزش و جوانان، باید نظارت جدی‌تر بر نحوه مدیریت باشگاه‌‎های زیر نظر این وزارتخانه داشته باشد. شنبه همین هفته ایسنا در گزارشی نوشت: در حالی که عضو هیات‌مدیره باشگاه استقلال پیش از این اعلام کرده بود که اوضاع مالی استقلال در 70 سال اخیر بی‌سابقه بوده است، کاپیتان استقلال از عدم پرداخت حقوق بازیکنان به مدت 5-4 ماه خبر داد تا مشخص شود مشکلات مالی همچنان در این باشگاه وجود دارد. سیدمهدی رحمتی، کاپیتان استقلال به خبرنگاران گفت وضعیت این تیم آن طور که به نظر می‌رسد گل و بلبل نیست. او از مشکلات مالی استقلال خبر داد و افزود: «تنها ۲۰ درصد از قراردادها را گرفته‌ایم و نزدیک به 5-4 ماه است پرداختی از سوی باشگاه نداشته ایم. شرایط ما سخت است و نیاز به حمایت داریم. از شخص وزیر ورزش نیز می‌خواهم به اسپانسر فشار بیاورد تا دست تیم را خالی نگذارد». این صحبت‌های کاپیتان استقلال در حالی مطرح شد که اکبر ملکی، عضو هیات‌مدیره باشگاه در مجمع عمومی باشگاه استقلال که با حضور وزیر ورزش برگزار شد، اعلام کرده بود مشکل مالی از نظر ریالی ندارند و وضعیت مالی آنها در تاریخ 70 ساله استقلال بی‌سابقه است! البته تنها صحبت‌های رحمتی مشخص نمی‌کرد صحبت‌های ملکی اشتباه است. درست 3 روز قبل از برگزاری مجمع عمومی، حساب‌های باشگاه استقلال به خاطر بدهی‌های سابق مسدود و جلوی پرداختی‌های اسپانسر به باشگاه گرفته شده بود. همانطور که گزارش ایسنا مشخص می‌کند به‌رغم ادعای مسؤولان دولتی، هنوز هم مشکل اصلی باشگاه استقلال که در همه 5 سال گذشته گریبانگیر این باشگاه بوده وجود دارد. البته وزیر ورزش هم معتقد است استقلال هیچ مشکل مالی ندارد. سلطانی‌فر به عنوان نماینده دولت 22  آبان گفت: خوشبختانه هیچ مشکل مالی تیم‌های استقلال و پرسپولیس را تهدید نمی‌کند. در همان روزها معاون ورزشی باشگاه استقلال از مشکلات مالی باشگاه گفت و افزود: مشکلات مالی استقلال و پرسپولیس همیشه وجود دارد.
2- تغییرات مدیریتی
نتایج تحقیقات علمی با تایید نظر کارشناسان ورزشی و مدیریتی نشان می‌دهد تغییر مدیریت در نتیجه‌گیری تیم‌های ورزشی موثر است. در تازه‌ترین تحقیق که در فصلنامه پژوهش در مدیریت ورزشی منتشر شده، آمده است: ثبات مدیرعامل باشگاه تأثیر معناداری بر بهبود عملکرد و تغییرات پیاپی مدیرعامل تاثیر معناداری بر کاهش عملکرد باشگاه داشته است. تحلیل یافته‌های این پژوهش از این فرضیه حمایت کرد که ثبات مدیریتی و عدم تغییرات پیاپی، با ایجاد زمان کافی برای مدیران جهت پیاده‌سازی برنامه‌ها و تحقق اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت، در نهایت، موجب بهبود عملکرد باشگاه خواهد شد. استقلال در 5 سال گذشته از این ناحیه بشدت آسیب دیده است. تغییرات هیات‌مدیره و مدیرعامل و حتی تغییرات زیاد در راس ورزش کشور موجب شد این تیم همواره با تلاطم و عدم ثبات روبه‌رو باشد و این تغییرات مدیریتی، تغییر کادر فنی را هم به همراه داشت که از عوامل مهم ناکامی این باشگاه بوده است. وزارت ورزش به عنوان متولی این باشگاه در 5 سال گذشته تغییرات زیادی در مدیریت این باشگاه اعمال کرده که در سال‌های قبل از آن سابقه نداشته است. در این 5 سال، 5 نفر مدیریت استقلال را برعهده داشتند؛ علی فتح‌الله‌زاده، بهرام افشارزاده، حسنی‌خو، رضا افتخاری و امیرحسین فتحی.
3- رفتارهای تبعیض‌آمیز دولت و وزارت ورزش
بی‌تردید اکثر هواداران استقلال یکی از مهم‌ترین علل ناکامی استقلال در مقایسه با پرسپولیس را رفتارهای تبعیض‌آمیز نمایندگان دولت در وزارت ورزش و جوانان با این 2 باشگاه می‌دانند. آنها دلایلی هم برای این ادعای خود دارند. آنها معتقدند روحانی به عنوان رئیس‌جمهور برای حل مشکل باشگاه پرسپولیس با باشگاه ریزه‌اسپور ترکیه و فرار از محرومیت، با اردوغان رئیس‌جمهور این کشور مذاکره کرد. آنها همچنین به دستور وزارت ورزش برای توقف یارگیری استقلال در فصل نقل‌وانتقالات لیگ شانزدهم اشاره می‌کنند و عدم برخورد قانونی وزارت ورزش با موضوع جعل قرارداد طارمی را هم نشانه دیگری بر رفتار تبعیض‌آمیز بین 2 باشگاه می‌دانند. هواداران استقلال در مطالبی که در فضای مجازی منتشر می‌کنند، معتقدند: در این مدت که پرسپولیس از نقل‌وانتقالات محروم بود به نظر می‌رسید این استقلال است که از پنجره نقل‌وانتقالات محروم شده و حساب‌های این تیم به دلایل نامعلوم مسدود شده است به طوری که مدیران استقلال نتوانستند با بازیکنانی که با آنها مذاکرات نهایی خود را انجام داده بودند، تمدید کنند در حالی که تیم رقیب، در حال خریدهای میلیاردی بود و بدون هیچ مشکل و سنگ‌اندازی بسادگی دست روی هر بازیکنی که گذاشت، مسیر انتقالش به پرسپولیس هموار شد؛ آنها به وزارت ورزش پیشنهاد دادند لیست هزینه‌های 2 تیم استقلال و پرسپولیس در ابتدای فصل را اعلام کنند تا مشخص شود کدام تیم، برای فصل هجدهم هزینه بیشتری انجام داده است؟! هواداران استقلال دلیل دیگری هم برای این تبعیض دارند. آنها با انتشار تصویری در رسانه‌ها و فضای مجازی اعلام کردند آبی‌پوشان قبل از روی کار آمدن دولت روحانی در میان 100 تیم مطرح جهان جای داشته‌اند ولی اکنون و بعد از گذشت 5 سال به بالاتر از رتبه 300 سقوط کرده‌اند و این در حالی است که در طول این 5 فصل پرسپولیس از رتبه 600 به زیر 200 صعود کرده است.
به هرحال استقلال در 5 سال اخیر شکست‌ها و ناکامی‌های فراوانی را تجربه کرده است. تیمی که در سال‌های قبل از آن در یک دوره چند ساله 3 بار قهرمان لیگ شده بود حالا در این 5 سال شکست خفت‌بار 6 بر یک مقابل العین و شکست 4 بر 2 مقابل پرسپولیس را تجربه کرده و تقریبا در همه رویدادهایی که حاضر شده ناکام مانده است. این نمونه‌ای از نتایج مدیریت دولت تدبیر و امید است آن هم در مجموعه‌ای با قدمت طولانی و با میلیون‌ها هوادار و سابقه‌ای درخشان. هواداران استقلال باید منتظر باشند با پایان کار این دولت بتوانند روزهای اوج تیم محبوب‌شان را شاهد باشند. البته این انتظار ممکن است برای آنها طولانی باشد.