گروه فرهنگ و هنر: پس از انتشار 2 خبر پیرامون مدیرعامل خانه تئاتر، روابط عمومی این نهاد با ارسال جوابیهای نسبت به این اخبار واکنش نشان داد که متن آن را به رسم ادب و قانون در همین صفحه میخوانید. اما پیش از بیان هر نکتهای گفتنی است مخاطب هیچکدام از گزارشها، پوشش اخبار و یادداشتهای مندرج در «وطنامروز» که با دغدغه هنر تئاتر منتشر میشود، صرفا خانه تئاتر و عوامل منتسب به این نهاد نبوده است، بلکه همانطور که در مطالب نیز آمده مخاطب ما همه نهادهای سیاستگذار و اثربخش در حوزه تئاتر هستند؛ نهادهایی چون وزارت ارشاد، شورایعالی انقلاب فرهنگی، کمیسیون فرهنگی مجلس و... . اما در این میان جای قدردانی دارد که خانه تئاتر در مواجهه با انتشار 2 خبر 200 و 250 کلمهای در ستون و انتهای صفحه فرهنگی «وطنامروز» قائل به پاسخگویی شده و جوابیه مزبور را ارسال کرده است. همچنین گفتنی است در طول چند سال اخیر که تئاتر با چالش عدم نظارت مواجه بوده و از دل این هنر متعالی مسائل گوناگونی پدید آمده، همواره صفحه فرهنگ و هنر «وطنامروز» پر بوده است از حمایت از آثار شایسته و فاخر و انتقاد از نمایشهایی که وجهه هنر را مبتذل کردهاند و دغدغه تئاتر سابقهاش نه در دوران مدیر کنونی خانه تئاتر است و نه حتی در دولت کنونی بهوجود آمده است. با این وجود هیچ زمانی مانند اکنون معضل رهاشدگی تئاتر و چالش عدم نظارت گریبانگیر جامعه فرهنگی کشور نشده و هیچگاه انتقادات کارشناسان و مسؤولان با واژههایی چون «احساسی» و «بدون کارشناسی» طرد نشده است.
اما درباره جوابیه موجود چند نکته حائز اهمیت وجود دارد که توجه به آنها ضروری است. در بند نخست اشاره به موخره افزوده شده به خبری است که از خبرگزاری فارس درج شده و در انتهای آن جملهای اضافه شده و آمده است: «البته به نظر میرسد مدیرعامل خانه تئاتر که اثر اخیر او نیز با حواشی و انتقادات فراوانی روبهرو شد، به جای کنایه به تذکر نمایندگان مجلس که پیش از این از زبان عمده دغدغهمندان تئاتر نیز بیان شده، باید پاسخگوی مسائل مبتلابه این هنر اصیل باشد و درصدد رفع آنها برآید. اتفاقی که توجیه جایگزین آن شده است». در این جوابیه با تایید بر اینکه وظیفه مدیرعامل خانه تئاتر «پاسخگویی مسائل مبتلابه تئاتر و رفع آنها» است، از جمله وظایف مدیرخانه تئاتر را به همین صحبتهای ایشان ارجاع داده و نهتنها بر احساسی و غیرکارشناسی خواندن دوباره تذکر نمایندگان تاکید کرده، بلکه این انتقادات را موجب تشویش اذهان عمومی و وهن اقشار جامعه دانسته است! حال آنکه به نظر میرسد خانه تئاتر بار دیگر به جای پاسخگویی و تلاش برای رفع معضلات این هنر اصیل که از قضا در وهله نخست گریبانگیر اهالی تئاتر و بعد مخاطبان آن میشود، سعی بر مغالطه و مواجهه «غیرحرفهای» با منتقدان را دارد که این اتفاق جز بر حاشیهآفرینی و پاک کردن صورت مساله عایده دیگری نخواهد داشت.
قطعا دفاع از حقوق اهالی تئاتر در تلاش برای بازگرداندن این هنر به وضعیتی است که مدیرخانه تئاتر از آن بهعنوان تعریف اصلی تئاتر یاد میکند. وضعیتی که در آن «تئاتر محمل عوامفریبی نباشد، روشنگر و معرفتاندیش باشد، محل تفریح و نشاط عالم سرمایهداری و سیاستبازی نباشد و مردمی باشد». این جملات متعلق به مدیر متبوع خانه تئاتر است و اگر ایشان تایید میکند که همه تئاتر امروز ایران اینچنین است که سخنی نداریم ولی اگر اینچنین نیست- که قطعا اظهارنظر دغدغهمندان هنر تئاتر حتی شخص آقای مدیر هم موافق این موضوع است- چرا مدیرعامل خانه تئاتر سعی در پاک کردن صورت مساله و مقابله با منتقدان از هر جنس دارد؟
در بند دوم این جوابیه اذعان شده است تیتر «میپذیرم تئاتر امروز کاستیهایی دارد!» که در ستون تئاتر «وطنامروز» منتشر شده است، مورد تایید خانه تئاتر نیست و طبق تماسهای متعددی(!) که گرفته شده تیتر اصلاح نشده است. لازم به ذکر است تیتر این خبر برخاسته از عین جملهای است که مدیرعامل خانه تئاتر در گفتوگو با خبرگزاری فارس مطرح کرده و همچنان نیز در خروجی این خبرگزاری موجود است: «من میپذیرم که در هر فرآیندی کاستیهایی است و تئاتر هم از این امر خارج نیست». از این رو به نظر نمیرسد که اشکالی در خبر یا تیتر استنباطی وجود داشته باشد. از سوی دیگر، مخاطب تماس شما نیز در این جوابیه نامعین است. اگر تماسها برای منبع این گفتوگو بوده است که از اساس به این روزنامه ارتباطی ندارد و عدم هرگونه تغییر نشانگر آن است که هیچ خللی در صدق مطلب وارد نشده است. اما اینکه ادعا کنید این تیتر مورد تایید خانه تئاتر نبوده است، قطعا هر رسانه به شرط رعایت صداقت و اصول حرفهای، خود مختار به انتخاب تیتر مطلب است. همچنین در این بند از روتیتر خبر به مثابه «عنوان مطالب» یاد کردهاید و شاید در این بند گنگ مرادتان از عدم تایید، روتیتر خبر بوده است که باز هم تغییری در نوع مواجهه ندارد و روتیتر نیز برداشتی تحلیلی است از موضعهای متناقض مدیرعامل خانه تئاتر که پیش از این مطرح شده است، هرچند هیچوقت در این میان بنایی برای تقلیل مساله اصلی به مواضع مدیرعامل خانه تئاتر نبوده است و از همین بابت است که تنها در قالب 2 خبر کوتاه این مواضع پوشش داده و نقد شده است.
همانطور که بیان شد، هنر تئاتر برخلاف عزلتی که از جامعه دارد، همواره مورد توجه سرویس فرهنگ و هنر «وطنامروز» بوده و همواره با حمایت از آثار درخور و انتقاد منصفانه از آثار و جریانهایی که سعی دارند تئاتر را به یک بنگاه کسبوکار یا محفل خصوصی ابتذال تبدیل کنند، در این زمینه ایفای نقش کرده است. اما متاسفیم که این مساله به زعم شما تخصصی با توجیه و احساسی خواندن مواضع، تبدیل به مسالهای حاشیهای و غیرتخصصی شده است و به جای پاسخگویی و تلاش همگانی جهت اصلاح و رشد این هنر سعی دارید چالشهای این حوزه را نادیده بگیرید. اگرچه گروه فرهنگ و هنر «وطن امروز» بازنمای اندیشههای متفاوتی در عرصه هنر بوده است اما معیار برای ارزیابی اثر هنری همواره ثابت و مشخص بوده است. معیاری که بسیاری از دردمندان فرهنگ و هنر کشور نیز- ولو آنکه شما آن را تکذیب کنید- در اولویت میدانند و آن «تعالی انسان» با نردبان هنر است. حال اگر روز به روز عرصه فرهنگ و هنر بویژه تئاتر برای برخی تبدیل به ماشین پولسازی و حتی بهزعم برخی پولشویی شده است و ابتذال سهم زیادی در هنر بهدست آورده و اگر امروز از دل این عدم نظارت و دلسوزی نمایشهای پرسلبریتی، خالی از اندیشه، فاقد هرگونه دردمندی و مملو از هجویات و گزارههای جنسی و مرزشکنی اخلاقی برای جذب پول و مخاطب شده است، وظیفه ما ابراز نگرانی و جستوجوی حقیقت است و وظیفه مسؤولان پاسخگویی و تلاش برای رفع مشکل؛ نه آنکه در این میان تمام نقدها را با چوب توجیه و تهمت برانند و بدون توجه به «ما قال» در پی این باشند که صاحب نقد را تخطئه کنند. در نهایت با آرزوی توفیق برای خانه تئاتر، شما را بر آن میداریم که به مطالب آرشیوی این روزنامه پیرامون هنر تئاتر مراجعه کنید و از سوی دیگر گلایههای اهالی هنر را از وضعیت امروز تئاتر بخوانید.
جوابیه خانه تئاتر
نظر به مؤخره بدون عنوان نویسنده اضافه شده به خبر یکی از خبرگزاریها آن روزنامه در تاریخ 14/9/1397 با عنوان «واکنش عجیب مدیر تئاتری به تذکر نمایندگان مجلس مبنی بر گسترش ابتذال در تئاتر»، همانگونه که به درستی در یادداشت نویسنده محترم قید شده، مدیرعامل خانه تئاتر مسؤول رسیدگی و پاسخگویی به مسائل مبتلابه تئاتر و رفع آنهاست که یکی از این مسائل اظهارنظرات غیرکارشناسی و احساسی نمایندگان و مسؤولین محترم نسبت به هنر تخصصی تئاتر است که موجب تشویش اذهان عمومی و وهن اقشار جامعه میشود. خانه تئاتر نهاد صنفی و تخصصی متخصصین و اهالی تئاتر بوده و دفاع از حقوق اعضا را وظیفه خود میداند. همچنین راجع به یادداشت بدون عنوان نویسنده درجشده در صفحه 13 روزنامه «وطنامروز» مورخ 21 آذرماه، ستون تئاتر با عنوان «بالاخره کدام حرف را از آقای گیلآبادی بپذیریم» اعلام میشود، تیتر مطالب مورد تایید خانه تئاتر نبوده و روز گذشته تماسهای متعددی برای تصحیح تیتر انجام شد که سرانجام ماجرا به چیزی رسید که حضرات عالی بتوانید به آن استناد بفرمایید که فرمودید. لازم به یادآوری است خانه تئاتر قصد ورود به موضوعات قشری، سیاسیکارانه و سطحی ندارد و بدون شک آسیبشناسی دقیقی نسبت به موضوعات و مشکلات و کاستیهایی که سیاستگذاران برای این هنر اندیشهورز بهوجود آوردهاند دارد اما بدون شک این آسیبها و بحث کارشناسی در مورد آنها و مظلومیت تئاتر ایران نیاز به جنجالهای رسانهای ندارد. اگر بعضی رسانهها بهدور از نگاههای سیاسی و جهتگیریهای جناحی بخواهند خدمتی به جامعه هنر و اندیشه و هنرمندان عزیز تئاتر که زیر بار مشکلات کمرشان خم شده بکنند، راه آن دفاع کورکورانه از مواضع احساسی و غیرکارشناسی نیست. به همین دلیل برخود لازم میدانیم روزنامه محترم «وطنامروز» را برای رفع مشکلات متفکران و اندیشمندان جامعه به صف منطق دفاع از مواضع اصولی آنها دعوت کنیم که بهواقع هیچگاه مانند این زمان دستخوش عسر و حرجهای زندگی و بیاعتنایی فکری نبودهاند. درمورد انتقاد اهالی هنر از گفتههای مدیرعامل خانه تئاتر که در یادداشت بیعنوان نویسنده روزنامه «وطنامروز» ذکر شده، چیز دندانگیری در رسانهها مشاهده نشد.