گروه سیاسی: در شرایطی که بعد از خروج آمریکا از برجام و بی‌نتیجه ماندن چند سال مذاکرات هستهای، دولت روحانی امیدوار بود کشورهای اروپایی باقیمانده در برجام به تعهدات خود پایبند بوده و با ثبت و اجرای کانال ویژه مالی SPV، در کنار ایران بایستند، نشست اخیر شورای امنیت سازمان ملل نشان داد این امیدواری هم مانند امید به آمریکا در برجام بی‌نتیجه بوده و طرف‌‌های اروپایی برجام، اتفاقا نسبت به دغدغه‌‌های آمریکا در قبال ایران کاملا هم‌رای و هم‌داستانند.
به گزارش «وطن‌امروز»، شورای امنیت سازمان ملل متحد عصر چهارشنبه گذشته برای بحث درباره ششمین گزارش «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ این سازمان تشکیل جلسه داد. در این نشست علاوه بر پمپئو، وزیر خارجه آمریکا که اتهاماتی تکراری علیه جمهوری اسلامی مطرح کرد، این نمایندگان کشورهای اروپایی بودند که با صراحت و تندی نسبت به برنامه موشکی و همچنین حضور منطقه‌ای ایران تاخته و خواستار عقب‌نشینی جمهوری اسلامی در این دو موضوع شدند. نماینده فرانسه در این نشست برخی رفتارهای ایران، بویژه برنامه موشکی را غیرهمسو با قطعنامه ۲۲۳۱ خواند. وی در ادامه سخنان خود به برنامه موشکی ایران اشاره و درباره آزمایش‌‌های انجام شده ابراز نگرانی کرد. فرانسوا دلاتره مدعی شد: ماهیت این موشک‌ها به نحوی است که قابلیت حمل کلاهک هستهای را دارند و این فعالیت‌ها همسو با قطعنامه شورای امنیت نیست. وی ادامه داد: از ایران می‌خواهیم از چنین فعالیت‌هایی خودداری کند. نماینده فرانسه در سازمان ملل همچنین با اشاره به ادعاهای بی‌پایه مطرح‌شده درباره انتقال موشک به کشورهای منطقه، در این ارتباط نیز ابراز نگرانی کرد و خواستار توقف فوری فعالیتهای به گفته او «ثبات‌زدا» در منطقه شد. وی تاکید کرد: فرانسه به گفت‌وگوها در این‌باره ادامه خواهد داد. نماینده فرانسه ادامه داد: به دنبال راهبردی بلندمدت در منطقه هستیم و این راهبرد نباید به سیاست فشار و تحریم تقلیل یابد. لازم است گفت‌وگوهایی جدی و صادقانه با مقام‌های ایرانی انجام شود. نماینده انگلیس هم در این نشست با ادبیاتی مشابه مقامات آمریکایی گفت: کار بسیاری برای پایان دادن به رفتارهای ثبات‌زدای ایران در منطقه باقی مانده است. ایران نمی‌تواند با این مسیری که در پیش گرفته، انتظار بهبود روابطش با بقیه جهان یا رفاه اقتصادی داشته باشد!
نماینده موگرینی دیگر مقام اروپایی بود که در نشست اخیر شورای امنیت تاکید کرد آزمایش‌‌های موشکی ایران با قطعنامه 2231 شورای امنیت همخوانی ندارد. وی همچنین مدعی شد: اقدامات ایران تنش‌‌های منطقه‌ای را افزایش می‌دهد و ثبات منطقه را تهدید می‌کند.
از سوی دیگر «کارل وان استروم» به نمایندگی از کشور هلند و مابقی اعضای اروپایی در بیانیه‌ای نسبت به آزمایش‌‌های موشکی ایران و آنچه او انتقال آنها نامید هم ابراز نگرانی کرد و گفت موشکهایی که قابلیت حمل کلاهک اتمی داشته باشند می‌توانند منجر به بی‌ثباتی در منطقه و جدای از برجام، نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شوند. نماینده اعضای فعلی و آتی اروپایی در شورای امنیت سازمان ملل متحد همچنین گفت از ایران می‌خواهیم از آنچه فعالیتهای غیرقانونی و افزایش تنش‌‌های منطقه‌ای در عدم انطباق با قطعنامه ۲۲۳۱ نامید، خودداری و برای حل این مسائل با بازیگران مربوط گفت‌وگو کند. عدم انطباق فعالیتهای موشکی ایران با قطعنامه 2231 ادعایی است که نخستین‌بار توسط وزیر خارجه آمریکا مطرح شده بود؛ موضوعی که گزاره همراهی کامل اروپایی‌ها با آمریکا در قبال برخورد با ایران را تایید می‌کند. پمپئو در بیانیه‌ای که 2 هفته قبل درباره آزمایش موشکی ایران صادر کرده بود، تاکید داشت این آزمایش قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل (موسوم به قطعنامه تأیید برجام) را نقض می‌کند! در حالی که قطعنامه 2231 شورای امنیت با لحنی غیرالزام‌آور تنها از ایران خواسته موشکهایی را که برای داشتن قابلیت حمل کلاهک هستهای طراحی شده‌اند، آزمایش نکند. ایران نیز بارها تصریح کرده هیچ‌کدام از موشک‌هایش برای حمل کلاهک هستهای طراحی نشده است.
همراهی حداکثری در مواضع و بیانیه‌ها
هرچند رسانه‌‌های دولتی و حامی دولت پس از نشست اخیر شورای امنیت تلاش داشتند با استناد به برخی مواضع کمرنگ کشورهای اروپایی در حمایت از برجام، انزوای آمریکا در این نشست را القا کنند اما اظهارات صریح اروپایی‌ها در 2 موضوع موشکی و منطقه که به برخی از آنها اشاره شد، به‌روشنی نشان می‌دهد نه‌تنها اختلافی میان اروپا و آمریکا در قبال ایران نیست، که راهبردها و حتی عبارات استفاده شده در سخنرانی‌ها و بیانیه‌‌های طرف‌‌های اروپایی نیز کاملا منطبق بر مواضع آمریکاست. «وطن‌امروز» در گزارش 14 آذر خود که با عنوان «نعل به نعل» منتشر شد، در این‌باره نوشته بود: «از زمان روی کار آمدن ترامپ و تاکید او مبنی بر اینکه باید مذاکرات مکمل برای برجام صورت گیرد تا موضوعات موشکی و منطقه‌ای ایران هم به آن افزوده شود، دولت‌های اروپایی و بویژه فرانسه هر چند در ظاهر بر حمایت از برجام تصریح داشتند اما هیچ‌گاه از مطالبه محدود‌سازی برنامه موشکی یا حضور منطقه‌ای ایران عقب‌نشینی نکردند».
«وطن‌امروز» 31 تیرماه امسال نیز در گزارشی با عنوان «مختصات برجام اروپایی» نسبت به همراهی فرانسه و 2 عضو دیگر تروئیکای اروپا با ترامپ هشدار داده بود؛ هشداری که اکنون با موضعگیری اخیر نمایندگان کشورهای اروپایی در جلسه شورای امنیت ثابت شده است. در این گزارش آمده بود: «تاکید مقامات اروپایی مبنی بر مذاکره با ایران بر سر «موارد بیشتر» در کنار برجام، بیانگر استمرار بازی تروئیکای اروپا در زمین واشنگتن است. هدف و منظور آنگلا مرکل، امانوئل مکرون و ترزا می از گشودن فصول جدید مذاکره با ایران، تحدید توان موشکی و کاهش قدرت منطقه‌ای ایران است، ضمن آنکه تروئیکای اروپا نیم‌نگاهی نیز به دائمی کردن محدودیت‌های هستهای ایران و اعمال بازرسی‌های آژانس از اماکن نظامی کشورمان دارد».
تکرار اشتباه برجام
همراهی کامل و صددرصدی اروپا با آمریکا که تنها برخی از مصادیق آن در بالا آمده است، در نهایت این سوال را ایجاد می‌کند: دولت روحانی بر چه اساسی به کمک اروپایی‌ها برای مقابله با تحریم‌‌های آمریکا دل بسته است؟ بعد از خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت‌ماه امسال، این انتظار از دولت و بویژه تیم سیاست خارجی آن وجود داشت که با مشخص شدن ناکارآمدی راهبرد مذاکره برای حل مشکلات کشور، نسبت به تغییر ریل دولت اقدام کرده و عمده توجهات به توانمندی‌‌های داخلی برای عبور از مشکلات اقتصادی معطوف شود. با این حال نه‌تنها این اتفاق نیفتاد بلکه همانند زمان مذاکرات منتهی به برجام، همه چیز به بیرون و این‌بار ثبت و اجرای کانال ویژه مالی اروپا گره خورد و اقتصاد کشور دوباره شرطی شد. در این مدت، دولت هیچ ایده و راهبرد مشخصی برای حل مشکلات و مقابله با تحریم‌ها ارائه نداد و در مقابل، این گزاره مدام تکرار شد که تا چند هفته آتی SPV اجرایی می‌شود!
وابستگی دولت به کانال مالی ویژه، که هنوز بعد از 7 ماه مذاکره پیوسته و بازگشت تحریم‌ها نیز ارائه نشده، تا حدی بود که تمام رفتارهای دولت در حوزه سیاست خارجی را معطوف به خود کرده و در موارد متعددی که نیاز به ورود جدی دولت و موضعگیری صریح و شفاف بوده است، دولت را به سکوت کشانده است. مثلا در جریان حمله سریالی معاندان به سفارتخانه‌‌های ایران در ماه‌‌های گذشته که در پایتخت‌‌های اروپایی و در سایه سکوت و تماشای پلیس این شهرها انجام شد، دستگاه محمدجواد ظریف هیچ واکنش جدی نشان نداد. بالاتر از آن اینکه یک ماه پس از شروع مذاکرات برجامی با اروپا، با توطئه کشورهایی چون فرانسه و آلمان، اسدالله اسدی، دیپلمات دارای مصونیت ایرانی در آلمان دستگیر و حدود 6 ماه است در بازداشت به سر می‌برد. این نقض بی‌سابقه حقوق یک دیپلمات جمهوری اسلامی در اروپا نیز آنچنان که باید و شاید از سوی دولت روحانی پیگیری نشد تا مبادا مذاکرات اروپایی و ارائه SPV تحت‌الشعاع آن قرار گیرد. گروکشی اروپا برای ارائه SPV و به انفعال کشاندن دستگاه سیاست خارجی ایران، در ماجرای سکوت عجیب وزارت امور خارجه در قبال ناآرامی‌‌های اخیر در پاریس نیز خود را نشان داد. در شرایطی که اعتراضات جلیقه‌زردها در پاریس و برخورد خشونت‌آمیز پلیس فرانسه با معترضان به هفته چهارم خود رسیده، وزارت امور خارجه ایران هیچ موضع و تحرک ویژه در این‌باره از خود نشان نداد. این در حالی است که سال گذشته در میانه آشوب‌‌های دی‌ماه در ایران، مکرون رئیس‌جمهور فرانسه در گفت‌وگویی تلفنی با روحانی درباره حوادث ایران ابراز نگرانی کرده و خواستار «خویشتنداری» حکومت در برابر معترضان شده بود!
ناظران سیاسی معتقدند دولت حاضر نیست هیچ موضوعی به روابطش با اروپا خدشه وارد کند؛ برجام اروپایی، تصویب FATF و این روزها بحث داغ SPV. ظاهرا دولت تصمیم گرفته است به هر قیمتی مناسبات سیاسی و اقتصادی با اروپا را حفظ کند، حتی اگر به قیمت بی‌حیثیت شدن جایگاه دیپلماتیک و تضییع و زندانی شدن دیپلمات‌‌های ایرانی در اروپا باشد. همه اینها موید این گزاره است که همان‌طور که در دولت اول روحانی همه‌چیز معطل آمریکا و برجام بود، در دولت دوم روحانی همه امور کشور به اروپایی‌ها و SPV گره خورده است؛ اروپایی که در جلسه اخیر شورای امنیت نشان داد اختلافی با آمریکا بر سر موضوعاتی چون برنامه موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران ندارد.