رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام به دیار باقی شتافت. آیت‌الله‌العظمی سید محمود هاشمی شاهرودی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام که به‌دلیل بیماری در یکی از بیمارستان‌های تهران بستری بود، دعوت حق را لبیک گفت و به دیار باقی شتافت. آیت‌الله العظمی سیدمحمود هاشمی شاهرودی سال ۱۳۲۷ هجری خورشیدی در شهر نجف و در خانواده مذهبی و از سادات منسوب به امام حسین(ع) چشم به جهان گشود. پدرش مرحوم آیت‌الله سیدعلی حسینی شاهرودی، از شاگردان برجسته مرحوم آیت‌الله العظمی خویی(ره) بود که بحث‌های اصول و فقه استاد خود را به رشته تحریر درآورد. آیت‌الله العظمی سیدمحمود هاشمی شاهرودی تحصیلات ابتدایی را در مدرسه علوی نجف به پایان رسانید و سپس به تحصیلات حوزوی روی آورد. او با توجه به موقعیت علمی خانوادگی و نیز با توجه به هوش و استعداد سرشار و کوشش فراوان خود، در مدتی اندک توانست دروس دوره سطح را به پایان رساند. پس از آن به حلقه درس آیت‌الله العظمی شهید سید محمدباقر صدر اعلی‌الله مقامه الشریف پیوست و سال‌ها در خدمت استاد خود، مبانی اجتهاد در اصول و فقه را به خوبی آموخت و در درس دیگر مراجع آن روز نجف ـ از جمله امام خمینی(ره) و آیت‌الله العظمی خویی ـ نیز با جدیت شرکت جست و بهره‌های فراوان برد. آیت‌الله العظمی سیدمحمود هاشمی شاهرودی در سال‌های تحصیل خود از محضر استادان بسیاری بهره برد. مهم‌ترین و اصلی‌ترین استاد او در درس خارج آیت‌الله العظمی شهید سید محمدباقر صدر بود. آن شهید سعید که از افتخارات شیعه و مرجعیت به شمار می‌آید، شاگردان بسیاری را به عالم اسلام، تقدیم داشته است. شهید صدر که از حافظه و استعدادی سرشار برخوردار بود، توانست با نوآوری‌های فراوان در فقه و اصول و دیگر علوم اسلامی و به‌روز ساختن مباحث علوم دینی و نیز نگاشتن کتب درسی در زمینه‌های یادشده، گام مهمی برای تعالی اسلام و تشیع بردارد و از این رهگذر، شاگردان او، همچون آیت‌الله العظمی سیدمحمود هاشمی شاهرودی، این خدمات و اندیشه‌ها را پی گرفتند.
از دیگر استادان آیت‌الله العظمی هاشمی شاهرودی، حضرت امام خمینی(ره) و حضرت آیت‌الله العظمی خویی(ره) را می‌توان نام برد. معظم‌له سال‌ها در محضر ایشان به تحکیم مبانی اجتهادی خود می‌پرداخت.
آیت‌الله العظمی هاشمی شاهرودی فعالیت‌های بسیاری را در زمینه‌های علمی و فرهنگی به انجام رساند. در یکی از دیدارهای اعضای مجلس اعلای عراق، امام خمینی(ره) با توجه به شناخت خود، از ایشان می‌خواهند تدریس در حوزه علمیه قم را بر هر کاری ترجیح دهد و به تربیت طلاب مستعد در زمینه‌های علمی و اخلاقی بپردازد. معظم‌له نیز با ورود به ایران ـ فروردین ۵۸ ـ به تدریس درس خارج فقه و اصول می‌پردازد که این تدریس تا چندی قبل نیز ادامه داشت و طلاب بسیاری از محضر ایشان بهره‌مند شده‌اند. ویژگی درس ایشان دقت فراوان، تسلط بر مباحث و نوآوری در زمینه‌های متعدد و مختلف علمی بود.
آیت‌الله العظمی هاشمی شاهرودی ریاست 2 کنگره مهم «نقش زمان و مکان در اندیشه امام خمینی(ره)» و «نخستین کنگره دایره‌المعارف فقه اسلامی» را برعهده داشت که هر 2 کنگره با استقبال بزرگان و فضلای حوزه و دانشگاه و اندیشمندان خارجی و داخلی مواجه شد.
از خدمات دیگر آن مرحوم، ریاست مؤسسه دایره‌المعارف فقه اسلامی با حکم رهبر معظم انقلاب است. مقام معظم رهبری در حکم خود، خطاب به ایشان می‌فرمایند: «جناب‌عالی را که چهره درخشانی در علم و عمل بوده و بحمدالله از مقام والایی در فقه و علوم مرتبط با آن برخوردارید، برای انجام این اقدام بزرگ، شایسته دانسته و مسؤولیت ایجاد و اداره مؤسسه‌‌ای برای تهیه این دایره المعارف را به جناب عالی محول می کنم».
از آیت‌الله العظمی هاشمی شاهرودی رحمت‌الله علیه، مقالات فراوانی در فصلنامه فقه اهل بیت(علیهم السلام) به چاپ رسیده است. همچنین وی در زمینه‌های گوناگون کتاب‌هایی منتشر کرده است. آیت‌الله العظمی هاشمی شاهرودی در سال های تحصیل و تدریس، فعالیت های سیاسی بسیاری را پدید آورد. در پی یورش مزدوران رژیم صدام به علما و اندیشمندان در سال ۱۹۷۴ میلادی/ 1353 خورشیدی، آیت‌الله العظمی هاشمی شاهرودی به زندان افتاد و شکنجه‌های فراوان بدنی و روحی را به جان خرید. او در پی تظاهرات مردم عراق پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی، به ویژه در نجف و در گرامیداشت این پیروزی، تحت پیگرد رژیم بعث قرار گرفت و به سفارش شهید صدر به وطن خود بازگشت تا وکالت عام شهید صدر و نمایندگی او را نزد امام خمینی بر عهده گیرد.
او با ورود به ایران خدمت امام خمینی مشرف شد و با موافقت ایشان، رابط امام و شهید صدر شد و پیام های علمی نجف را به سمع امام می‌رساند. او با دستور حضرت آیت‌الله العظمی خامنه ای که در آن زمان با حکم امام مسئولیت نهضت‌های اسلامی را بر عهده داشتند، تشکیلاتِ جامعه روحانیت مبارز و مجلس اعلای عراق را به راه انداخت و آن را مدیریت و سازماندهی کرد.
او که به دستور امام تدریس و بررسی مسائل فقهی، بویژه احیای فقه حکومتی استوار بر ادله استنباط جواهری را بر عهده داشت، در طول سالیان انقلاب از هیچ کوششی در جهت اعتلای انقلاب اسلامی ایران، دریغ نورزید.
آیت الله العظمی هاشمی شاهرودی سال‌ها از اعضای فقهای شورای نگهبان بود و در این نهاد مقدس به خدمت اشتغال داشت تا اینکه با حکم مقام معظم رهبری به ریاست قوه قضائیه منصوب شد. او در طول مسؤولیت خود در قوه قضائیه، خدمات بسیاری را انجام داد که توسعه قضایی، تسریع در رسیدگی به پرونده‌ها و ایجاد ارتباط مردمی از جمله آنهاست. پس از مسئولیت در قوه قضاییه، حضرت آیت‌الله‌العظمی هاشمی شاهرودی با شروع مجدد درس‌های فقه و اصول خود در شهر مقدس قم در کنار فعالیت های مؤثر سیاسی و استمرار خدمات شایان خود به نظام مقدس اسلامی، مسئولیت خطیر مرجعیت دینی را نیز بر عهده گرفت.