محسن شهمیرزادی: ظهر روز گذشته در نشست خبری دبیر سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر، اسامی فیلمهای منتخب بخش سودای سیمرغ جشنواره فجر اعلام شد؛ اسامی که برای بسیاری شگفت‌آور محسوب می‌شود. عدم راهیابی برخی کارگردان‌های صاحبنام به سودای سیمرغ و حضور کارگردان‌های کمتر مطرح شده، تنها شگفتی این دوره از جشنواره نیست، بلکه ترکیب فیلمهای منتخب سی‌وهفتمین جشنواره فجر نکته‌ها و حواشی دیگری نیز دارد.
حاشیه‌های ناتمام آشغال‌های دوست‌نداشتنی!
پس از اعلام اسامی فیلمهای منتخب جشنواره فجر، ابراهیم داروغه‌زاده به سوالات خبرنگاران پاسخ داد. داروغه‌زاده درباره راه نیافتن فیلم «آشغال‌های دوست‌داشتنی» ساخته محسن امیریوسفی به جشنواره امسال گفت: پاسخ این سوال را مدیر دبیرخانه از نظر قانونی اعلام کرد؛ فیلم‌هایی که قبل از سال 96 تولید شده‌اند نمی‌توانند در این جشنواره حضور پیدا کنند اما این فیلم سال 91 تولید شد و تا سال 96 پروانه نمایش نداشت اما در مدیریت ما پروانه گرفت. علت نداشتن پروانه نمایش هم این بود که بخش‌های کوتاهی درباره حوادث سال 88 بود و به دلیل سوءتفاهم نتوانسته بود پروانه نمایش بگیرد اما با گفت‌وگو با کارگردان این سوءتفاهم‌ها حل شد و پروانه نمایش گرفت. در ادامه محسن امیریوسفی، کارگردان فیلم نیز که در این جلسه حضور داشت با انتقاداتی، پاسخ دبیر جشنواره را بازی با کلمات عنوان کرد. دبیر سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر در پاسخ به این سوال که آیا این رویه که هیات انتخاب تنها بخشی از بعضی از فیلم‌ها را دیده‌اند وجود دارد، عنوان کرد: این اختیاری است برای فیلمسازی که فیلمش کامل نشده تا فیلمش را برای حضور در جشنواره کامل کند و نسخه‌ای از آن را به جشنواره ارائه دهد. ما می‌خواستیم این فرصت را از فیلم‌ها نگیریم، ضمن اینکه اکثریت فیلم‌ها نسخه کامل یا نسخه قابل قضاوت داشته‌اند. او همچنین درباره نحوه داوری فیلمهای بخش انیمیشن بیان کرد: 3 فیلم انیمیشن داشتیم که امکان رقابت با فیلمهای بخش سودای سیمرغ را نداشتند. این فیلم‌ها داوری جدا هم دارند و جایزه ویژه هیات داوران به یکی از فیلم‌ها تعلق می‌گیرد.
توضیحات داروغه‌زاده درباره حواشی انتخاب‌ها
دبیر سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر درباره ارسال یا عدم ارسال فیلم «مصائب شیرین2» ساخته علیرضا داوودنژاد به جشنواره نیز گفت: نسخه مصائب شیرین تحویل دبیرخانه نشده است. ابراهیم داروغه‌زاده درباره حضور فیلم «بنفشه آفریقایی» در جشنواره جهانی فجر و حضور در جشنواره فیلم فجر هم عنوان کرد: با توجه به اینکه چند سال است بخش بین‌الملل جشنواره از بخش ملی جدا شده است، در آیین‌نامه قاعده‌ای مبنی بر منع حضور یک فیلم هم در جشنواره‌های بین‌المللی و هم در جشنواره‌ای داخلی وجود ندارد. وی درباره حضور فیلم «درخونگاه» در این دوره از جشنواره نیز توضیح داد: با توجه به اینکه نسخه تحویلی این فیلم در سال گذشته ناقص بوده، هیات انتخاب نتوانستند درباره‌اش تصمیم بگیرند. مثل اتفاقی که سال قبل برای فیلم «شعله‌ور» افتاد. بنابراین اجازه داده شد این فیلم امسال توسط هیات انتخاب دیده شود. او در پاسخ به اینکه فیلم «یلدا» آیا فیلم اول کارگردان محسوب می‌شود؟ عنوان کرد: قاعده جشنواره فیلم فجر برای تمایز بین فیلم اول و دوم جدا از اینکه نیاز به بازنگری دارد، ملاک آن پروانه ساخت سینمایی است که از این نظر فیلم اول محسوب می‌شود.
سهم انیمیشن بیشتر شد
همچنین پیش از این نشست فهرست فیلمهای کوتاه منتخب جشنواره نیز اعلام شد. در این فهرست فیلمهای «گسل» به کارگردانی سهیل امیرشریفی، «رورانس» به کارگردانی سوگل رضوانی، «اس به کارگردانی حامد اصلانی، «تو هنوز اینجایی» به کارگردانی کتایون پرمر و محمد روحبخش، «تشریح» به کارگردانی سیاوش شهابی، «بچه خور» به کارگردانی محمد کارت و «دریای تلخ» به کارگردانی فاطمه احمدی آثار بخش فیلم کوتاه جشنواره فجر را تشکیل می‌دهند. علاوه بر این 3 انیمیشن «آخرین داستان» به کارگردانی اشکان رهگذر، «بنیامین» به کارگردانی محسن عنایتی و «شب آفتابی» به کارگردانی علی مدنی نیز به عنوان انیمیشن‌های حاضر در سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر انتخاب شدند. این درحالی است که پس از بی‌توجهی داوران نسبت به انیمیشن «فیلشاه» در سال گذشته و «پشت دروازه بهشت» در جشنواره سال 95، بالاخره این بار توجه ویژه‌تری به این گروه از تولیدات سینمای ایران شد.
پوستری بی‌ارتباط با جشن 40 سالگی انقلاب
در این نشست علاوه بر اعلام اسامی فیلم‌ها از پوستر جشنواره نیز رونمایی شد. در این پوستر که به دست حمیدرضا بیدقی طراحی شده است، نماد سیمرغ شکلی متفاوت به خود گرفته است. این در حالی است که پوستر سال قبل نیز توسط بیدقی طراحی شده بود اما امسال بر خلاف سال گذشته اقبال چندانی نسبت به این طرح نشد. این پوستر در عین داشتن 2 خصوصیت متفاوت بودن و شادابی طرح، اما به دلیل عدم ارتباط با جشن 40 سالگی انقلاب که بارها از زبان مدیران جشنواره از محوری‌ترین موضوعات سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر عنوان شده مورد انتقاد قرار گرفته است.
آنهایی که از فجر جاماندند
اعلام اسامی فیلمهای منتخب جشنواره فجر شگفتی بسیاری را برانگیخت. با وجود حضور نداشتن برخی کارگردان‌های صاحبنام به نظر کماکان فیلمهای پرقوتی در این دوره از جشنواره به رقابت بپردازند. از سوی دیگر 3 فیلم به عنوان آثار ذخیره معرفی شدند که در میان آنها فیلم سیروس الوند نیز به چشم می‌خورد. «آنجا همان ساعت» به کارگردانی وی در کنار «بی‌حسی موضعی» حسین مهکام و «مدیترانه» مهدی حاجتمند در زمره فیلم‌هایی هستند که در صورت آماده نشدن سایر آثار منتخب به این دوره از جشنواره راه پیدا خواهند کرد. با توجه به اینکه از میان آثار ارائه شده به جشنواره این 3 اثر برگزیده شده‌اند، قطعا دارای قوتی هم‌تراز با سایر آثار بوده‌اند که در صورت اکران نشدن در جشنواره نیز باز مورد توجه قرار خواهند داشت. اما این همه ماجرا نیست، چرا که کارگردان‌های صاحبنام دیگری نیز از این لیست جامانده‌اند. البته دلایل مختلفی برای این حضور نداشتن وجود دارد. همان‌طور که مطرح شد «مصائب شیرین2» داوودنژاد به دلیل ارائه نشدن فیلم به دبیرخانه از حضور بازماند اما نام‌هایی چون سعید سهیلی با فیلم «ژن خوک»، مهدی نادری با «سامورایی در برلین»، ابراهیم ابراهیمیان با «پیلوت» و بهنام بهزادی با «من می‌ترسم» از جمله کارگردان‌هایی هستند که به‌رغم آنکه ادعایی مبنی بر تکمیل نکردن فرم فجر پیرامون آنها مطرح نشده است، در لیست منتخب جشنواره فجر حضور ندارند. همچنین محمدصادق رنجکشان سرمایه‌گذار جنجالی این روزهای سینما و تئاتر ایران که اخیرا با سرمایه‌گذاری روی چندین فیلم و همچنین تامین هزینه تئاتر «بینوایان» حاشیه‌ساز شده بود هم در حالی که اغلب گمانه‌زنی‌ها از حضور 8 فیلم با سرمایه‌گذاری او در جشنواره فجر امسال خبر می‌داد در نهایت با 2 فیلم «سرخپوست» و «متری شش و نیم» به جشنواره آمد.
جشنواره فجر خاص‌تر می‌شود
برخلاف سال‌های گذشته که تمرکز جشنواره فیلم فجر در بخش سودای سیمرغ بیشتر بر آثاری بود که با محوریت موضوعات اجتماعی تولید می‌شدند، در میان آثار منتخب امسال جشنواره فیلم فجر، آثار بسیاری با موضوعات خاص و سوژه‌های جذاب و تازه به چشم می‌خورند. «غلامرضا تختی» فیلمی به کارگردانی بهرام توکلی است که زندگی جهان‌پهلوان تختی را به تصویر می‌کشد. «شبی که ماه کامل شد» به کارگردانی نرگس آبیار دیگر اثری است که گفته می‌شود سوژه آن به نوعی به ماجرای دستگیری یکی از سرکرده‌های سرشناس گروهک‌های تروریستی شرق کشور گره خورده است و «23 نفر» به کارگردانی مهدی جعفری نیز که قصه آن در ارتباط با ماجرای معروف اسارت 23 نوجوان ایرانی در زمان جنگ تحمیلی است هم از جمله آثار مهم جشنواره فجر امسال است که حال و هوایی غیراجتماعی دارد. به این موارد باید فیلم «ماجرای نیمروز2» را نیز اضافه کرد. فیلمی در ارتباط با عملیات مرصاد که قرار است پایانی بر سه‌گانه سیدمحمود رضوی، تهیه‌کننده این فیلم در ارتباط با منافقین باشد. حضور پرتعداد فیلمهای جامانده از جشنواره فجر سال گذشته در جشنواره فجر امسال نیز یکی از اتفاقاتی است که سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر را تبدیل به جشنواره‌ای خاص کرده است.