محسن جندقی: وقتی محمود بهمنی، رئیسکل وقت بانک مرکزی سخن از رفرم پولی و مساوی شدن یک دلار با یک تومان میگفت فکرش را هم نمیکرد 9 سال بعد همه آرزو کنند بعد از حذف 4 صفر از پول ملی نرخ دلار 10 تومان باشد!
به گزارش «وطنامروز»، عبدالناصر همتی، رئیسکل جدید بانک مرکزی دیروز اعلام کرد لایحه حذف 4 صفر از پول ملی تقدیم دولت شد تا بار دیگر موضوع جنجالی رفرم پولی در صدر اخبار اقتصادی قرار گیرد.
هفته گذشته همتی از چکپولهای جدید 50 هزار تومانی رونمایی کرد و در این چکپولها در کنار عدد 500 هزار ریال، عدد 50 نیز درج شده بود تا مشخص شود دولت برای رفرم پولی و تغییر در واحد پول ملی برنامه دارد و همزمان در راه اجرای همین برنامههاست.
همتی دیروز در جلسه فراکسیون مستقلین ولایی مجلس گفت: در حوزه ریالی و ارز، بانک مرکزی بر بازار ارز مسلط است و این نهاد روند تعادلی نرخ ارز را با تدبیر و رعایت عوامل دخیل در بازار پیش میبرد و همانطور که قبلا نیز گفتهام این روند تعادلی بازار ارز نباید بر اساس هیجانات کوتاهمدت پیش برده شود.
همچنین در ادامه همتی با توجه به مجموعه اقدامات در حال انجام پیشبینی کرد که عرضه ارز توسط صادرکنندگان غیرنفتی شتاب بیشتری بگیرد.
آیا الان وقت حذف است؟
بانک مرکزی در دولت احمدینژاد یک نظرسنجی را برای تغییر پول ملی انجام داد و اکثر قریب به اتفاق شرکتکنندگان «تومان» را جایگزین خوبی برای ریال دانستند، چراکه تومان در جامعه رایجتر از ریال است و حذف 4 صفر از پول ملی میتواند تراکنشها را راحت کند.
البته بحث رفرم پولی نخستینبار در سال 1373 توسط طهماسب مظاهری مطرح شد که با مخالفت سایر مسؤولان مسکوت ماند. احمدینژاد خیلی دوست داشت تغییر واحد پول در دوران ریاستجمهوری وی رخ دهد. در سال 1389 و در آستانه اجرای قانون هدفمندی یارانهها، احمدینژاد اعلام کرد دولت برای مهار افزایش نرخ تورم با اجرای این قانون صفرها را از پول حذف خواهد کرد.
وی در مقابل پرسش خبرنگاران که از تورم ناشی از هدفمندکردن یارانهها ابراز نگرانی میکردند، یکی از راهکارهای مقابله با این تورم را حذف صفرها دانست و گفت: «ما میخواهیم واحد پول را تغییر دهیم و صفرها را برداریم و ارزش ریال را واقعی کنیم، چرا که در حال حاضر ارزش ریال واقعی نیست».
البته بانک مرکزی در دولت احمدینژاد قصد داشت 4 صفر از پول ملی حذف شود اما واحد پول ملی همان ریال باشد. 22 فروردین 1390 محمود بهمنی اعلام کرد: بر اساس طرح حذف صفرها، یک ریال (برابر با ۱۰ هزار ریال کنونی) از نظر ارزشی با یک دلار برابر میشود. با توجه به اینکه ریال واحد پول کشور است و تغییری نمیکند، با تحقق این برنامه، واحد پول خرد بعد از ریال همانند سالهای گذشته دینار و هر یک ریال برابر با ۱۰۰ دینار خواهد بود.
محمود بهمنی در جایی دیگر گفت: حذف 4 صفر از پول ملی حدود 2 سال در بانک مرکزی مورد تحقیق و کار کارشناسی قرار گرفته و تمام جوانب طرح در نظر گرفته شده است. با وجود اینکه این طرح برای کشور بسیار مفید خواهد بود اما تا زمانی که اطلاعرسانی کامل نشود و اکثریت مردم تمایلی نداشته باشند، اجرا نخواهد شد و وقتی زمان آن فرا برسد، در یک پروسه 3 ساله اجرا میشود. بهمنی در سال 1389 رسما اعلام کرد بعد از اجرای قانون هدفمندی، واحد پول ملی نیز تغییر خواهد کرد اما با اجرا شدن این قانون هم دولت اقدام خاصی نکرد.
با وجود اینکه مسؤولان دولت احمدینژاد بسیار به تغییر پول ملی علاقه نشان میدادند و این بحث را تا سال 1390 مطرح میکردند اما با آغاز تحریمها و کاهش شدید ارزش پول ملی، این طرح فراموش شد تا دولت روحانی بر سر کار آمد.
ولیالله سیف در سال 1394 درباره حذف صفر از پول ملی گفت: این اقدام نیازمند بررسی شرایط اقتصادی است که آیا این کار را انجام دهیم یا خیر و یکی از پیشنیازهای آن رسیدن به تورم پایدار تکرقمی است؛ آن زمان بهترین موقع برای انجام این کار است. باید آمادگی لازم را ایجاد کنیم و به محض مهیا شدن شرایط و تورم پایدار و ثبات اقتصادی و با توجه به اقتضائات کشور، این کار را انجام میدهیم.
کارشناسان پولی و بانکی معتقدند رفرم پولی وقتی باید انجام شود که ثبات اقتصادی وجود داشته باشد و در اقتصاد پرنوسان که ارزش پول ملی هم ثبات ندارد نمیتوان این کار را کرد. حتی در سال 1395 که دولت اعتقاد داشت تورم زیر 10 درصد است ولیالله سیف، رئیسکل وقت بانک مرکزی اعلام کرد اکنون زمان مناسبی برای تغییر رفرم پولی نیست.
سیف آن زمان با تاکید بر اینکه اکنون زمان مناسبی برای حذف صفر از پول ملی نیست، از تصمیم هیات وزیران برای تغییر واحد پولی ایران دفاع کرد.
وی 2 سال پیش گفته بود: الان زمان حذف صفر از پول ملی نیست. امسال نسبت به سال گذشته به ثبات اقتصادی رسیدهایم و باید یکی، دو سال این شرایط ادامه داشته باشد. اقتضائات اقتصادی باید در موضوع مدنظر قرار گیرد.
سرانجام 17 آذر 1395 دولت در لایحه اصلاح نظام بانکی مصوب کرد واحد پول کشور از ریال به تومان تغییر کند و هر تومان معادل 10 ریال باشد که به معنی حذف یک صفر از پول ملی است؛ تجربهای که دستکم در ۵۰ کشور اجرا شده است. به عبارت بهتر برای کاهش اثرات حذف صفر از پول ملی، دولت روحانی تصمیم گرفت فقط یک صفر را حذف کند که با کاهش شدید ارزش پول ملی، گویا دولت از این لایحه عقبنشینی کرده و حالا قرار است 4 صفر از پول ملی حذف شود.
آیا دولت روحانی میتواند؟
حذف صفر از پول ملی طرح جذابی است که نه در زمان ریاست محمود بهمنی و نه در زمان ولیالله سیف نتوانست اجرایی شود اما شاید در زمان ریاست همتی این تابو بشکند و رئیسکل جدید بانک مرکزی که نشان داده برای اجرای هر وعدهای زود اقدام میکند، این طرح را اجرایی کند.
حذف صفر پول ملی ۲ سال مقدمهسازی میخواهد
یک مقام آگاه در بانک مرکزی گفت: برای آمادهسازی مقدمات اجرای طرح حذف صفرها از پولی ملی به ۲ سال زمان نیاز است و این طرح در کوتاهمدت قابل اجرا نیست.
به گزارش فارس، یک مقام آگاه در بانک مرکزی، درباره حذف صفرها از پول ملی، اظهار داشت: حذف صفرها از پول ملی در مدت کوتاهی قابل اجرا نیست. برای آمادهسازی مقدمات اجرای این طرح ۲ سال زمان نیاز است و فرآیند اجرای آن کوتاهمدت نیست.
حذف صفرها منجر به کاهش هزینهها میشود
در این بین شهباز حسنپوربیگلری، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در حمایت از اقدام بانک مرکزی گفت: حذف صفر از پول ملی به کاهش هزینه ضرب سکه و اسکناس در آینده منجر میشود. این بهترین اقدام در راستای سادهسازی اعداد است.
نماینده مردم سیرجان با تاکید بر اینکه از ابتدا موافق حذف ۴ صفر به جای یک صفر از پول ملی بودهایم، تصریح کرد: اقدام به این عمل هزینههایی برای کشور به همراه خواهد داشت که دولت باید با نگاه کارشناسانه آن را نیز برطرف کند. با نهایی شدن این اقدام تغییرات بسیاری در حسابداری و همچنین اسناد و مدارک بانکی صورت خواهد گرفت. وی با تاکید بر اینکه دولت باید از تجربیات موفق کشورها در راستای حذف صفر از پول ملی بهره گیرد، گفت: با تسهیل مناسبات اقتصادی و مالی سردرگمی مردم در حین مراجعه به بانکها نیز از بین میرود.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه یادآور شد: شاید در ابتدا تغییر سکهها و اسکناسهای موجود هزینه در بر داشته باشد اما در نهایت باید بدانیم که ضرب مجدد سکهها و اسکناسها در کاهش هزینهها موثر است و به نوعی این اقدام به مثابه سرمایهگذاری است.