گروه بینالملل: روابط میان اعضای شورای همکاری خلیجفارس نزدیک به 2 سال است که دستخوش بحران و فروپاشی شده است و فراتر از آن، در برخی مواقع رنگ دشمنی به خود گرفته است. در این میان، تلاشهای دولت دونالد ترامپ برای احیای وحدت میان آنها و تمرکز بخشیدن به جمع پراکنده آنها در قالب خلق دشمنی مشترک بهنام ایران از یکسو و متعاقب آن، تعریف دوستی جدید بهنام اسرائیل، به نتایج مطلوب آمریکا منتهی نشده است. اینک و در شرایطی که ترامپ 2 هفته پیش تصمیم خود برای خارج کردن نظامیان آمریکایی از سوریه را رسما اعلام کرد، بر نگرانیهای برخی کشورهای منطقه افزوده شده است. در این میان، اسرائیل بیش از دیگران نسبت به این اقدام غافلگیرکننده ترامپ اظهار تشویش و نگرانی میکند، هرچند در ظاهر میگوید مشغول بررسی اوضاع است. در این شرایط، مایک پمپئو، وزیر خارجه ترامپ به منطقه سفر میکند تا مهمترین هدف کاخ سفید یعنی متحد کردن اعضای شورای همکاری خلیجفارس و ترمیم روابط قطر و عربستان سعودی را پیگیری کند؛ عربستانی که در نتیجه ناکامی در تحقق اهدافش در جنگ علیه یمن، رسوایی در ماجرای قتل جمال خاشقجی و همچنین ناکام ماندن در منزوی کردن قطر، بیش از دیگر طرفها تضعیف شده و در گوشه رینگ قرار گرفته است و قطری که با اعلام خروج رسمی از اوپک و در عین حال سرمایهگذاری 20 میلیارد دلاری در صنایع نفتی روسیه، به تهدیدی جدی برای آمریکا به دلیل پیشگام شدن در میان کشورهای عرب منطقه در رو آوردن به سوی رقیب اصلی آمریکا یعنی روسیه در منطقه خلیجفارس تبدیل شده است. به رغم اینکه ترامپ همزمان با اعلام خروج رسمی آمریکا از سوریه، بهنوعی دست به تقسیم کار میان ترکیه و عربستان سعودی زد و بهزعم خود یکی را مکلف به تعقیب سیاستهای نظامی و دیگری را مامور انجام پروژه بازسازی سوریه به نمایندگی از خود کرد اما تحولات بعدی نشان داد گزینههای مورد نظر ترامپ آنچنانکه او انتظار داشت از پس عملیاتی کردن ماموریتهای محوله برنمیآیند. والاستریتژورنال اخیرا بهنقل از برخی منابع نظامی آمریکایی گفته است که حجم مطالبات و درخواستهای ترکیه از ترامپ برای انجام ماموریت در سوریه بسیار افزونتر از میزان هزینهای است که آمریکا در سایه حضور خود در سوریه متحمل میشده است، این در حالی است که در نقطه مقابل، دولت سوریه هیچ تمایل و اشتیاقی نسبت به حضور سعودی در بازسازی این کشور نشان نداده است. با این تفاسیر به نظر میرسد هدف غیراعلامی سفر منطقهای پمپئو، تقسیم کار برای کشورهای خلیجفارس باشد که این روزها برای عادیسازی با نظام دمشق با یکدیگر مسابقه میدهند. لذا پمپئو در سفر به کشورهای عرب منطقه که شامل اردن، بحرین، مصر، امارات، قطر، عمان، عربستان سعودی و کویت است، به سران آنها تفهیم خواهد کرد که خروج آمریکا از سوریه را بسیار جدی تلقی نکنند. پمپئو برای اطمینان خاطر دادن به آنها به تصمیم آمریکا برای به تعویق انداختن زمان خروج از سوریه و اعلام مجدد حمایت از کردهای سوریه اشاره خواهد کرد و البته از نقشه راهی برای آنها سخن خواهد گفت که چارچوب آن بر محوریت نظارت آمریکا بر مسائل منطقه استوار خواهد بود. پمپئو روز دوشنبه در گفتوگویی با شبکه سیانبیسی گفته است، خروج نیروهای آمریکایی از سوریه تغییری در «تعهدات» کشورش برای نابودی داعش و جلوگیری از نفوذ ایران در منطقه ایجاد نمیکند. او پیش از سفر به منطقه به سیانبیسی گفته است برنامه خروج نیروهای آمریکایی از سوریه یک «تغییر تاکتیکی» است. دور از نظر نماند که این کشورهای عربی پرداخت هزینه بقای آمریکا در سوریه را با هدف منصرفکردن آن از تصمیم خروج، مطرح خواهند کرد. این سفر، با همه ابعاد و اهدافش، اجرای یک پروژه بر زمین مانده ترامپ موسوم به «معامله قرن» را مدنظر دارد؛ طرحی که حذف نهایی قضیه فلسطین را هدف قرار داده است. با در نظر گرفتن این مساله، ناظران منطقهای علنی کردن روابط میان رژیمهای سعودی و صهیونیستی را یکی دیگر از محورهای سفر وزیر خارجه ترامپ به منطقه عنوان میکنند. در همین راستا، خانم کارن الیوت هاوس، در مقالهاش برای والاستریت ژورنال نوشته است: تعجب نکنید اگر بنیامین نتانیاهو بزودی راهی ریاض، پایتخت عربستان شود و با محمد بنسلمان دیدار کند؛ پمپئو برای فراهم کردن بستر این ملاقات به منطقه میآید. هاوس که کتاب «تاریخ عربستان و مردم آن» را در کارنامه خود دارد، در مقاله خود مینویسد: هدف از این سفر دورهای پمپئو این است که نشان دهد آمریکا روابطش با منطقه را متوقف نکرده، بلکه درصدد است یک ائتلاف قوی را علیه ایران هدایت کند و از خاورمیانه غافل نیست. اسرائیل و عربستان 2 همپیمان مورد اعتماد آمریکا هستند که هر دو از ایران هراس دارند. در واقع دیدار پیشبینی شده نخستوزیر اسرائیل و ولیعهد سعودی میتواند نقطه عطف تلاشهای دولت ترامپ در منزوی و مهار کردن ایران باشد. بیتفاوتی کشورهای عربی نسبت به انتقال سفارت آمریکا از تلآویو به قدس اشغالی هم این اطمینان خاطر را به ولیعهد سعودی داده که در زمان مناسب ارتباط خود را با اسرائیل علنی کند. در سطح سیاسی، این دیدار موجب انحراف افکار عمومی و رسانهها از مشکلاتی خواهد بود که گریبان ترامپ، نتانیاهو و بنسلمان را گرفته است. دیدار ولیعهد سعودی با نتانیاهو ممکن است استقبال بینالمللی را برای بنسلمان که پس از قتل خاشقجی کاملا منزوی شده، به دنبال داشته باشد. باوجودی که این دیدار منافعی برای ترامپ و نتانیاهو به دنبال خواهد داشت اما حامل خطرهایی برای ولیعهد جوان عربستان است، زیرا همکاری آشکار او با اسرائیل پیش از حلوفصل مساله قدس بدون شک مخالفت محافل داخلی عربستان را در پی خواهد داشت.