محسن شهمیرزادی: در حالی که تا چند وقت گذشته نگاه تلویزیون به سینما و محصولات فرهنگی در برنامههایی همچون «هفت» یا برنامههای نخبگانی شبکه 4 خلاصه میشد، این روزها با ظهور برنامههای جدید سیما در این حوزه، نگاههای متفاوتی درباره فرهنگ و هنر روی آنتن میرود و همین مساله باعث شده است مخاطبان تخصصی آن نیز گزینههای بیشتری برای پیگیری این موضوعات در قاب تلویزیون داشته باشند. البته این تنوع با از میان رفتن «هفتِ افخمی» آغاز شد و جای خود را از سویی به برنامههای زرد و کممقداری چون «من و شما»ی شبکه شما و از سوی دیگر به برنامههای تخصصی و عمیقی چون «کیوسک» شبکه سوم سیما داد. هرچند هنوز تا رسیدن به مدیوم مدنظر یک برنامه فرهنگی- هنری فاصله زیادی در تلویزیون احساس میشود اما پرداختن به موضوعات چالشی، استراتژیک و بهروز فرهنگی در شبکه 3 سیما خود نویدی برای آینده روشن این سبک از برنامهسازی محسوب میشود. اکنون که کیوسک به آخرین ایستگاه خود در فصل اول برنامهسازیاش در حوزه فرهنگ و هنر رسیده است، بهانه خوبی فراهم شده که با نگاهی به این برنامه به بررسی وضعیت برنامههای حوزه فرهنگ و هنر در تلویزیون بپردازیم.
کیوسک، استراتژی و سینمایی که باید باشد
«کیوسک» عنوان برنامهای بود که رویدادهای فرهنگی و هنری کشور را ورق میزد و با نگاهی تحلیلی رویدادهای فرهنگی را از سر میگذراند اما خیلی زود کیوسک تبدیل به یک برنامه سینمایی شد. برنامهای با اجرای احسان عبدیپور که در کارنامه سینماییاش فیلمهایی چون «تنهای تنهای تنها»، «پاپ» و «تیکآف» دیده میشود و تلاش داشت در این مدت معدود پخش خود، موضوعات استراتژیک، مهم و بهروز سینما را مورد کنکاش قرار دهد. در میان مزیتهایی که کیوسک در صداوسیما به ارمغان آورد، این نکته بیش از سایرین قابل تامل است که این برنامه با پرداختن به موضوعات استراتژیک، عمیق و بهروز سینمای ایران سعی داشت این چالشها را به یک رهاورد مشخص برساند. آنچه این تلاش را پسندیدهتر میکرد فراهم کردن بستر گفتوگو بین 2 طیف هنری با عقاید گوناگون بود که در فضایی محترمانه و غیرحاشیهای سعی در واکاوی این مضامین داشتند. به طور مثال زمانی که بحث کمدیهای گیشهای و ابتذال در سینما مطرح شد، کیوسک با دعوت از علی عطشانی و کاظم راستگفتار، از کارگردانان سینما و همچنین محمدتقی فهیم به عنوان منتقد سینمایی به بررسی این چالش پرداخت. همچنین شبکه نمایش خانگی به عنوان رقیبی برای تلویزیون و صنعت مکملی برای سینما مطرح میشود که بررسی آن در کیوسک با حضور سیدامیر پروینحسینی و سعید خندقآبادی شکل گرفت. مهاجرت و بازگشت هنرمندان از شبکه جم، ورود پولهای مشکوک به سینما و... هم دیگر موضوعات مهم و استراتژیک عرصه هنر هفتم است که کیوسک برخلاف بسیاری از برنامههای سلبریتیمحور تلویزیون، جسارت ورود به آن را پیدا کرد. این موضوعات در زمره پراهمیتترین مسائل سینما به حساب میآید که برای رشد این صنعت باید حل شود، البته گاهی تخصصیشدن برخی بحثها باعث دور شدن فضای برنامه از ذائقه مخاطب عام میشد.
پیشنهاداتی برای ادامه راه
با این همه «کیوسک» هیچگاه دستاویز «سلبریتیها» برای دیده شدن قرار نگرفت و موضوعات حاشیهای، زرد و غیرضروری را برای به چشم آمدن انتخاب نکرد. هر چند برای بیشتر دیده شدن باید گاهی از حضور سلبریتیها نیز کمک گرفت اما بدون شک راهحل این مساله تبدیل شدن به برنامههای زردی همچون «من و شما» هم نیست. به نظر میرسد تنوع بخشیدن به برنامه با حضور چند مجری یکی از ضروریترین مسائلی است که کیوسک در صورت ادامه تولید باید آن را مورد توجه قرار دهد. در کنار آن، تقلیل پیدا کردن یک مجله هنری به سینما موجب میشود مسائل و جذابیتهای سایر عرصههای هنر و فرهنگ مورد غفلت واقع شود. موسیقی، تئاتر، هنرهای تجسمی و ادبیات هرکدام دارای مخاطبان خاص و مسائل مبتلابه زیادی است که میتواند گستره کیوسک را از یک برنامه گفتوگومحور سینمایی به یک برنامه جامع، موثق و اثرگذار در حوزههای گوناگون فرهنگ و هنر تبدیل کند. این تنوع نه در محتوا که در فرم و اجرای برنامه نیز ضروری است مورد توجه قرار گیرد. تنوع لوکیشنها، قالبهای ارائه برنامه و تعدد مجریهای برنامه با حضور یک مجری اصلی چهره میتواند طیفهای گوناگونی را به کیوسک جذب کند؛ هرچند این مساله ارتباط مستقیمی با بودجه یک برنامه دارد و محیط تنگ لوکیشن کیوسک با چند عدد نمایشگر نشاندهنده محدودیتهای مالی بالای این برنامه است. زمان پخش کیوسک نیز از دیگر عواملی است که باعث شد این برنامه و تیم سازنده آن به اندازه شایستگیهایش به چشم نیاید. ساعات پایانی شنبهشب، یعنی اولین روز هفته به هیچ عنوان نمیتواند زمان مناسبی برای روی آنتن رفتن چنین برنامهای باشد. در کنار این، تغییرات گاه و بیگاه زمان پخش برنامه و ناهماهنگیها در اختصاص ساعتی مشخص به کیوسک نیز از دیگر چالشهای سازندگان این برنامه در فصل اول آن بود. با این وجود، این برنامه نوپا با تیم جوان و دغدغهمند در فصل اول خود توانست شایستگیهای حداقلی را برای تبدیل شدن به یکی از برنامههای برند سیما ثابت کند و باید منتظر ماند و دید آیا مدیران رسانه ملی به فصل دوم و حرفهایتر کیوسک تن خواهند داد یا خیر؟
مصطفی زمانی: تا آخر عمر با یوسف مرا خواهند شناخت
مصطفی زمانی میهمان آخرین قسمت از برنامه کیوسک بود که در آن از دوران کنونی خود در بازیگری سخن گفت. وی با اشاره به اینکه استرس این روزهایش بیشتر از زمانی است که بازیگر نشده بود، توضیح داد: در آن زمان یک پدیده ناشناختهای هستی که میتوانی هر لحظه انفجار نبوغ داشته باشی، مثل تمام بازیگرانی که به اصطلاح روی بورس هستند. به نظر من وقتی 3-2 سال اول بازیگریات را میگذرانی، تقریبا 30-20 سال بازیگری دپو شده درونت را بازی میکنی. زمانی در ادامه با بیان اینکه این روزها مشغول بازی در سریال نهنگ آبی است، توضیح داد: روزی که گریمم در سریال نهنگ آبی در صفحات مجازی رونمایی شد همه آن را با نقش حضرت یوسف قیاس کردند. او در پاسخ به اینکه آیا از زیر سایه نقش یوسف در خواهد آمد یا خیر نیز بیان داشت: خیلی از کارها هستند که با مرور زمان از یاد میروند و خیلی دیگر از کارها اصولا به زمان ربطی ندارند و همیشه در ذهن مردم باقی میمانند. به همین خاطر من مطمئنم روزی که این دنیا را ترک میکنم، همه از نقشآفرینی من در سریال حضرت یوسف پیامبر حرف میزنند. سعی میکنم بعد از آن، اسمهای درخور دیگری نیز بعد از نام یوسف مطرح شوند. زمانی همچنین در پاسخ به این نکته که سینما چه چیزهایی را به او داده و چه چیزهایی را از او گرفته، گفت: سینما همه چیز به من داده است. چیزهایی مانند هدف، شوق زندگی و موقعیت مالی خوب را به من بخشیده است. این قانون طبیعت است که در ازای آنچه به تو میدهد یک چیزهایی را از تو بگیرد. سینما از من معصومیت انسانی را گرفت. تنهاییای که سراغ آدم مشهور میآید سراغ هیچکس نمیآید.