گروه بینالملل: دونالد ترامپ اعلام کرد از پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد خارج خواهد شد؛ تصمیمی که معادلات امنیتی در جهان را بر هم خواهد زد. این خروج به روسیه و آمریکا اجازه میدهد سلاحهای هستهای خود را تقویت کرده و دست به توسعه این تسلیحات بزنند؛ مسالهای که به طور مستقیم بایستههای سنتی امنیت بینالملل را به چالش میکشد. حضور قدرتهای نوظهور از جمله هند و چین در اقتصاد بینالمللی جنس جدیدی از تهدیدات را ایجاد کرده است.
در شرق آسیا درگیری چین و استرالیا دور از انتظار نیست و مناطق مورد مناقشه طرف چینی و هند هم همواره میتواند در شبهقاره آبستن تحولات جدیدی باشد. در این درگیریهای منطقهای و بینالمللی، آمریکا تنها از طریق دخالتهای منطقهای و زیرشاخههای آن یعنی فروش سلاح است که میتواند قدرت رو به افول خود را احیا کرده و موقعیتش را برای مدت کوتاهی حفظ کند، البته تمام این مسائل به شرطی است که دولت آمریکا از چالشهای داخلی که اکنون منجر به یک بیثباتی سیاسی فزاینده شده، خارج شود. البته آهنگ تحولات در آمریکا روند رو به وخامتی را نشان میدهد و نقالههای دیکتاتوری دوحزبی در این کشور نهتنها فرسوده شده، بلکه توان بار فشارهای جدید را هم ندارد. مساله موشکهای میانبرد با توجه به تهدیداتی که از سوی روسیه متوجه آمریکاییهاست، به دستاویزی مبدل شد تا ترامپ بخواهد از اهرم آن برای نمایش ضدروسیاش بهرهبرداری سیاسی کند.
در روانشناسی رئیسجمهور آمریکا میتوان استنباط کرد او به دنبال افزایش محبوبیت در داخل آمریکاست و از هیچ رفتار آنی برای رسیدن به هدفش پرهیز نمیکند. دیپلماسی توئیتری او که زبان عامهپسندی دارد، یکی از ابزارهایش برای تاثیر بر افکار عمومی است.
از سویی جنگ رسانهایاش برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی شاخصههای متنوعی دارد که یکی از آنها جنگ با روسیه است. در این نبرد خروج از پیمان INF دستاویز مهمی است هر چند نتیجه آن برخلاف چیزی باشد که رئیسجمهوری آمریکا به دنبال کسب آن است. سیاستهای ترامپ تاکنون تاثیرات مقطعی و کوتاهمدتی بر افکار عمومی جهانی داشته است. حتی مساله کرهشمالی از این محور جدا نیست. زمانی که عرصه در داخل آمریکا بر ترامپ تنگ میشود، او به دنبال جنگ نمایشی در بیرون و دوستی در خارج از مرزهای آمریکاست.
نمونه این رفتار را باید در سناریوی کاملا نخنمای کرهشمالی جستوجو کرد. ترامپ شکست سختی در این نمایش متحمل شده است اما بازخورد رسانهای مناسبی در داخل آمریکا دریافت کرده، به همین جهت به دیدار رهبر کرهشمالی در بهمن ماه 97 میشتابد. در حال حاضر اما بحث خروج آمریکا ازINF، اروپا را قربانی میکند، زیرا کشورهای اروپایی با 2 تهدید مواجه هستند؛ از یک سو آنها به انسجام و باقی ماندن ناتو شک دارند و از سوی دیگر قادر نیستند در مقابل سیاستهای پیشرونده روسیه مانند آنچه در اوکراین رخ داد مقاومت کنند.
این نوع بلاتکیفی در زمان درگیریهای بالکان در دهه 1990 هم مشاهده شد و میتواند درباره استونی، لتونی و لیتوانی هم تکرار شود. به همین جهت آمریکا با بر هم زدن ناتو، حضور در کشورهای شرق اروپا و استقرار موشکهای برد متوسط خود در این منطقه، به دنبال ایجاد دیوار امنیتی برای منافع آمریکا بدون در نظر گرفتن کشورهای اروپایی است.
این در حالی است که در روسیه چندان از خروج آمریکا از این پیمان حمایت نشده است به طوری که «سرگئـی شویگو» وزیر دفاع روسیـه گفت: تصمیم آمریکا برای خروج از پیمان منع موشـکهای هستهای میانبـرد، دارای تبعات سنگینی است و در وهـله اول این تبعات به طـور ویـژه متوجـه اروپـاست. وی افزود: لازم است در چارچوب ناتـو و اتحـادیه اروپـایی راجع به این موضوع بحث و مذاکـره شود. وزیر دفاع روسـیه تصریح کرد خروج آمریکا از این پیمان، برای اروپـا بدون پیامد نخواهد بود. سرگـئی شویگو خاطـرنشان کرد: آنچه ما به آن علاقهمندیم، واکنش اروپـا به تصمیم آمریکا برای خروج از این معاهـده است و امیدواریـم اروپـا تبعات استقـرار موشکهای میـانبرد در قلمروی خـود را درک کند. در همین حال نباید از نظر دور داشت خروج آمریکا از پیمان موشکهای هستهای میانبرد برای واشنگتن زیانآور خواهد بود که با خروج آمریکا از این پیمان، مسکو فرصت آن را خواهد داشت پتانسیل هستهای خود را گسترش داده و راکتهای جدید زمینپایه، با کلاهکهای هستهای که طبق این پیمان ممنوع است، بسازد.
فارین پالیسی در این رابطه مینویسد: هنگام امضای پیمان منع استفاده از راکتهای هستهای برد کوتاه و متوسط، طرفین به طور خاص به این فکر نبودند که این پیمان علاوه بر راکتهای هستهای، راکتهای معمولی غیر هستهای را نیز ممنوع میکند، زیرا در مقایسه با انواع هستهای آنها این راکتها اهمیت کمتری دارند اما شماری از کارشناسان از جمله «نیکلای آگارکوف» رئیس وقت ستاد کل نیروهای مسلح روسیه آگاهی داشتند که راکتهای دقیق و دوربرد غیرهستهای از چه قدرتی میتوانند برخوردار باشند. آگارکوف در سال 1984 گفته بود: این راکتها میتوانند از لحاظ قدرت تخریبی تقریباً همانند سلاح هستهای باشند. بر اساس گزارش این نشریه، ناتو تعداد زیادی راکت کروز دارد که در کشتیهای جنگی، زیردریاییها و هواپیماها مستقر هستند اما طبق پیمان منع راکتهای هستهای برد کوتاه و متوسط استقرار آنها در زمین ممنوع است.
در صورت لغو پیمان، روسیه راکتهای زمینپایه غیرهستهای مرگبارتری برای پاسخ دادن به این خطر از جانب غرب خواهد ساخت و خروج واشنگتن از این پیمان، این فرصت را در اختیار روسیه قرار خواهد داد. پیمان منع موشکهای هستهای کوتاهبرد و میانبرد در تاریخ 8 دسامبر 1987 در زمان سفر «میخائیل گورباچف» به واشنگتن میان شوروی سابق و آمریکا به امضا رسید.
در ابتدا راکتهای با برد از 500 تا 1000 کیلومتر و از 1000 تا 5000 کیلومتر شامل این پیمان شدند. در ماه مه 1991 این پیمان کاملا اجرا شد و تا آن زمان اتحاد شوروی 1752 راکت بالستیکی و بالدار زمینپایه و آمریکا 859 راکت از این نوع را نابود کردند. در سالهای اخیر مسکو واشنگتن بارها یکدیگر را به نقض این پیمان متهم کردهاند.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا 21 اکتبر 2018 اعلام کرد به دلیل نقض مکرر این پیمان توسط روسیه، آمریکا از این پیمان خارج خواهد شد.