ماشاءالله ذراتی: وضعیت این روزهای ونزوئلا و کلاً آمریکای لاتین را نباید در بازه چند روز یا چند ماه گذشته ارزیابی و تحلیل کرد؛ اگر از کودتای ناموفق سال 2002 آمریکا در ونزوئلا چشم‌پوشی کنیم، یک مقطع مهم درباره وضعیت امروز نه‌تنها ونزوئلا بلکه اوضاع سیاسی در برزیل و روی کار آمدن یک رئیس‌جمهور وابسته به آمریکا، «ژایر بالسونارو» که وی را «ترامپ برزیل» لقب داده‌اند تا اوضاع اقتصادی و سیاسی این روزهای آرژانتین که زمانی سخنرانی‌های تند و آتشین  رئیس‌جمهور سابقش «کریستینا فرناندز» در سازمان ملل آشکارا سیاست‌های آمریکا را به چالش می‌کشید، شاید نتیجه قانونی است که باراک اوباما در دی‌ماه 1391 امضا کرد.
«قانون مقابله با نفوذ ایران در نیمکره غربی» Countering Iran in the Western Hemisphere Act of 2012 یک استراتژی سیاسی و امنیتی بود که توسط وزارت خارجه و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا طراحی شد و توسط کنگره به تصویب رسید. لایحه مقابله با نفوذ ایران در نیمکره غربی پیش از آن توسط نمایندگان کنگره آمریکا مورد تصویب قرار گرفته بود و از وزارت خارجه می‌خواست در عرض 180 روز آن را به اجرا گذاشته و اقدامات و فعالیت‌های ایران در این منطقه را مورد شناسایی قرار دهد. واشنگتن پیش ‌از این بارها اعلام کرده بود فعالیت‌های تهران را در آمریکای لاتین از طریق وزارت خارجه و آژانس‌های اطلاعاتی از نزدیک نظاره‌گر است.
قانون یاد شده در گزارش مرکز پژوهش‌های کنگره با عنوان «سیاست‌های دفاعی و نظامی ایران» (Iran’s Foreign and Defense Policies) در تاریخ 26 دی‌ماه سال جاری مجدداً مورد اشاره قرار گرفت. گزارشی که نخستین نگرانی مقامات آمریکا از فعالیت‌های ایران در آمریکای لاتین را انتشار بی‌اعتمادی به آمریکا در میان رهبران کشورهای آمریکای لاتین عنوان می‌کند. بگذریم که گزارش کنگره خود تصریح می‌کند در دوره روحانی از توجه ایران به آمریکای لاتین کاسته شد و روحانی  3 سال پس از رئیس‌جمهور شدنش نخستین سفر خود به آمریکای لاتین را انجام داد.
لذا اهمیت این قانون که 6 سال از تصویب آن می‌گذرد و تأثیر آن در شرایط کنونی منطقه آمریکای لاتین را نباید از نظر دور داشت. تلاش‌ها و برنامه‌های وزارت خارجه و دستگاه‌های امنیتی آمریکا در شرایط کنونی منطقه آمریکای لاتین به‌خصوص برزیل، آرژانتین و ونزوئلا که هریک به نحو و شیوه‌ای صورت گرفته، قابل‌تأمل و ارزیابی است. نکته دیگر آنکه ترامپ بعد از روی کار آمدن در کاخ سفید حداقل در 2 مقطع تأکید کرده است آمریکا دیگر به دنبال ملت‌سازی (nation-building)  نیست. یک‌بار مرداد 1396 در حین اعلام راهبرد آمریکا در افغانستان و مرتبه دوم دی‌ماه امسال در سفر دزدکی‌اش به عراق بود که در جمع نظامیان آمریکایی مجدداً تأکید کرد آمریکا به دنبال ملت‌سازی نیست.
این تأکیدهای ترامپ و در ادامه حمایت آشکارش از کودتا در ونزوئلا در حالی است که سخنان مایک پنس، معاون ترامپ در حمایت از کودتا و مخالفان دولت ونزوئلا بسیار شبیه سخنان اوباما در نطقی بود که در آن مجوز حمله به لیبی در اسفند 1389 را صادر کرد. حمله‌ای که به رهبری آمریکا و متحدان غربی‌اش صورت گرفت و لیبی را به وضعیتی دچار کرد که هنوز پس از گذشت 8 سال امنیت و صلح در آن استقرار نیافته و اخیراً نیز سازمان ملل اوضاع لیبی را همچنان نگران‌کننده توصیف کرد. در این میان غارت و سرقت منابع نفتی لیبی توسط باندهای مافیایی و تروریستی وابسته به آمریکا و اروپا تنها روند باثبات در لیبی بوده است.
همه اینها را بگذارید کنار گزارش آژانس اطلاعات انرژی آمریکا (U.S. EIA) که ونزوئلا را با 300 میلیون ذخایر اثبات‌شده در صدر کشورهای دارای ذخایر نفتی اعلام کرده است. بر این اساس جریان غرب‌گرا و وابسته‌ای که در کشور این روزها با خوشحالی تحولات ونزوئلا را دنبال می‌کنند به این نکته مهم توجه ندارند که با روی کارآمدن یک دولت وابسته به آمریکا در ونزوئلا احتمالاً تغییرات در روند عرضه نفت و تأثیرات منفی آن بر احساس نیاز به نفت ایران و تشدید تحریم‌ها را شاهد خواهیم بود. لذا جریان غرب‌گرای داخلی را می‌توان کارگزاران تحریم نفتی ایران خواند.
تحولات ونزوئلا و مواضع آمریکا یک‌بار دیگر ثابت کرد برخلاف اظهارات علنی مقامات آن مبنی بر پایان ملت‌سازی، آمریکا نقش اول سریال انقلاب‌های مخملین در دنیا است. ونزوئلا با برنامه‌های براندازی آمریکا و به کمک ضعف و نقصان‌های دولت ونزوئلا در مدیریت اقتصاد کشور این روزها بشدت در داخل دوقطبی شده و آمریکا سعی دارد این فضای دوقطبی را به فضای بین‌الملل نیز تسری دهد. اینکه واشنگتن از کشورهای جهان می‌خواهد تا موضع خود را درباره اتفاقات ونزوئلا روشن کنند یادآور اظهارات جرج بوش است که گفت کشورها یا با ما هستند یا بر ما!
روزنامه واشنگتن‌پست و خبرگزاری‌های آمریکایی، خود گزارش دادند ترامپ 2 بهمن‌ماه به گوایدو دستور اجرای کودتا را داده است. گوایدو با نقض قوانین ونزوئلا خود را به‌عنوان رئیس‌جمهور معرفی کرده است اما مردم ونزوئلا و حامیان مادورو که در انتخابات 2018 ونزوئلا به پیروزی رسیدند این تلاش‌ها را خنثی و برای حفظ استقلال ونزوئلا ایستادگی می‌کنند. این نکته مهم را نباید از نظر دور داشت که احترام و تعهد صادقانه طرفین به اجرای قانون تنها راه برون‌رفت از بحران فعلی ونزوئلا است.