گروه اقتصادی: ایران به‌عنوان چهارمین تولیدکننده نفت خام و دومین تولیدکننده گاز طبیعی جهان (طبقه گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا) با کاهش تولید نفت و گاز طبیعی در ماه‏های اخیر رو‏به‏‌رو شده است. بر اساس آمارهای مرکز آمار ایران در تابستان سال 1397 نسبت به بهار حدود 11 هزار بشکه در روز از تولید نفت خام و حدود 3/6 میلیون مترمکعب در روز از تولید گاز طبیعی کشور کاسته شده است. به گزارش «وطن امروز»، معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در گزارشی اعلام کرد طبق آمارهای بیزینس پترولیوم (BP) ذخایر اثبات شده گاز طبیعی ایران 2/33 تریلیون مترمکعب برآورد شده که پس از روسیه در جایگاه دوم جهان قرار دارد. ایران 17 درصد ذخایر اثبات شده گاز طبیعی جهان و بیش از یک‌سوم ذخایر اوپک را داراست. همچنین پس از ایالات متحده آمریکا و روسیه، سومین تولیدکننده گاز طبیعی خشک جهان است. بر این اساس در سال 2017 تولید خالص گاز طبیعی ایران حدود 223 میلیارد و 900 میلیون مترمکعب بوده که نسبت به سال 2016 حدود 5/10 درصد افزایش داشته است.
از سوی دیگر طبق آمارهایBP، ایران در سال2017 بیش از 157 میلیارد بشکه ذخایر اثبات شده نفت خام داشته که این رقم حدود 10 درصد ذخایر نفت خام جهان و حدود 13 درصد ذخایر نفت خام اوپک را تشکیل می‌دهد. بر اساس این گزارش در این سال میلادی ایران حدود 4 میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده که 2/8درصد نسبت به 2016 افزایش داشته است.
کاهش تولید با خروج آمریکا از برجام
اما آمارهای اخیر بیانگر سیر کاهشی تولید نفت ایران پس از خروج آمریکا از برجام و و بازگرداندن تحریم‌ها در ماه مه 2018 است. اگرچه تولید نفت خام کشور در اکتبر 2017 به 3 میلیون و 850 هزار بشکه در روز رسید اما پس از خروج آمریکا از برجام و در سپتامبر 2018 به3 میلیون و 400 هزار بشکه در روز کاهش یافت. طبق برآورد اداره اطلاعات انرژی آمریکا، خالص درآمدهای صادراتی نفت خام ایران در 2017 در مجموع 55 میلیارد دلار رقم خورده است. بر اساس آمارهای مرکز آمار ایران، تولید نفت خام کشور در تابستان 97 حدود 3میلیون و 794 هزار بشکه در روز بوده که این میزان تولید در کمترین مقدار خود در 2 سال اخیر قرار داشته است، تا آنجا که نسبت به بهار 97 افت 3/0 درصدی و نسبت به تابستان 96 افت نزدیک به 2 درصدی را تجربه کرده است. در 2 سال اخیر بیشترین مقدار تولید نفت خام مربوط به پاییز  95 برابر 3 میلیون و 963 هزار بشکه در روز بوده است. در تابستان 97 از تولید حدود 8/3 میلیون بشکه در روز نفت خام ایران حدود 9/1 میلیون بشکه (6/49 درصد) در بازار خارجی به مصرف رسیده و 7/1میلیون بشکه آن (9/45 درصد) در بازار داخلی مصرف شده است. در تابستان همین سال میزان صادرات فصلی نفت خام کشور به کمترین حد خود در 2 سال اخیر رسیده است. مقدار صادرات نفت خام در تابستان 97 نسبت به بهار افت حدود 15 درصدی و نسبت به تابستان96 افت حدود 14 درصدی را تجربه کرده است. در 2 سال اخیر بیشترین میزان صادرات نفت خام مربوط به پاییز 95 برابر 3/2 میلیون بشکه در روز بوده است.
افزایش صادرات گاز طبیعی
گزارش مرکز آمار ایران از وضعیت تولید گاز طبیعی در تابستان 97 نیز نشان می‌دهد به‌طور روزانه 610 میلیون مترمکعب گاز طبیعی تولید شده که از این میزان بالغ بر 484 میلیون مترمکعب آن به مصرف داخلی رسیده است. تولید گاز طبیعی کشور در تابستان 97 نسبت به بهار رشد یک درصدی و نسبت به تابستان 96 رشد حدود 13 درصدی را تجربه کرده است. آمارها همچنین نشان می‌دهد میزان صادرات گاز طبیعی کشور در تابستان 97 در بالاترین سطح در فصول 2 سال اخیر بوده است؛ صادرات گاز طبیعی در تابستان97  برابر 3/41 میلیون مترمکعب در روز بوده که نسبت به رقم 5/35 میلیون مترمکعب در روز بهار 97و 7/39 میلیون مترمکعب در روز تابستان 96 به ترتیب رشد 16 و 4 درصدی را تجربه کرده است. بیشترین مصرف داخلی گاز طبیعی کشور در 2 سال اخیر نیز مربوط به زمستان 96 برابر 612 میلیون مترمکعب بوده است. بررسی ترکیب مصرف داخلی گاز طبیعی کشور نشان می‌دهد در تابستان 97 بیش از 77 درصد مصرف داخلی گاز طبیعی کشور (حدود 313 میلیون مترمکعب در روز) در صنعت و نیروگاه مورد استفاده قرار گرفته و پس از آن، صنعت پتروشیمی و بخش خانگی به ترتیب 11 و 6 درصد مصرف داخلی گاز طبیعی کشور را به خود اختصاص داده‌اند. در تابستان 97 سهم مصرف نیروگاه‌ها و صنعت از گاز طبیعی کشور نسبت به تابستان 95 و 96 افزایش پیدا کرده و درنهایت از سهم مصرف بخش‌های خانگی و حمل‌ونقل کاسته شده است.