علی تهرانی‌فرد: آثار و برکات عفو و گذشت برای فرد و جامعه بر هیچ کس پوشیده نیست و بر این موضوع مهم در آیات و روایات قرآنی هم بارها تاکید شده است. اگر عفو و گذشت بنا بر مناسبت و در سطح وسیع و گسترده‌ای از جامعه شکل بگیرد، بی‌شک این آثار و برکات شامل بخش‌های گوناگون جامعه می‌شود.
در کشور ما در مقاطع گوناگون سال با پیشنهاد رئیس قوه قضائیه و موافقت رهبر انقلاب شاهد عفو یا تخفیف در مجازات تعدادی از زندانیان و محکومان هستیم اما امسال کمی موضوع متفاوت است و قرار است این عفو به مناسبت چهلمین سال پیروزی انقلاب در حد گسترده‌تر و عفو 50 هزار زندانی انجام شود.
کارشناسان اجتماعی با تاکید بر شکل‌گیری یک بلوغ فرهنگی و سیاسی در این سال‌ها، بر آثار مثبت فرهنگی و اجتماعی این عفو ویژه میان زندانیان، خانواده‌های آنها و آحاد جامعه تاکید دارند و آثار بلندمدت آن را هم در بسط و گسترش نشاط اجتماعی در بدنه جامعه می‌دانند؛ عفوی که نشان از رأفت اسلامی در کنار قاطعیت در اعمال مجازات است.
تأثیر عاطفی در خانواده‌ها
در همین باره رضا اعتمادی، استاد دانشگاه و کارشناس حقوق به «وطن‌امروز» می‌گوید: نخستین و مهم‌ترین تاثیر مثبت عفو آن هم در حد و اندازه یک عفو گسترده بین خانواده‌های زندانیان خواهد بود، چرا که مجازات حبس، افزون بر محکوم، خانواده وی را نیز متاثر کرده و تبعات عاطفی و مالی زیادی بر آنان تحمیل می‌کند و تبعات آن به صورت بروز انواع آسیب‌های اجتماعی به جامعه باز خواهد گشت، به همین دلیل یکی از مهم‌ترین تاثیرات اینگونه عفوهای گسترده در جامعه کوچک خانواده‌های زندانیان خواهد بود.
بنابر اظهارات این استاد دانشگاه، عفو یک محکوم به مجازات، آثار و تبعات ناهنجار اعمال مجازات را بر خانواده محکوم و به‌تبع در جامعه تخفیف می‌دهد و هر چه دایره مشمولان عفو بیشتر باشد، گستره تاثیر مثبت و تخفیف آثار منفی مجازات بیشتر خواهد بود. فراموش نکنیم بر اساس برخی آمار‌های اعلام شده از سوی مدیران در حال حاضر 64 درصد زندانیان متاهل هستند و بیش از 9 هزار نفر 2 فرزند و بیشتر دارند که این آمار اهمیت عفو گسترده را بیشتر نمایان می‌کند.
کاهش آمار زندانیان
از سوی دیگر یکی دیگر از آثار عفو گسترده 50 هزار زندانی به باور این کارشناس حقوقی سر و سامان دادن به وضعیت زندانیان و کاهش آمار آنها در کشور است؛ آمارهایی که هر از گاهی از زبان مدیران دستگاه قضایی اعلام می‌شود و هر بار با عناوین گوناگون مجرمانه همراه است. مدتی پیش بود که رئیس سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور از رشد 2 درصدی جمعیت زندانیان کشور خبر داده بود. بی‌شک عفو گسترده علاوه بر کاهش آمار زندانیان در کشور، زمینه کاهش عناوین مجرمانه را هم فراهم می‌کند.
کاهش آمار جرائم
علاوه بر این، یکی دیگر از آثار مثبت و درازمدت اینگونه عفوهای عمومی در کشور، کاهش آمار جرائم است؛ به این صورت که این عفو بر خود زندانیان نیز موثر است به صورتی که فرد زندانی می‌داند به خاطر عفو است که از اعمال مجازات نجات یافته و اگر قرار باشد دوباره به این راه بازگردد به چنگال عدالت گرفتار می‌شود.
تجربه نشان داده است بسیاری از زندانیانی که دارای جرائم گوناگون بوده‌اند، پس از اینگونه عفو‌ها دیگر به سمت ارتکاب جرم نرفته‌اند یا خانواده آنها هم پس از آزادی و عفو حساسیت ویژه‌ای نسبت به این موضوع داشته‌اند. خانواده زندانیان از یک سو خوشحال هستند که نان‌آور یا یکی از اعضای خانواده مورد عفو قرار گرفته، از سوی دیگر مراقبت بیشتری انجام می‌دهند تا راه بازگشت به ارتکاب به جرم را مسدود کنند و همین موضوع در درازمدت زمینه‌ساز کاهش آمار جرائم در جامعه می‌شود.
در آغوش جامعه
فراموش نکنیم عفو 50 هزار زندانی به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب می‌تواند فرصت‌های خوبی را هم در اختیار دستگاه قضایی برای اجرای کامل سیاست‌های حبس‌زدایی و هم در اختیار جامعه برای استفاده بهینه از ظرفیت عظیم زندانیان آزاد شده برای کار و تلاش در جامعه و چرخش چرخ‌های اقتصادی قرار دهد.