گروه سیاسی: حدود یک ماه پس از اظهارنظر رئیس سازمان انرژی اتمی پیرامون بازرسی ماموران آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از مقالات علمی دانشجویان ایرانی، روز گذشته وزیر علوم از تحریم 2 دانشگاه شریف و شهید بهشتی به‌خاطر چاپ مقاله در زمینه فیزیک هستهای خبر داد.
به گزارش «وطن‌امروز»، در شرایطی که بیش از 9 ماه است آمریکا از برجام خارج شده و تحریم‌ها را بازگردانده و اروپا نیز پس از 9 ماه مذاکرات و دادن وعدههای مختلف در نهایت از یک شرکت ذی‌حسابی به نام INSTEX رونمایی کرده، انجام یک‌طرفه تعهدات برجامی از سوی دولت روحانی خسارات قابل توجهی را متوجه کشور کرده است.
در همین راستا وزیر علوم از تحریم 2 دانشگاه شهید بهشتی و صنعتی شریف به دلیل فعالیت‌های علمی در عرصه انرژی هستهای از سوی کشورهای خارجی خبر داد و گفت: در سفر اخیرم به اروپا ضمن شرکت در سومین نشست کارگروه همکاریهای علمی و فناوری بین جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپایی، رایزنی‌هایی درباره رفع این تحریم‌ها انجام دادم. منصور غلامی ضمن بیان این مطلب به تحریم 2 دانشگاه داخلی کشور اشاره کرد و افزود: متأسفانه برخی دانشگاههای کشور از سوی کشورهای خارجی تحریم شدند و در واقع یک سوءتفاهمی بین مراکز بین‌المللی و دانشگاههای ما اتفاق افتاده مبنی بر اینکه هر دانشگاه داخلی ایران که در زمینه فیزیک هستهای فعالیت کرده یا مقالاتی را چاپ کرده باشد که نشان از یک دستاورد خوب علمی باشد، به دلیل سوءظنی که مقامات این کشورها به فعالیت‌های هستهای ایران دارند، کشورمان را در لیست تحریم‌های بین‌المللی قرار داده‌اند. وی در ادامه تصریح کرد: در حال حاضر 2 دانشگاه صنعتی شریف و شهید بهشتی به دلیل همین سوءظن مورد تحریم خارجی قرار گرفته‌اند که امیدواریم تحریم دانشگاههای کشور از سوی کشورهای خارجی رفع شود. وزیر علوم در گفت‌وگو با ایسنا خاطرنشان کرد: ما در حال رایزنی برای رفع تحریم‌های 2 دانشگاه شهید بهشتی و صنعتی شریف هستیم و امیدواریم بزودی این تحریم‌ها رفع شود به طوری که در سفر اخیرم به اروپا ضمن شرکت در سومین نشست کارگروه همکاریهای علمی و فناوری بین جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپایی، در این زمینه با مسؤولان اروپایی صحبت کردم و توضیح دادم دانشگاههای ما صرفاً فعالیت علمی انجام می‌دهند ضمن اینکه جمهوری اسلامی ایران به دنبال سلاح هستهای نیست. دانشگاههای ما نیز دنبال فعالیت علمی برای استفاده از دستاوردهای صلح‌آمیز انرژی هستهای هستند.
نگرانی‌‌های دانشجویان و اساتید بجا بود
خبر بازرسی ماموران آژانس از دانشگاههای معتبر ایران نخستین بار حدود 7 ماه پیش منتشر شد. با این حال شدت اعتراضات دانشجویان و اساتید به این خبر به قدری بود که نه‌تنها سخنگوی وزارت امور خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی در قبال آن سکوت کردند که حتی وزیر علوم هم این بازرسی‌ها را از اساس تکذیب کرد! منصور غلامی در همین راستا گفته بود: این بحث مربوط به شورای عالی امنیت ملی است ولی اخیرا یعنی از زمانی که من این مسؤولیت را بر عهده گرفته‌ام چنین اتفاقی نیفتاده و بازرسی از دانشگاه‌ها انجام نشده است؛ ادعایی که خیلی سریع از سوی اعضای هیات علمی برخی دانشگاه‌ها مانند دانشگاه شهید بهشتی تکذیب شد. این موضوع تا جایی پیش رفت که کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم به آن ورود کرده و خواستار پاسخگویی وزارت علوم و سازمان انرژی اتمی شد. با همه اینها نهایت چیزی که در خردادماه سال جاری مطرح شده و با اعتراض گسترده دانشجویان و اساتید و حتی مجلس شورای اسلامی مواجه شده بود، بازرسی از دانشگاه‌ها بود و نه بررسی مقالات علمی در کشور.
تأسیسات هستهای، مراکز نظامی و حالا مقالات علمی
یک ماه پیش رئیس سازمان انرژی اتمی در اظهاراتی سطح جدید بازرسی بازرسان آژانس انرژی اتمی را نه تاسیسات هستهای یا دانشگاه‌ها که مقالات علمی دانشجویان عنوان کرده بود. علی‌اکبر صالحی یکم بهمن‌ماه در پاسخ به سوالی درباره نگرانی‌ها نسبت به بازرسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از دانشگاههای کشور گفته بود: «بازرسی کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از مراکز آموزشی نباید به‌گونه‌ای مطرح شود که این بازرسی‌ها مختص ایران بوده و نسخه‌ای است که برای ایران پیچیده‌اند؛ هر کشوری که عضو پروتکل الحاقی باشد در چارچوب این پروتکل و بر مبنای دستورالعمل آن که تمام کشورهای عضو پذیرفته‌اند، از آن بازرسی می‌شود. بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون از چندین دانشگاه کشور ازجمله دانشگاههای صنعتی شریف، علم و صنعت، صنعتی امیرکبیر و کاشان بازرسی کرده‌اند و این بازرسی‌ها طبیعی است». وی در پاسخ به این سوال که «آیا پیش از امضای برجام نیز بازرسی از دانشگاه‌ها انجام می‌شد؟» گفته بود: «قبل از امضای برجام ایران به صورت داوطلبانه پروتکل الحاقی را اجرا نمی‌کرد جز بازه زمانی اوایل سال ۸۳ که قریب به 2 سال ایران پروتکل الحاقی را اجرا کرد». رئیس سازمان انرژی اتمی درباره کیفیت بازرسی‌ها از دانشگاهیان نیز گفته بود: «بازرسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طبق دستورالعملی است که بر مبنای آن همه تحقیقاتی که از مواد هستهای استفاده می‌شود بازرسی و حسابرسی می‌‌شوند؛ این حسابرسی مواد هستهای از جمله اورانیوم در تمام کشورها انجام می‌شود؛ اگر در مقالات منتشرشده کشور نیز استفاده از مواد هستهای مطرح شده باشد مورد بازرسی و سؤال بازرسان قرار می‌گیرد و پیشنهاد سازمان انرژی اتمی کشور این است در صورتی که در مقالات پژوهشگران استفاده از مواد هستهای مطرح شده است، این مواد را به سازمان انرژی اتمی تحویل دهند تا در حسابرسی آژانس انرژی اتمی به مشکلی برنخوریم».
قرار یک‌طرفه!
ایران در شرایط فعلی به گونه‌ای به برجام و برخی لوازم آن همچون پروتکل الحاقی پایبند است که گویی طرف‌های مقابل به همه تعهدات خود عمل کرده‌اند(!) در حالی که آمریکا از برجام خارج شده و همه تحریم‌های هستهای بازگشته‌اند. علاوه بر این ۳۰۰ هدف تحریمی که قبل از برجام و قبل از شروع مذاکرات هستهای اساسا وجود نداشته‌اند، حالا بعد از 5 سال مذاکره، در کنار تحریم‌های سابق، در لیست تحریم‌های آمریکا علیه ایران قرار گرفته‌اند. از سوی دیگر اروپا هم به کف تعهدات خود در برجام عمل نکرد تا در آن صورت بتوان با کمی اغماض، عمل ایران به تعهدات برجامی‌اش را پذیرفت. اتحادیه اروپایی پس از خروج آمریکا از برجام و در جریان 9 ماه مذاکره با ایران متعهد شده بود با راه‌اندازی سازوکار مالی، شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی را به ادامه همکاریهای تجاری و مالی با ایران ترغیب کرده و فروش نفت ایران در دوران تحریم‌ها را هم تضمین کند. با این حال به‌رغم تمام وعده‌ها، اروپا نه‌تنها فروش نفت ایران یا مبادلات بانکی را تضمین نکرد بلکه با راه‌اندازی یک شرکت ذی‌حسابی، تبادلات تجاری ایران و اروپا را به مواردی چون غذا و دارو محدود کرد! در چنین شرایطی طبعا این سوال مطرح است: وقتی هم آمریکا و هم اتحادیه اروپایی زیر تمام تعهدات و وعدههای خود در برجام زده‌اند، چرا ایران باید به تمام تعهدات خود پایبند باشد و چنانکه وزیر علوم خبر داده 2 دانشگاه مطرح کشور صرفا به‌واسطه تحقیقات در زمینه فیزیک هستهای تحریم شوند؟!
به‌رغم ثبت اینستکس موفقیت چندانی از اروپایی‌ها ندیده‌ام
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: تاکنون در ثبت سازوکار اینستکس موفقیت لازم را از اروپا ندیدیم و این مساله با کندی بسیار پیش رفته است. بهرام قاسمی در نشست خبری خود که صبح دیروز برگزار شد درباره «INSTEX» و همراهی اروپا با ایران تحت فشارهای آمریکا گفت: تاکنون در ثبت این سازوکار موفقیت لازم را از اروپا ندیدیم و با کندی بسیار پیش رفته است. وی تصریح کرد: آنها نمی‌توانند در این شرایط این انتطار را داشته باشند که تعهدات ایران کاملا اجرا شود، ما بارها به آنها تاکید کردیم صبر ما حدی دارد. سخنگوی وزارت امور خارجه درباره اجرایی شدن سازوکار مالی اروپا گفت: این سازوکار دیر متولد شد و این انتقاد مطرح است که کشورهای اروپایی می‌توانستند زمان کمتری را برای ثبت آن صرف کنند. الان مذاکرات دقیقی برای چگونگی اجرایی شدن این سازوکار مطرح است.