احسان سالمی: احتمالا همه سیاه‌پوستانی که در سال 1915 شاهد نمایش فیلم سینمایی «تولد یک ملت» اثر «دیوید وارک گریفیث» بودند، هیچ‌گاه باور نمی‌کردند بیش از یک قرن پس از ساخت این اثر بشدت نژادپرستانه در هالیوود، روزی فرا برسد که سینمای آمریکا همه امکاناتش را برای بیشتر دیده‌شدن فیلم‌هایی که درونمایه ضدنژادپرستی دارند، بسیج کند و آکادمی اسکار در نود و یکمین دوره خود اغلب داشته‌هایش را پای سیاه‌پوستان بریزد!
شبی که سیاه‌پوستان باید می‌درخشیدند!
اسکار نود و یکم با همه دوره‌های پیشین این رویداد تفاوت داشت؛ نه به خاطر توجه ویژه برگزارکنندگان این دوره اسکار به فیلم‌هایی با مضمون همجنس‌گرایانه که این رویه همیشگی این مراسم است و نه به خاطر اینکه اسکار نود و یکم در یک اتفاق بی‌سابقه بدون مجری ثابت برگزار شد، بلکه از این نظر می‌توان نود و یکمین دوره مهم‌ترین جایزه سینمایی را یک اتفاق منحصربه‌فرد در تاریخ این رویداد سیاسی و هنری دانست که امسال همه‌چیز جوری در کنار هم چیده شده بود تا سیاه‌پوستان بیش از همیشه بر صحنه تئاتر دالبی در هالیوود بدرخشند. امسال از بین 8 فیلمی که نامزد دریافت جایزه بهترین فیلم مراسم اسکار بودند، 3 فیلم «کتاب سبز»، «کلنزمن سیاه» و «پلنگ سیاه» به شکل مستقیم یا غیرمستقیم به موضوع نژادپرستی علیه سیاه‌پوستان اشاره داشتند که در نهایت در میان ناباوری همگان و در شرایطی که فیلم «کتاب سبز» حتی به فهرست نامزدهای بهترین کارگردانی راه پیدا نکرده بود، جایزه بهترین فیلم این دوره از مراسم اسکار به اهدا شد. اما علاوه بر جایزه ویژه‌ای که نصیب «کتاب سبز» شد، هالیوودی‌ها امسال اسکارهای بسیاری را برای سیاه‌پوستان کنار گذاشته بودند تا 2 جایزه نقش مکمل مرد و نقش مکمل زن این دوره از اسکار به 2 بازیگر سیاه‌پوست یعنی «ماهرشالا علی» بازیگر فیلم «کتاب سبز» و «رجینا کینگ» بازیگر فیلم «اگر خیابان بیل می‌توانست حرف بزند»- 2 اثر با مضمون ضدنژادپرستانه- اهدا شود. همچنین در بخش بهترین فیلمنامه نیز هر دو جایزه بهترین فیلمنامه اقتباسی و غیراقتباسی به ترتیب به فیلم‌های «کلنزمن سیاه» و «کتاب سبز» رسید که این بار هم قصه هر دو فیلم علیه نژادپرستی درباره سیاه‌پوستان است و از قضا نویسنده و کارگردان فیلم اول، خود از سیاه‌پوستان سرشناس سینمای آمریکاست.
قهرمان سیاه‌پوست در سایه حمایت سفیدپوستان
البته اراده هالیوودی‌ها بر توجه ویژه به سیاه‌پوستان در این دوره از مراسم اسکار صرفا محدود به جوایز بخش‌های اصلی این رویداد نشد، چرا که امسال قرار بود سیاه‌پوستان از جوایز فرعی اسکار نیز سهم داشته باشند. امسال و در شرایطی که 2 انیمیشن «شگفت‌انگیزان ۲» و «رالف اینترنت را خراب می‌کند» که هر دو تولیدات کمپانی والت‌دیزنی هستند، مدعی دریافت جایزه اسکار بهترین انیمیشن سال شده بودند، «مرد عنکبوتی: به درون دنیای عنکبوتی» توانست جایزه اسکار بهترین انیمیشن را به خود اختصاص دهد؛ اثری که قهرمان اصلی‌اش یک پسر نوجوان سیاه‌پوست است تا این بار به جای یک قهرمان چشم‌رنگی و مو بور آمریکایی، یک نوجوان سیاه‌پوست آمریکایی در سایه حمایت سفیدپوستان، ناجی دنیا شود. در کنار این اثر، اهدای اسکار بهترین فیلم کوتاه امسال به فیلم «پوست» که آن نیز اثری به با درونمایه ضدنژادپرستی است هم از دیگر نشانه‌های توجه خاص و ویژه اسکار نود و یکم به سیاه‌پوستان است. به این موارد باید اهدای اسکار افتخاری در مراسم جوایز گاورنر به «سیسیلی تایسون» بازیگر سیاه‌پوست هالیوود را هم اضافه کرد.
پدیده‌ای به نام پلنگ سیاه
در میان همه جوایزی که اسکار امسال به سیاه‌پوستان داد، «پلنگ سیاه» و 3 اسکاری را که به خانه برد باید به شکلی جداگانه بررسی کرد. فیلمی که روایتگر قصه اتوپیایی با مردمان سیاه‌پوست به نام «واکاندا» و ابرقهرمانی سیاه‌پوست به نام «پلنگ سیاه» است که ناجی جهان می‌شود. اما نکته جالب توجه در ارتباط با این فیلم که در واقع تصویرگر اولین ابرقهرمان سیاه‌پوست فیلم‌های آمریکایی است، سرمایه‌گذاری ویژه هالیوود بر این فیلم و ارتباط گسترده مخاطبان سیاه‌پوست با این اثر است. در گزارشی که خبرگزاری تسنیم چندی پیش در ارتباط با جایگاه اجتماعی این فیلم در میان جامعه سیاه‌پوستان منتشر کرده به این نکته اشاره شده که بسیاری از چهره‌های مهم و سرشناس جامعه سیاه‌پوستان از جمله جسی لینگارد بازیکن سیاه‌پوست تیم‌ملی انگلستان، ویکتور اولادیپو بازیکن بسکتبالیست سرشناس و سیاه‌پوست آمریکایی و گایل مونفیلز ستاره فرانسوی سیاه‌پوست ورزش تنیس در زمره کسانی هستند که در این مدت اخیر و در جریان مسابقات ورزشی به نوعی نسبت به فیلم «پلنگ سیاه» و ابرقهرمان آن ادای احترام کرده‌اند که این خود نشان‌دهنده عمق نفوذ کاراکتر اصلی این فیلم در میان جامعه سیاه‌پوستان داخل و خارج از آمریکاست. بدون شک سینماگران آمریکایی نیز با توجه به همین جایگاه ویژه و البته نگاه کلان خود در استفاده از ظرفیت سیاه‌پوستان آمریکایی در اتفاقات پیش رو «پلنگ سیاه» را در 7 رشته از اسکار امسال نامزد کردند و در نهایت نیز این فیلم را با اهدای 3 اسکار بهترین موسیقی فیلم، بهترین طراحی صحنه و بهترین طراحی لباس بدرقه کردند؛ موفقیتی که پیش از این برای بسیاری از فیلم‌های ابرقهرمانی هالیوود که اتفاقا آثار پرطرفداری هم بودند، میسر نشده بود.
ترامپ و دردسرهای نژادپرست بودن!
اما دلیل این استقبال بالای هالیوود از سیاه‌پوستان در جریان برگزاری مراسم اسکار امسال و به طور کلی فصل جایزه‌های سینمایی آمریکا چیست؟ شاید بهترین پاسخ به این سوال را بتوان در صحبت‌های اسپایک لی، کارگردان سیاه‌پوستی که امسال با فیلم «کلنزمن سیاه» توانست جایزه بهترین فیلمنامه اقتباسی را از آن خود کند، جست‌وجو کرد؛ جایی که او پس از دریافت جایزه‌اش برای سخنرانی روی صحنه رفت و صحبت‌هایی علیه رئیس‌جمهور آمریکا انجام داد که شدیداً مورد توجه و تشویق حضار و هنرمندان هالیوودی قرار گرفت. این کارگردان پس از حضور روی صحنه اشاره‌ای به دوره بعد انتخابات آمریکا کرد و گفت: «انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ نزدیک است. بیایید در سمت درست تاریخ بایستیم و انتخابی درست انجام دهیم و انتخابی بین عشق و نفرت داشته باشیم». او در پایان فریاد زد «بیایید کار درست را در انتخابات انجام دهیم» که حضار برای طرح این موضوع به صورت ایستاده او را تشویق کردند. این سخنان اسپایک لی به عنوان یک چهره شناخته شده سیاه‌پوست در سینمای آمریکا را در کنار مواضع نژادپرستانه ترامپ که به نوعی شامل سیاه‌پوستان نیز می‌شود، قرار دهید تا بفهمید چرا سینماگران آمریکایی که همواره حامی جریان دموکرات آمریکا هستند، امسال سرمایه‌گذاری ویژه‌ای را روی فیلم‌هایی با محتوای ضدنژادپرستی بویژه مربوط به سیاه‌پوستان داشته‌اند؛ جریانی که از چند سال پیش و پس از آغاز دوران ریاست‌جمهوری ترامپ در آمریکا آغاز شده است و به نظر می‌رسد حداقل تا سال بعد و برگزاری انتخابات مهم ریاست‌جمهوری آمریکا نیز ادامه خواهد داشت. حالا فرقی ندارد رقیب ترامپ در انتخابات 2020 جو بایدن، معاون باراک اوباما رئیس‌جمهور «سیاه‌پوست» و پیشین آمریکا باشد یا برنی سندرز، سناتور آمریکایی که سابقه سال‌ها مبارزه با فعالیت‌های نژادپرستانه در آمریکا را دارد؛ در هر صورت هر کسی که قرار است رقیب ترامپ شود، از همین حالا می‌‌تواند بر ظرفیت هالیوود در تبلیغ علیه نژادپرستی و کسب رای جامعه سیاه‌پوستان آمریکا در برابر ترامپ حساب باز کند.