رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس بر این باور است که متاسفانه این روزها دولت نظارتی بر قیمت‌ها و برنامه‌ریزی‌ای برای پیشگیری از تورم ندارد؛ این موضوع نه تنها بر معیشت مردم و زندگی آنها تاثیر گذاشته، بلکه تامین مواد ضروری خوراکی و مصرفی بیمارستان‌ها را هم تحت تاثیر قرار داده است. بر اساس گزارش‌های رسیده بسیاری از فروشگاه‌های بزرگی که تا پیش از این فروشندگان مواد غذایی، خوراکی و حبوبات به بیمارستان‌ها بودند، با افزایش بدهی مراکز درمانی دیگر حاضر به تامین مواد مورد نیاز بیمارستان‌ها نیستند. «حسینعلی شهریاری» در گفت‌وگو با «وطنامروز» درباره گذشته، حال و آینده طرح تحول سلامت بویژه در سال پیش‌رو موضوعات مهمی را در بخش‌های گوناگون بیان کرده است که مطالعه آن خالی از لطف نیست.
طرحی پرچالش از آغاز تا کنون
طرح تحول سلامت با تاکید رهبر انقلاب بر گسترش خدمات درمانی و بهداشتی و ارزان و در دسترس بودن این خدمات که همواره یکی از دغدغه‌های نظام اسلامی بوده است، توسط دولت به مرحله اجرا گذاشته شد. با آنکه طرح در ابتدای راه و براساس آنچه به عنوان اولویت‌ها بیان شده بود، خوب به نظر می‌رسید اما در ادامه راه با مشکلاتی مواجه شد که انتظارها را از تحقق کامل و مطلوب آن کاهش داد.
تحمیل هزینه‌های زیاد به نظام سلامت
انجام اعمالی همچون تعویض پروتزهای زانو و لگن که می‌شد با روش‌های درمان کم‌هزینه‌تر این مسائل را حل کرد و به طور کلی ارائه روش‌های درمانی پر هزینه موجب شد هزینه‌های مالی زیادی به نظام سلامت کشور تحمیل شود. در واقع ایجاد توقعات بسیار زیاد در مردم با طرح تحول سلامت به گونه‌ای که دولت توان تامین هزینه آن را نداشت، منجر به کمبود منابع مالی نظام سلامت و به تبع آن طرح تحول سلامت شد، از این رو بود که بیمه‌ها مجبور به گذاشتن سقف معینی از خدمات‌دهی به بیماران شدند و متاسفانه این موضوعات منجر به ارائه نشدن خدمات درمانی مناسب در بیمارستان‌ها شد که سلامت مردم را با خطرات جدی روبه‌رو کرد.
نبود مدیریت
با نگاهی به سال‌های گذشته و واکاوی بایدها و نبایدهای طرح تحول سلامت می‌توان دریافت این طرح از سوی دولت بخوبی مدیریت نشد. اجرا نشدن قانون برنامه‌های چهارم، پنجم و ششم، عامل تخلفات و چالش‌هایی شد که طرح تحول سلامت را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرد. اعمال هزینه‌های سنگین خارج از قوانین به طرح تحول سلامت این طرح را دچار مشکلات مالی کرد به گونه‌ای که انجام برخی عمل‌های جراحی که واقعا ضرورتی نداشت روز به روز افزایش یافت.
تحریم‌ها و تأمین دارو
از طرفی امیدواریم با ارز 4200 تومانی بتوانیم تجهیزات مصرفی بیماران را به نحو احسن تامین کنیم، چرا که تامین مایحتاج مورد نیاز بیمارستان‌ها از جمله دارو از اولویت‌های مهمی به شمار می‌رود که مجلس و دولت توأمان باید به آن توجه داشته باشند. واقعیت این است که به‌رغم اینکه در زمینه تامین داروی بیماران تلاش‌های بسیار زیادی شده اما همچنان در تامین داروی کشور بویژه در بخش بیماری‌های خاص و داروهایی که در کشور تولید نمی‌شود، با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستیم. با آنکه سران 3 کشور اروپایی با راه‌اندازی «اینستکس» بر تامین دارو و مواد غذایی در برابر نفت تاکید کردند اما در عالم واقع نمی‌توان روی حرف آنها حساب باز کرد، چرا که به‌رغم ادعای دنیای غرب بر تحریم نبودن دارو، در سال‌های گذشته شاهد رنج بسیاری از بیماران به دلیل عدم صادرات دارو به ایران بوده‌ایم. متاسفانه دارو نیز تبدیل به یکی از ابزارهای فشار دشمنان برنظام جمهوری اسلامی شده است، از این رو امیدواریم مسؤولان با مدیریت بحران و برنامه‌ریزی و توجه به تحقیق و پژوهش و استفاده از تمام ظرفیت‌های داخلی، تامین بخش قابل توجهی از داروی مورد نیاز کشور را به عهده بگیرند تا در این زمینه با فائق آمدن بر مشکلات، پاسخگوی برخی نگرانی‌های مردم در زمینه دارو و درمان باشیم.
مفغول ماندن روستاییان
یکی دیگر از موضوعات تاسف‌برانگیزی که متاسفانه در همه دولت‌ها دیده شده، عدم توجه به تامین بودجه درمانی روستاییان و عشایر است که همواره دولت‌ها هزینه‌های درمانی روستاییان و عشایر غیور را کمتر از مناطق شهری و کلانشهرها محاسبه کرده‌اند. بنده بارها در جلسات متعدد این نکته را متذکر شده‌ام که آیا هزینه عمل قلب یا آپاندیسیت برای روستاییان با شهرنشینان تفاوتی دارد؟ متاسفانه رفتارهایی که از برخی مدیران دولتی دیده می‌شود دقیقا متضاد با رهنمودها و خواسته‌های بنیانگذار انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) است که همواره بر این نکته تاکید داشتند که باید بیش از سایرین به اقشار آسیب‌پذیر توجه کرد. عدم اعتراض روستاییان و نداشتن مدیریت واحدی که بتواند زبان آنها برای رساندن پیام‌شان به گوش دولت باشد، در حوزه درمان و بهداشت نیز خود را نشان داده به نحوی که همیشه منابع درمانی پیش‌بینی شده برای روستاییان کمتر از میزان منابع شهرنشینان بوده؛ موضوعی که در بودجه 98 هم دیده می‌شود.
برآورده نشدن نیاز‌های درمانی کشور
با توجه به اینکه سال آینده بهای بسیاری از تجهیزات مصرفی بیمارستانی و مواد خوراکی مورد نیاز بیمارستان‌ها افزایش می‌یابد و تورم منجر به جهش قیمتی بسیار زیادی در کالاها و خدمات شده است، مسلما افزایش هزینه‌هایی که در بودجه 98 برای شبکه بهداشت و درمان کشور لحاظ شده مطلوب و مطابق نیازها نیست. در صورت اجرا نشدن مطلوب قانون و حرکت نکردن در راستای بندهای قانون، به طور قطع نگرانی‌های جدی‌ای برای موضوعات درمانی و بهداشتی کشور در سال آینده پیش‌بینی می‌شود، چرا که تشدید تحریم‌ها در سال آینده و کسری بودجه می‌تواند تحقق منابع مالی مورد نیاز دولت برای تامین هزینه طرح‌هایی چون طرح تحول سلامت را با مشکلات جدی مواجه کند.
سیاسی‌کاری مشکل‌زاست
سوءمدیریت و توجه به شهرنشینان به دلیل واهمه دولت از اعتراض‌های گوناگون همواره منجر به بی‌تفاوتی نسبت به مرزنشینان و روستاییان و عشایر شده و این موضوع باعث اختصاص اعتبارات مطلوب‌تری به شهرنشینان در برابر روستانشینان و مناطق محروم شده است. به طور قطع تا زمانی که مدیرانی با تفکر سیاسی و جناحی روی کار آیند و انتخاب مدیران بر اساس شایستگی و توانمندی آنها نباشد، نه تنها در حوزه بهداشت و درمان، بلکه در همه حوزه‌ها شاهد ریخت و پاش‌های غیرضروری و عدم توجه و تمرکز بر اولویت‌های ضروری جامعه خواهیم بود.
بی‌عدالتی در تخصیص بودجه
بی‌شک اختصاص ندادن منابع مالی مورد نیاز روستاییان و عشایر در بودجه 98 در همه حوزه‌ها بویژه بخش درمان، نشانگر تبعیض و بی‌عدالتی آشکاری است که سرسلسله آن در سازمان برنامه و بودجه است. متاسفانه این سازمان هیچ‌گاه بر اساس شاخص‌های واقعی اقتصادی و عدالت عمل نکرده است، به این معنا که مشکلات موجود برای همه جامعه است نه بخشی از آنها. دولت نباید هیچ گاه بین مردم تفاوت بگذارد که عملا شاهد این تبعیض و تفاوت هستیم.
تأثیر تورم بر تأمین غذای بیمارستان‌ها
تورم مشکلات بیمارستان‌ها را افزایش داده است و آنچه به عنوان بودجه درمانی برای سال 98 در نظر گرفته شده با تداوم تورم و رشد قیمت‌ها پاسخگوی نیاز درمانی کشور نیست. دانشگاهی که دارای بیمارستان‌های متعددی است با بودجه‌های معمول چگونه می‌تواند مواد غذایی را که چندین برابر سال گذشته افزایش قیمت داشته تامین کند؟ با توجه افزایش قیمت وسایل مصرفی پزشکی و بیمارستانی، بودجه پیش‌بینی شده جوابگوی نیاز بهداشت و درمان کشور نیست. متاسفانه دولت نظارتی بر قیمت‌ها و برنامه‌ریزی‌ای برای جلوگیری از تورم ندارد؛ این مساله نه تنها بر معیشت مردم و زندگی آنها تاثیر گذاشته، بلکه تامین مواد ضروری خوراکی و مصرفی بیمارستان‌ها را نیز تحت تاثیر قرار داده به‌نحوی که بر اساس گزارش‌های رسیده، بسیاری از فروشگاه‌های بزرگی که تا پیش از این فروشندگان مواد غذایی، خوراکی و حبوبات به بیمارستان‌ها بودند، با افزایش بدهی مراکز درمانی دیگر حاضر به تامین مواد مورد نیاز بیمارستان‌ها نیستند.
شرط بقای طرح تحول سلامت
آنچه می‌تواند منجر به کاهش مشکلات ایجاد شده از ابتدای اجرای طرح تحول سلامت تا حال شود، بازگشت به قانون و اجرای دقیق آن است. تامل در قانون برنامه توسعه در ارجاع مردم و کسانی که دفترچه بیمه سلامت در دست دارند به پزشک عمومی یا پزشک خانواده بسیار ضروری است. در صورتی که پزشک خانواده موفق به تشخیص بیماری شود، آن زمان مراجعه به بیمارستان و تقاضا برای استفاده از امکانات درمانی بیمارستانی و هزینه‌های بعدی آن برای دولت امری بسیار عادی و طبیعی است. متاسفانه عدم مراجعه به پزشک خانواده و مراجعه به بیمارستان‌ها و انجام موارد پزشکی غیرضروری، هزینه‌های زیادی را به طرح وارد کرد که شاهد نتایج سوء آن بودیم.
تأمین سلامت و امنیت جامعه
شواهد نشان می‌دهد دولت توفیقی در کاهش تورم و مشکلات ناشی از آن نداشته است. به هر حال خواست مردم است که دولت در این زمینه با جدیت بیشتری وارد عمل شود، چرا که تامین سلامت و امنیت مردم 2 مولفه بسیار مهم و 2 مطالبه اصلی مردم از حاکمیت به شمار می‌رود که متاسفانه دولت در هر دو حوزه با توجه به افزایش سرگردانی مردم در بخش درمان و ناتوانی‌شان در تامین هزینه‌های درمان موفق نبوده است. آنچه از آن به عنوان یکی از وظایف حاکمیتی از صدر اسلام تاکنون یاد شده، توجه به کاهش نگرانی مردم در همه زمینه‌هاست که متاسفانه دولت در حال حاضر در موضوع تامین سلامت و درمان مردم و تامین امنیت بیشتر گفتاردرمانی را مورد توجه قرار داده تا عمل.