محبوب شدن «رمزارز» ملی
مهم‌ترین خبر حوزه فناوری و اطلاعات سال 97 محبوب شدن رمزارزها برای حاکمیت بود. این اهمیت به حدی بود که حتی موضوع هشتمین همایش سالانه بانکداری کشور را هم به خود اختصاص داد. آنطور که پیداست به دلیل شرایط تحریمی تمام دست‌اندرکاران پولی و مالی کشور به دنبال راه جدیدی برای انتقال درآمد حاصل از نفت به داخل کشور هستند. بانک مرکزی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و بخش عظیمی از اکوسیستم حوزه مالی کشور با حضور در این همایش رغبت خود را نسبت به حرکت به‌سمت رمزارزها نشان دادند، البته این رغبت تنها به رمزارز محدود شده ملی بود و نه رمزارزهای جهان‌شمول شناخته شده در جهان. همچنین بانک مرکزی برای نخستین‌بار از یک پیش‌نویس قانونی برای رمزارزها رونمایی کرد. این پیش‌نویس با وجود اینکه نتوانست رضایت فعالان حوزه رمزارز کشور را به خود جلب کند اما گامی بزرگ مبنی بر پذیرش این فناوری در کشور بود. این پیش‌نویس با وجود اینکه خرید و فروش رمزارزها را در ایران غیرقانونی می‌دانست اما ارزکاوی را موضوعی قانونی قلمداد کرده بود. موضوع دیگر رونمایی از رمزارز ملی بود، رمزارزی که نه قابلیت استخراج داشت و نه غیرمتمرکز بود! رمزارزی دقیقا شبیه به «پترو»ی ونزوئلا یا نسخه الکترونیکی روبل روسیه که تاکنون هیچ کارنامه خوبی نداشته‌اند. تجربه کشورهایی که ارز دیجیتال ملی به صورت متمرکز ایجاد کرده‌اند نشان می‌دهد یا این ارزها شکست خورده‌اند یا حداقل به اهدافی که دنبال آن بودند، نرسیده‌اند. با وجود این تجارب، به نظر می‌رسد سیاست‌گذار پولی و مالی ایران دوباره می‌خواهد تجربه کشورهای دیگر را تکرار کند. ارز دیجیتال ملی که بیشتر شبیه توکن پرداخت است با وجود جذابیت‌هایی که دارد نباید باعث توهم‌هایی مانند دور زدن تحریم‌ها یا وسیله‌ای برای تبادل پولی با کشورهای دیگر شود.
ارتباطات تلگرامی
حوزه ارتباطات در سال 96 را هم باید در تلگرام خلاصه کرد، تلگرامی که در اردیبهشت‌ماه به صورت رسمی فیلتر شد و چند هفته بعد از آن پوسته‌های فارسی همین برنامه جای آن را گرفتند. البته هنوز نحوه مدیریت طلاگرام و هاتگرام مشخص نیست اما این دو پوسته توانسته‌اند بیش از 30 میلیون مخاطب را به خود جلب کنند.
ایجاد پوسته‌های ایرانی تلگرام صدای پیام‌رسان‌های بومی را درآورد و اکثر آنها عدم تمایل مردم به برنامه‌های ایرانی را وجود این برنامه‌ها می‌دانند. به دلیل مشخص نبودن مسؤولیت طلاگرام و هاتگرام تاکنون هیچ کس به این انتقادات جواب نداده است. در این سال به غیر از کم‌مهری‌ای که به پیام‌رسان‌های بومی شد، شاهد توقف فعالیت شبکه ملی اطلاعات هم بودیم. تحریم برنامه‌های ایرانی روی نرم‌افزار IOS اتفاق مهم دیگری بود که در سال 97 رخ داد، البته این تحریم از سال گذشته و با دستور خزانه‌داری آمریکا شروع شده بوده و انفعال دیپلماتیک در حوزه ارتباطات موجب تاثیر‌‌گذاری این موضوع شد.
سیل نقدینگی
آمارهای رسمی متغیرهای پولی و بانکی به روشنی اوضاع اقتصاد کلان کشور را نشان می‌دهد. میزان اسکناس و مسکوک در دست اشخاص در پایان آبان‌ماه با رشد 6/31 درصدی نسبت به ماه مشابه سال قبل به ۴۶ هزار و ۱۴۰ میلیارد تومان رسیده است. طبق آمار بانک مرکزی، حجم پول با رشد 4/43 درصدی، ۲۴۴ هزار و ۵۵۰ میلیارد تومان و حجم شبه‌پول به رقم ۱۴۸۰ هزار و ۶۵۰ میلیارد تومان رسیده که نسبت به آبان‌ماه سال قبل 1/18درصد رشد داشته است. میزان نقدینگی در پایان آبان، ۱۷۲۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان محاسبه شده است که این رقم در طول یک سال منتهی به آبان‌ماه امسال 1/21 درصد و در 8 ماهه سال جاری 8/12 درصد رشد کرده است. حجم پایه پولی به عدد ۲۴۱ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان رسیده که نسبت به آبان‌ماه سال گذشته 6/22 درصد افزایش داشته است. نقدینگی در واقع مجموعه پول شامل سپرده‌های دیداری بخش غیردولتی نزد بانک‌ها و اسکناس و مسکوک در دست اشخاص و شبه‌پول شامل سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار، سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز و سپرده‌های متفرقه نقدینگی است که به صورت خلاصه می‌توان مجموع اسکناس و مسکوکات و منابع اعتبارات بانکی را مهم‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده نقدینگی به حساب آورد. حجم نقدینگی 1700 هزار میلیارد تومانی و در عین حال تورم بالا و گرانی‌های بی‌سابقه نشان می‌دهد نقدینگی هنگفتی وجود دارد که درصد بسیار ناچیزی از آن صرف تولید می‌شود و ما با پدیده نقدینگی سرگردان مواجه هستیم. می‌توان گفت شیب تند افزایش نقدینگی نتیجه عملکرد مدیران سرگردان است. این وضعیت نتیجه جزیره‌ای بودن مدیریت اقتصادی است؛ مدیریتی که مشخص نیست چه کسی برای آن تعیین‌تکلیف می‌کند؛ محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه یا محمد نهاوندیان معاون اقتصادی روحانی، محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهور یا عبدالناصر همتی رئیس‌کل بانک مرکزی.