چهره عمومی امروز خاورمیانه را آشوب، تکفیر و درگیری حاصل از افراطگرایی و تندروی تشکیل میدهد. تصویر نقش بسته در اذهان جهانیان و تا حدی مردم این منطقه، همواره با خشونت و خونریزی و نزاع قومی و مذهبی همراه بوده که بخشی از جلوه عینی آن را در ویرانیهای ناشی از تروریسم مشاهده میکنیم؛ اکنون که با بلاهایی طبیعی، نظیر سیل مواجهیم گویی برای بعضی خاورمیانهایها سخت است که چهرهای دیگر را درک کنند یا آن را همانگونه که هست، ببینند. در ایران سیل آمد و برخی کشورها و نهادهای منطقهای و بینالمللی، بهرغم مشکلات ناشی از تحریمها، کمکهای خود را به ایران فرستادند. در این بین عراق کشوری بود که به شکلی همهجانبه و در سطوح مختلف در کنار سیلزدگان ایران ایستاد. ایستادگیای که البته بعضی شخصیتها و رسانهها را چه در ایران و عراق و چه در سایر کشورها ناراحت کرد. برای مثال راشاتودی عربی در چند گزارش چنین نقل کرده بود که ایرانیان از 2 مساله نگرانی دارند؛ اول شیوه مدیریت آثار سیل توسط مسؤولان و دوم علل حضور حشدالشعبی برای کمک در مناطق سیلزده. در ادامه این گزارش آمده است سیل موجب پیدایش تضاد بین جامعه و حکومت شده و ایرانیها از حضور شبهنظامیان عراقی در جنوب به این دلیل ناراضیاند که ساکنان استان خوزستان عمدتاً عربند! در تعداد دیگری از این گزارشهای تحلیلی سعی شده است مساله قومیت به عنوان یک عامل تهدیدساز در فضای خوزستان معرفی شود. اما نظر خود مردم همه این مسائل را رد میکند. نیروهای حشدالشعبی عراق با شعار «حب الحسین یجمعنا/ عشق حسین ما را گرد هم میآورد» کمکهای انساندوستانه مردم عراق را به ایران رساندند. آنها در طول مسیرها و در تمام شهرهای سیلزده میگفتند: ما برای کمک به برادران ایرانی خود آمدهایم؛ بین ایران و عراق هرگز جدایی نیست. مردم شهرهای سیل زده خوزستان هم به عنوان شهروندان ایرانی، از حُسن یاری مردم عراق تشکر میکردند. درک این نوع همدلی به سادهترین شکل ممکن خواهد بود اگر پیوندهای زبانی و فرهنگی مردم 2 کشور را در نظر گرفته و آنها را یک پیشزمینه انسانی جهت برقراری ارتباط بدانیم. نکته مهمتر آنکه این کمکها فقط به شهرهای خوزستان ارسال نشده؛ برخی کاروانهای کمکهای انسانی از مرز مهران وارد کشور شد و حتی معاون حشدالشعبی عراق نیز سفر خود را از پلدختر آغاز کرده است. آنچه در این میان اما باعث به هم خوردن فضای همدلی در میان مردم منطقه بهطور عام و ایران و عراق به طور خاص میشود آن است که متاسفانه بعضیها با سلایق سیاسی خاص، هر پیشامدی را به ابزاری برای مقابله با جریان سیاسی رقیب تبدیل میکنند. دامن زدن به مساله قومیت آن هم در شرایط بحرانی، جز اثر منفی بر اتحاد ملی، نتیجهای در برنخواهد داشت. واقعیت این است که نهادهای نظامی و مسؤولان دولتی از ابتدای بحران، با تمام توان در شهرهای سیلزده حضور داشتند. یگان مهندسی حشدالشعبی هم در روزهای اخیر با ارسال ۲۵ دستگاه آمبولانس و اقلام دارویی، ۱۰ دستگاه بیل مکانیکی و لودر، ۱۰ فروند قایق، ۱۰ تریلی کالا و سایر تجهیزات پشتیبانی، به نیروهای مردمی و تشکلهای فعال در شهرستانهای کارون و حمیدیه کمک کرده و تلاشهای قبلی را قوت بخشیده است. بیشک فارغ از قومیت آن مناطق، نیروهای حشدالشعبی هر جای دیگر هم که لازم بود وارد میشدند و برای کمک به مردم شهرهای مرزی 2 کشور اقدامات لازم را انجام میدادند. در سوی دیگر «مقتدا صدر» یکی از شخصیتهای مهم عراقی است که همنظر با برخی از این رسانهها، نیروهای حشدالشعبی را مورد حمله قرار داده است. وی در صفحه توییتر خود طی پیامی کمک به مردم خود عراق را در اولویت قرار داده و گفته شهرهای مرزی عراق هم در معرض خطر سیلاب هستند. صدر از نیروهای حشدالشعبی خواسته است از کمکهای مردم عراق، در جهت نیل به اهداف سیاسی استفاده نکنند! مقتدا صدر با ژست ملیگرایی میخواهد نگرانیهای مردم عراق را اولویتبندی کرده و به آنها بگوید خودشان نیز در خطرند. در پایان نیز با اهداف سیاسی، مانع از ادامه همکاریها بین 2 ملت شود. نیروهای حشدالشعبی با یگان مهندسی در مناطق سیلزده حاضر شدهاند و با تمام امکانات در کنار مردم ایستادهاند. جالبتر آنکه مقتدا صدر فقط نیروهای حشدالشعبی را مورد انتقاد قرار داده است، در صورتی که گروه النجباء و فراکسیون بدر پارلمان عراق هم بهطور جداگانه کاروانهایی از کمکهای مردمی عراق را به ایران آوردهاند. بهرغم تمام این مواضع رسانهای و اظهارات سیاسی متضاد با «همگرایی منطقهای»، واقعیت این است که مردم ایران و عراق بخوبی دریافتهاند لازمه عبور از بحران، همدلی است و تجسم این همدلی امروز در همراهی مردم عراق با ایرانیها زیباست. میتوان باور داشت با عبور از روی تلخ حاکم بر خاورمیانه که خود را با تروریسم و تکفیر تجسم بخشیده است، میتوانیم با گذر از اولویتبخشی به نزاعهای زبانی و مذهبی، ترکیبهای انسانی و همدلانه خوبی در خاورمیانه ایجاد کنیم که عرب و عجم، سنی و شیعی کنار عوامل تثبیتکننده فضای منطقه باشند.