سیدراشد عباس نقوی: سفر عمران‌خان به تهران در شرایطی صورت گرفته است که اغلب گمانه‌زنی‌ها در تهران و حتی در خود پاکستان بر این بود که او در نخستین سفر خود بعد از نخست‌وزیری به ایران خواهد آمد، چرا که او در سخنرانی‌های قبل از انتخابات به کرات به نقش مثبت ایران در منطقه اشاره کرده و حتی پیشنهاد تشکیل اتحادیه جدیدی متشکل از ایران، چین، پاکستان و افغانستان را مطرح کرده بود. اما به هرحال به دلایلی نظیر مشکلات اقتصادی فراوان پاکستان و همچنین روابط خوب عربستان با ارتش این کشور این اتفاق رخ نداد و او در نخستین سفر رسمی خارجی خود به عربستان و سپس امارات و ترکیه رفت.
نکته دیگر درباره سفر عمران‌خان به ایران این است که بالاخره میان 2 کشور ایران و پاکستان روابط نزدیک مذهبی، فرهنگی و تاریخی به عنوان 2 کشور همسایه و مسلمان وجود دارد. سالانه تعداد بسیار زیادی از مردم پاکستان برای زیارت حرم مطهر امام رضا علیه‌السلام به مشهد می‌روند. از این جهت این سفر را می‌توان گام جدیدی در روابط 2 کشور ارزیابی کرد، چرا که عمران‌خان نیز با شعار تحول روی کار آمد و مردم پاکستان هم بسیار امیدوار هستند تا او بتواند این تحول را در داخل و خارج از پاکستان محقق کند.
من معتقدم چنانچه عمران‌خان به وعده‌های خود پیرامون رابطه با ایران بویژه مسائلی که در سفر اخیر او به تهران مطرح شده، عمل کند، اتفاقات مثبت زیادی در روابط 2 کشور و به نفع 2 ملت رخ خواهد داد. در این راستا اجرای برخی پروژه‌ها مانند احیای خط لوله گاز ایران به پاکستان، اتصال خطوط ریلی بین 2 کشور، افزایش تبادلات تجاری و همچنین تسهیل تجارت دوجانبه برای تجار 2 کشور می‌تواند تا حد زیادی به تعمیق روابط و افزایش رفاه مردم 2 کشور کمک کند.
ایران کشوری بزرگ در منطقه و سرشار از امکانات است که ظرفیت تبادلات تجاری آن با پاکستان بسیار بیشتر از میزان کنونی است. شاید برخی ناظران موضوع بنادر گوادر و چابهار را یک موضوع اختلافی میان 2 کشور تلقی کنند اما چنانکه در این سفر مطرح شد، در صورت تاسیس خط ریلی میان این 2 بندر مهم استراتژیک تحول عمده‌ای در اقتصاد منطقه رخ خواهد داد. همچنین با توسعه خطوط ریلی میان 2 کشور، پاکستان می‌تواند به استانبول و دروازه‌های اروپا برسد.
از سوی دیگر پاکستان به عنوان یک کشور بزرگ هسته‌ای و با روابط گسترده در منطقه، می‌تواند در حل برخی چالش‌ها در کشورهای اسلامی منطقه نقش بسزایی ایفا کند. از این جهت عمران‌خان نیز می‌تواند از این ظرفیت‌ها در جهت افزایش سطح رابطه این کشور با ایران بهره ببرد. همه اینها البته در شرایطی است که ارتش یا سایر قدرت‌های داخلی پاکستان تا چه میزان اجازه اقدامات اساسی در حوزه‌های مختلف از جمله در سیاست خارجی را به او بدهند. تا جایی که به عمران‌خان مربوط است، من معتقدم که او خواهان روابط گسترده و در سطح بالا با جمهوری اسلامی است، همچنان که خود او در سخنانی در مشهد مقدس به این موضوع اشاره کرد.
از جمله مسائلی که پیرامون این سفر مهم رخ داد، حمله تروریستی به تعدادی از نظامیان پاکستانی بود که در آستانه سفر عمران‌خان اتفاق افتاد و من این موضوع را یک توطئه برنامه‌ریزی‌شده برای تحت‌الشعاع قرار دادن این سفر مهم ارزیابی می‌کنم. همچنان که پیش از این و در جریان سفر رئیس‌جمهور ایران به پاکستان نیز مخالفان روابط نزدیک ایران و پاکستان یک موضوع حاشیه‌ای را مطرح کردند تا سفر آقای روحانی تحت‌الشعاع قرار بگیرد. توطئه اخیر نیز در ادامه همان توطئه قدیمی برنامه‌ریزی شد. به طور مشخص عربستان‌سعودی خیلی تلاش کرد تا از طریق ترویج فرقه‌گرایی و طرح مسائلی چون شیعه و سنی میان ایران و پاکستان اختلاف‌افکنی کند اما با همه اینها دشمنان روابط 2 کشور تاکنون موفق نبوده‌اند.
نکته جالب توجه در این باره این است که حمله تروریستی اخیر به نظامیان پاکستانی حدود 500 کیلومتر دورتر از مرزهای ایران به وقوع پیوست اما وزارت خارجه پاکستان بدون توجه به این موضوع و بدون اینکه اهمیت سفر عمران خان به ایران را در نظر بگیرد، این موضوع را با ادبیات نامناسبی در نامه به سفیر ایران در اسلام‌آباد مطرح کرد. اتفاقا رسانه‌های داخل پاکستان هم از این اقدام نسنجیده وزارت خارجه این کشور انتقاد کردند.
*کارشناس پاکستانی