گروه سیاسی: همکاری عربستان با آمریکا برای جبران خلأ عرضه نفت ایران در بازار بین‌الملل که با هدف جلوگیری از افزایش قیمت جهانی نفت و کمک به ترامپ جهت تکمیل حلقه تحریم علیه کشورمان انجام شده، هر چند واکنش حسن روحانی و سایر اجزای دولت را به دنبال داشت، اما مروری بر مواجهه 6 سال اخیر دولت روحانی با اقدامات خصمانه متعدد سعودی این واقعیت را نشان می‌دهد که رویکرد منفعلانه دولت و بویژه دستگاه سیاست خارجی، مهمترین دلیل گستاخ‌‌‌‌‌‌تر شدن عربستان و همراهی فعلی این کشور با جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران بوده است.
به گزارش «وطن‌امروز»، به دنبال پایان مهلت 6 ماهه آمریکا به 8 کشور چین، هند، ژاپن، کره‌جنوبی، تایوان، ترکیه، ایتالیا و یونان و تصمیم دولت ترامپ مبنی بر به صفر رساندن صادرات نفت ایران، همانطور که انتظار می‌رفت قیمت نفت در بازارهای جهانی افزایش یافت. این افزایش قیمت در حالی انجام شد که مقامات ایرانی بارها تاکید کرده‌اند صادرات نفت کشورمان هیچگاه به صفر نخواهد رسید. با این حال روند رو به رشد قیمت این محصول- که به اعتقاد کارشناسان در سایه تصمیم آمریکا برای افزایش فشارها به ایران ادامه نیز می‌یابد- موجب شد دولت ترامپ دنبال راهی برای کنترل قیمت نفت باشد، چراکه افزایش قیمت جهانی این محصول در نهایت اقتصاد خود آمریکا را نیز تحت تاثیر قرار داده و قیمت تمام‌شده بنزین در این کشور را بشدت بالا خواهد برد. این موضوع بویژه زمانی برای دولت ترامپ بااهمیت می‌شود که با نزدیک شدن به زمان انتخابات ریاست‌جمهوری 2020 در آمریکا، افزایش قیمت بنزین و اعتراض‌های شهروندان این کشور می‌تواند به مانعی برای تداوم سیاست‌‌های خصمانه آمریکا علیه ایران تبدیل شود. در چنین شرایطی عربستان سعودی در اقدامی خصمانه اعلام کرد ضمن همراهی با آمریکا در جنگ اقتصادی علیه ایران، تولید روزانه نفت خود را بالا خواهد برد تا خلأ ناشی از کاهش صادرات نفت ایران در بازارهای جهانی پر شود. دولت سعودی دوشنبه هفته گذشته یعنی 22 آوریل اعلام کرد آمادگی افزایش تولید نفت به‌منظور جبران کمبود احتمالی ناشی از پایان معافیت‌های آمریکا از تحریم‌های نفتی ایران را دارد اما این افزایش تولید پیش از اثرگذاری تصمیم آمریکا بر بازار نخواهد بود. اقدام گستاخانه سعودی البته در ایران با واکنش نسبتا تند روحانی روبه‌رو شد. رئیس‌جمهور روز چهارشنبه گذشته در جلسه هیات دولت ضمن اشاره به مواردی از حسن رفتارهای جمهوری اسلامی در منطقه و اینکه کشورهایی چون عربستان و امارات باید ممنون ایران باشند، خطاب به سعودی‌ها گفت: شما که وجودتان در سایه جمهوری اسلامی ایران است، چطور به ترامپ می‌گویید اگر صادرات نفت ایران را به صفر برسانید ما آن را جبران خواهیم کرد؟ آیا از تبعات این حرف خود آگاه هستید و می‌دانید این به معنای دشمنی صریح با ملت ایران است؟
روحانی خطاب به عربستان و امارات افزود: جمهوری اسلامی ایران حق حیات بر گردن شما دارد و این دروغ نیست و یک تعارف یا شعار نیست. ما بودیم که نگذاشتیم کشور شما از بین برود و بر شما مسلط شوند، چطور امروز با دشمنان ما همکاری می‌کنید؟
دیپلماسی تحریم‌زا
اظهارات اخیر روحانی علیه عربستان در حالی است که مروری گذرا بر 6 سال مواجهه دولت و دستگاه سیاست خارجی تحت نظر او با شیطنت‌‌های سعودی، نشان می‌دهد اتفاقا مهمترین عامل جری شدن سعودی‌ها در تقابل با ایران و اینکه در این مقطع عملا به جنگ اقتصادی علیه ایران پیوستند، دیپلماسی منفعلانه و غیرفعال روحانی و ظریف بوده است. طی 6 سال گذشته دولت سعودی ده‌ها بار علیه ایران دست به اقدامات مختلفی زد که متاسفانه به‌واسطه سیاست دولت روحانی برای دوستی و نزدیکی با سعودی‌ها، با واکنش درخور و بازدارنده‌ای از سوی ایران مواجه نشد. در ماجراهایی مانند حمله تروریستی به کنسولگری ایران در بیروت، فاجعه منا و رفتار غیرانسانی آل‌سعود با پیکر مطهر شهدای منا و مسجدالحرام، همکاری در جنگ نفتی با ایران و سنگ‌اندازی در تصمیمات اوپک، تقویت تروریست‌ها در شرق و غرب ایران و نیز تجهیز تروریستهای مقابل جبهه مقاومت در منطقه، دیپلماسی دولت حسن روحانی مبتنی بر اغماض، چشم‌پوشی و انفعال بوده است. اوج این رغبت غیرملی به سعودی‌ها پس از فاجعه منا رخ داد.
جای خالی دیپلماسی عزتمندانه
همین رویکرد روحانی و ظریف در این چند سال بود که موجب شد سعودی به این نتیجه برسد هرگونه اقدامی علیه ایران با واکنش خاصی از سوی دولت روحانی مواجه نخواهد شد و به‌اصطلاح هزینه‌ای برای آنها به دنبال نخواهد داشت. فی‌الواقع سعودی در این 6 سالی که گذشته در پی هر اقدامی علیه ایران، نه‌تنها واکنش قاطع ایران را ندید بلکه بعد از هر خصومتی، پیامی که از سوی ایران برای آنها مخابره می‌شد، انفعال و درخواست دوستی ظریف و دستگاه سیاست خارجی تحت نظر او بود؛ در هر صورت اگر نسبت به موارد پیشین دشمنی عربستان علیه ایران اقدام متقابل انجام و واکنشی عزتمندانه اتخاذ می‌شد، قطعا عربستان تا این حد گستاخ نمی‌شد که سطح دشمنی‌‌‌‌اش با ایران را به کارزار جنگ اقتصادی بکشاند.
نظر به همین موارد است که اظهارات اخیر روحانی علیه سعودی بیشتر به نوشداروی بعد از مرگ سهراب تعبیر می‌شود. تصمیم دولت ترامپ برای تحریم نفتی ایران، چنانکه گذشت، با معضلی به نام افزایش جهانی قیمت نفت و سپس گران‌‌‌‌‌‌تر شدن بنزین در آمریکا مواجه بود اما این دیپلماسی «دست دوستی ظریف» در 6 سال گذشته بود که منجر شد سعودی‌ها بدون نگرانی از واکنش درخور دولت روحانی، قول جبران خلأ نفت ایران را به ترامپ داده و آمریکا را برای تمدید نکردن معافیت 8 کشور جهت واردات نفت ایران مصمم کند.
روحانی یک بار اوایل دولت یازدهم در همایشی اقتصادی با اشاره به تاثیرگذاری سیاست بر اقتصاد گفته بود: «در کشور ما سال‌ها و دهه‌هاست که اقتصاد به سیاست خارجی و داخلی یارانه می‌دهد، اقتصاد ما تا کی باید به سیاست یارانه بدهد؟ باید یک دهه امتحان کنیم و از سیاست داخلی و خارجی به اقتصاد یارانه بدهیم تا ببینیم زندگی، معیشت و اشتغال جوانان مردم چگونه خواهد شد؟». اکنون و با تاثیرگذاری مشهود دیپلماسی منفعلانه ظریف بر تکمیل تحریم نفتی و به تبع آن ایجاد مشکلات جدید معیشتی برای مردم، مشخص شده است که سیاست خارجی دولت روحانی نه‌تنها سوبسیدی به اقتصاد و معیشت مردم نداد، که با اتخاذ رویه‌‌های غلط، مشکل جدیدی هم بر مشکلات قبلی اقتصاد ایران افزود.
دوست من عادل‌الجبیر!
بهمن‌ماه 94 و در حالی که ملت ایران در عزای 500 نفر از هموطنان خود که به‌واسطه بی‌تدبیری سعودی‌ها در منا مظلومانه به شهادت رسیده بودند، قرار داشت، ظریف در یک اظهارنظر نسنجیده عادل الجبیر، وزیر وقت خارجه ضدایرانی سعودی‌ها را «دوست من» خطاب کرد و اینگونه بر زخم خانواده‌‌های داغدار نمک پاشید. وی که در اجلاس امنیتی مونیخ سخن می‌گفت همچنین اعلام کرد: «هیچ مانعی وجود ندارد که ما و «برادران سعودی‌مان» را از کار برای رسیدن به آینده‌ای روشن‌تر در منطقه بازدارد... ما و برادران سعودی‌مان با تهدید و چالش‌های مشترک در منطقه مواجه هستیم». وزیر امور خارجه روحانی در ادامه به رفتار دولت ایران با عربستان اشاره کرده و گفته بود: 500 زائر ما در مراسم حج کشته شدند اما ما روابط خود را قطع نکردیم حتی روابط خود با عربستان را کاهش هم ندادیم. این اظهارات با واکنش‌‌‌هایی نیز مواجه شد از جمله دکتر فرشته روح‌افزا، همسر دانشمند شهید دکتر احمد حاتمی که در ماجرای سقوط جرثقیل به شهادت رسید، در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» نسبت به ادبیات منفعلانه ظریف در قبال سعودی‌ها انتقاد کرد. او در واکنش به گفته ظریف مبنی بر تلاش برای بهبود روابط با عربستان گفته بود: «آقای ظریف! روی خون شهدای منا و مسجدالحرام پا نگذارید».
بازنده غائله انفجار در بیروت
این نوع مواجهه ظریف پیش از آن در ماجرای پیگیری پرونده انفجار سفارت ایران در بیروت هم مسأله‌ساز شده بود. 28 آبان 92 در روزهایی که دولت حسن روحانی و محمدجواد ظریف به عنوان وزیر امور خارجه ایران از آمادگی فراوان خود برای بهبود مناسبات با همسایگان خود بویژه عربستان می‌گفتند، سفارت ایران در بیروت منفجر شد. چندی بعد عوامل این انفجار دستگیر شدند. یک گروه سلفی با عنوان «عبدالله عزام» این اقدام تروریستی را انجام داده بود. فرمانده این گروه تروریستی نیز فردی به نام «ماجد الماجد» بود که دستگیر و به این ترتیب فاش شد او یک افسر سعودی وابسته به دستگاه امنیتی عربستان بود. در سایه تعلل و عدم پیگیری قدرتمندانه وزارت امور خارجه، ماجد که می‌توانست منبع ویژه‌ای برای طرح دعوی ایران علیه عربستان در مجامع بین‌المللی باشد، به طرز مشکوکی در لبنان کشته شد و حتی جنازه او نیز به عربستان سعودی تحویل شد. با همه اینها ظریف که باید حمله به سفارت ایران و شهادت رایزن فرهنگی کشورمان را به صورت جدی پیگیری می‌کرد، چندی بعد به بیروت رفت و جمله‌ای گفت که حزب‌الله لبنان را هم شوکه کرد. او که باید در مقام خونخواهی ایرانیان مظلوم سخن می‌گفت، در کمال حیرت همگان گفت خواهان بهبود روابط با عربستان در «عالی‌ترین سطح» است! خواسته‌ای که نه‌تنها از سوی سعودی‌ها اجابت نشد، بلکه با تداوم اقدامات ضدایرانی آل‌سعود همراه شد.
دست دوستی‌ای که همچنان دراز است!
علاوه بر این، مهرماه سال گذشته در شرایطی که کمتر از 2 هفته از جنایت عمال سعودی در حمله تروریستی به مراسم رژه نیروهای مسلح در اهواز و به شهادت رساندن بیش از 20 نفر از هموطنان‌مان می‌گذشت، محمدجواد ظریف بار دیگر به سمت سعودی‌ها دست دوستی دراز کرد. او در این‌باره در توئیتر نوشت: «رئیس‌جمهور ترامپ، با گفتن اینکه سعودی‌ها نمی‌توانند بدون حمایت او 2 هفته دوام بیاورند، دایما آنها را تحقیر می‌کند. این سزای این توهم است که امنیت را می‌توان به دیگران سپرد. ما بار دیگر به سوی همسایگان‌مان دست دوستی دراز می‌کنیم: بیایید «منطقه‌ای قدرتمند» بسازیم و این خودبزرگ‌بینی آمریکا را مهار کنیم». اقدام عجیب ظریف آن هم 2 هفته پس از جنایت عمال سعودی در اهواز به قدری دور از انتظار بود که برخی رسانه‌‌های منطقه از آن به عنوان «دعوت بی‌سابقه ایران از عربستان» یاد کردند.
سیاست لبخند در برابر حامی تروریست‌ها
در چند سال اخیر بویژه پس از روی کار آمدن سلمان و قدرت گرفتن محمد بن‌سلمان در عربستان، این کشور که طعم شکست از ایران را در سوریه چشیده بود، حداکثر توان خود را بر ناامن‌سازی مرزهای ایران گذاشته و در این مسیر چندین عملیات تروریستی را طراحی و اجرا کرده بود. ولیعهد سعودی اردیبهشت‌ماه 96 به صراحت از این پروژه ضدایرانی پرده برداشت. محمد بن‌سلمان در اظهاراتی کم‌سابقه و مداخله‌جویانه گفته بود: «منتظر نمی‌مانیم تا عربستان به میدان جنگ تبدیل شود، بلکه جنگ را به خاک ایران خواهیم کشاند». سعودی‌ها در همین راستا حمایت‌های علنی خود از تروریستهای تجزیه‌طلب در اقلیم کردستان، گروهک تروریستی منافقین و همچنین گروهک‌‌های تروریستی در شرق کشور را افزایش دادند که نتیجه آن وقوع چند حمله تروریستی به کشور طی چند سال اخیر بود». با همه اینها سیاست ظریف و دستگاه دیپلماسی در مقابل اینگونه اقدامات مخرب سعودی‌ها تنها لبخند بوده و هیچ‌گونه واکنش درخور و قاطعی ابراز نشده است.
بی‌شرمانه در جده!
8 فروردین‌ماه 94 یکی از کاروان‌های عمره ایرانی که در حال بازگشت به ایران بودند، در فرودگاه جده با حادثه هولناکی مواجه شدند؛ 2 پلیس سعودی به بهانه بازرسی بدنی، 2 نوجوان را از میان کاروان ایران جدا کرده و به اتاق بازرسی بردند اما به بهانه بازرسی، به این 2 نوجوان تعرض کردند. خانواده یکی از قربانیان در این باره گفت: «کاروان ما قرار بود ساعت یک بامداد هشتم فروردین‌ماه از فرودگاه جده به سوی تهران پرواز کند. هنگام بازرسی، ماموران سعودی 2 نوجوان ایرانی را به بهانه بازرسی بیشتر از کاروان جدا و به اتاقی منتقل کردند. شرطه عربستانی در اتاق اسلحه خود را پشت سر قربانی اول قرار می‌دهد و به فارسی به او می‌گوید فقط خفه شو و حرف نزن و عمل شیطانی خود را انجام می‌دهد. سپس قربانی اول را به بیرون می‌فرستند اما وی به دلیل وحشت‌زدگی و حیرت شدید هیچ چیزی به خانواده و مسؤولان کاروان نمی‌گوید. در این حین شرطه‌های عربستانی به قربانی دوم نیز تجاوز می‌کنند و سپس او را به خارج از اتاق می‌فرستند اما قربانی دوم ماجرا را برای خانواده و مسؤولان کاروان می‌گوید. با اعتراض و سر و صدای خانواده و اعضای کاروان، ماجرا دهان به دهان می‌چرخد و زوار ایرانی در اعتراض به این جنایت از سوار شدن به هواپیما خودداری می‌کنند. با تماس مدیر کاروان، مسؤولان کنسولگری جمهوری اسلامی و نماینده بعثه مقام معظم رهبری در محل حاضر می‌شوند. پزشکی قانونی در محل به بررسی وضعیت 2 قربانی می‌پردازد و جنایت را تایید می‌کند».