محمد حسین‌آبادی: برگزاری هفته فیلم‌ ایران در سایر کشورها خبری است که بارها و بارها در رسانه‌ها منتشر شده و از این به بعد هم منتشر خواهد شد؛ رویدادهای فرهنگی که معمولا با حمایت سفارتخانه‌های ایران در سایر کشورها برگزار و از آن به عنوان ظرفیتی برای معرفی فیلم‌های ایران در کشور مورد نظر یاد می‌شود اما پدیده عجیب این روزها که بعید است نمونه ایرانی آن در سایر کشورها با حمایت نهادهای فرهنگی مورد وثوق جمهوری اسلامی ایران اجرا شود، برگزاری جشنواره فیلم‌های ایرانی در استرالیا از سوی سفارت این کشور است؛ اتفاقی که البته محدود به امسال و حوزه سینما نمی‌شود!
 

جایزه ویژه برای قانون‌شکنی؟
دوشنبه هفته پیش بود که برگزاری مراسم اختتامیه جشنواره فیلم‌های ایرانی در استرالیا در محل باغ سفارت استرالیا در ایران که اتفاقا منزل شخصی سفیر این کشور نیز هست، در بسیاری از رسانه‌ها بازتاب پیدا کرد. گذشته از اینکه چرا مسؤولان سفارت استرالیا در ایران باید به برگزاری جشنواره‌ای با محوریت فیلم‌های ایرانی و تقدیر از سینماگران ایرانی علاقه‌مند شوند، نکته جالب، فیلم‌های حاضر در این جشنواره و جوایز داده شده آن است. جشنواره‌ای که باران کوثری، رویا تیموریان و امیر پوریا به عنوان داوران آن حضور داشتند و در میان انبوهی از فیلم‌های تولید شده در یکی دو سال اخیر سینمای ایران دست بر فیلم‌هایی همچون «مارموز»، «سه‌رخ»، «شکستن همزمان بیست استخوان»، «خوک»، «امیر»، «هت‌تریک»، «هندی و هرمز»، «دارکوب» و «حکایت دریا» گذاشته است؛ فیلم‌هایی که وجه اشتراک اغلب آنها نمایش تصویری سیاه و غیرواقعی از جامعه ایرانی و مناسبات حاکم بر آن است. جالب‌تر اینکه برگزارکنندگان این جایزه تصمیم گرفتند در میان همین آثار، جایزه بهترین فیلم را به «سه‌رخ» جعفر پناهی که فیلمی غیرقانونی است بدهند!
 

یک بازی دو سر برد!
نکته مهم در ارتباط با این جشنواره آن است که اساسا فیلم‌های این رویداد خارج از ایران و برای ایرانیان ساکن استرالیا به نمایش درمی‌آید اما بنا بر آنچه روزنامه جام‌جم در گزارش روز گذشته خود درباره پشت پرده این رویداد به آن استناد کرده، در 3 سال اخیر و به واسطه علاقه‌مندی برگزارکنندگان این رویداد برای «اثرگذاری بیشتر»، اختتامیه آن در ایران برگزار می‌شود! یعنی فیلم‌ها در کشور دیگری نمایش داده می‌شود و جوایز آن در ایران اهدا می‌شود! یک دورهمی سینمایی با حضور انبوهی از چهره‌های نامدار سینمای ایران در منزل سفیر استرالیا که در نهایت خروجی آن جایزه دادن به فیلمی است که از اساس از منظر جمهوری اسلامی ایران غیرقانونی است؛ چه اتفاقی از این بهتر برای یک حرکت فرهنگی ضدجمهوری اسلامی آن هم در داخل مرزهای خودش؟! یک بازی دو سر برد؛ از یک طرف نمایش جنبه‌های منفی و سیاه جامعه ایرانی با نمایش فیلم‌های خاص برای خارجی‌ها و ایرانیان خارج از کشور و از سوی دیگر برگزاری یک جشن شیک و جایزه دادن به فیلمی خلاف نگاه جمهوری اسلامی و پوشش رسانه‌ای گسترده آن در داخل کشور!
 

بازی ادامه دارد!
همه این اتفاقات در شرایطی رخ داده که مسأله فعال شدن سفارتخانه‌های خارجی در ایران در این مدت اخیر، تنها به ماجرای میهمانی هنرمندان در منزل شخصی آقای سفیر ختم نمی‌شود، چرا که پیش از این نیز خبرهای مختلفی در ارتباط با برگزاری چهارمین دوره جشنواره تئاتر دانشجویی به زبان فرانسه با حمایت سفارت فرانسه در ایران، بازدید سفیر انگلیس از یک تئاتر و بازدید سفیر آلمان از جشنواره جهانی فیلم فجر در رسانه‌ها منتشر شده بود. بنا بر آنچه «محمد محمدی» یکی از کارشناسان و فعالان هنر تئاتر در صفحه شخصی‌اش نوشته، به این موارد باید اقداماتی از قبیل دریافت آمار و اطلاعات میدانی در قالب ورک‌شاپ‌ها و دوره‌های آموزشی تئاتر آن هم با پذیرش افراد خاص، مطلع، مؤثر و آگاه در این حوزه و سوق دادن هنرمندان به هنر اروپایی از جمله اجرا‌های پرحجم و فراوان آثار ادبی کم‌مایه و سخیف کشورهای‌شان را هم اضافه کرد. اتفاقاتی که تنها بخشی از آنها به شکل عمومی رسانه‌ای می‌شود و بدون شک در قدم اول نیازمند ورود جدی نهادهای نظارتی و متولی حوزه فرهنگ است.
 

 پیشنهادی که نباید از دستش داد
اما در کنار ورود نهادهای نظارتی به این حوزه به عنوان گام اول، به نظر می‌رسد گام دوم نهادهای فرهنگی کشور برای مواجهه با این اتفاق همان نکته‌ای باشد که «بهروز افخمی» کارگردان باسابقه سینمای ایران در تازه‌ترین قسمت برنامه «نقد سینما» به آن اشاره کرد. پیشنهاد جالبی که قطعا توجه به آن می‌تواند روشی مناسب برای پاسخگویی به این دهن‌کجی آشکار مسؤولان سفارت استرالیا باشد: «ما هم می‌توانیم بعضی فیلم‌های‌مان که اتحادیه اروپایی با آن مشکل دارد، مثل «شکارچی شنبه» را در سفارتخانه خودمان پخش کنیم اما سفرای ایران در کشورهای دیگر به‌خاطر جلوگیری از حساسیت علاقه‌ای به انجام کار فرهنگی ندارند». پیشنهاد درست افخمی در ارتباط با این موضوع، راهکاری عملی است برای آنکه جمهوری اسلامی نیز بتواند در اقدامی متقابل بخشی از تفکر و نگاه‌ فرهنگی خود را به سینماگران و مخاطبان خارج از ایران نمایش دهد، بویژه آنکه طی سال‌های گذشته تولید فیلم‌هایی با مضامین استراتژیک در سینمای ایران رونق گرفته و این اتفاق می‌تواند فرصتی برای نمایش مظلومیت جمهوری اسلامی و تاریخ پراتفاق آن باشد.