گزارش «وطن‌امروز»؛ دولتی‌ها با ارز ارزان هم نتوانستند بازار را کنترل کنند و قیمت‌ها را به نرخ سابق بازگردانند

نرخ‌ها پرتوان دولت ناتوان!

دانش پورشفیعی: روز گذشته در گزارش «مسابقه قیمت‌ها و آمار تورم» روزنامه «وطن‌امروز» تشریح شد که نرخ کالاها در یک‌سال اخیر، ماه به ماه سیر افزایشی داشته و به نوعی قیمت‌ها با آمار اعلامی تورم نیز مسابقه گذاشته‌اند. در واقع مصرف‌کننده نهایی، کالاهای اساسی وارداتی با ارز 4200 تومانی را خیلی بیشتر از قیمت واقعی و تمام شده می‌خرد و در نهایت مردم نه‌تنها از ارز تخصیص داده شده به واردات کالاهای اساسی سودی نمی‌برند، بلکه منت دستگاه‌های مسؤول به جهت تامین اقلام اساسی نیز بر سرشان می‌ماند.  به گزارش «وطن‌امروز» بررسی قیمت‌ها در 2 ماه نخست 1398 نشان می‌دهد 3 محصول پیاز، خیار و مرغ ماشینی به ترتیب 4/33، 1/18 و 8/17 درصد در اردیبهشت نسبت به فروردین کاهش قیمت داشته‌اند. در همین حال از 24 قلم کالای خوراکی، 10 قلم کالا نسبت به اردیبهشت متوسط قیمت 2 تا 4 برابری را تجربه کرده‌اند. در میان این کالاها پیاز بالاترین رشد قیمت نقطه به نقطه را با 306 درصد داشته و پس از آن رب گوجه‌فرنگی با 6/246 درصد، سیب‌زمینی با 3/241 درصد و گوجه‌فرنگی با 200 درصد افزایش قیمت روبه‌رو شده‌اند. اقلام سیب درختی زرد، شکر، گوشت گاو یا گوساله، گوشت گوسفند، خیار و قند نیز افزایشی در محدوده 100 تا 200 درصدی نسبت به اردیبهشت 97 داشته‌اند.
 ارز 4200 تومانی فقط رانت بود
در حالی ‌که حدود 25 قلم کالای اساسی (طبق جدول اولیه) -که در طول سال 1397 کالاهای دیگری نیز به آن اضافه شد - برای واردات، ارز 4200 تومانی می‌گیرند اما متوسط قیمت فروش برخی کالاهای اساسی به‌طور قابل توجهی بالاتر از متوسط قیمت وارداتی آن در سال 97 بوده است. بنابراین به نظر می‌رسد تخصیص ارز 4200 تومانی به برخی کالاهای اساسی منجر به جلوگیری از افزایش قیمت آنها نشده و به دلایل گوناگون از جمله ایجاد اختلال در زنجیره تولید تا بازار و عدم توان کنترل و نظارت دولت در حوزه تخصیص ارز تا توزیع و عرضه کالاها در بازار، پیامدهایی منفی در افزایش غیرمنطقی قیمت اقلام اساسی، شکل‌گیری رانت و فساد و تشدید بی‌عدالتی در جامعه به دنبال داشته است. براساس این گزارش، متوسط قیمت برنج خارجی در اردیبهشت98 حدود 8900 تومان به ازای هر کیلوگرم بوده در حالی ‌که متوسط قیمت وارداتی آن با احتساب ارز 4200 تومانی در سال 97 حدود 4239 تومان بوده است. متوسط قیمت فروش داخلی یک کیلوگرم گوشت گوساله نیز در اردیبهشت 98 حدود 93 هزار تومان بوده در حالی که متوسط قیمت یک کیلوگرم گوشت گوساله وارداتی در سال97 حدود 17 هزار و 500 تومان بوده است، بنابراین با توجه به قیمت بالای این محصول به نظر می‌رسد مصرف‌کنندگان این کالا اغلب دهک‌های با درآمد بالا بوده و در عمل گوشت ارزان وارد شده نصیب دهک‌های بالای درآمدی شده است. این آمارها نشان می‌دهد دولت در توزیع کالاهای اساسی و تنظیم بازار آن هم با استفاده از ابزار مهم ارز 4200 تومانی ناتوان بوده و سیاست دولت بیشتر موجب رانت شده تا تنظیم قیمت‌ها. به عبارت بهتر رانتخواران و قیمت‌ها تواناتر از دولت عمل کردند تا شاهد گرانی و تورم بی‌سابقه باشیم؛ تورمی که همزمان با رکود است و بی تدبیری‌های دولت.
تفاوت 70 هزار تومانی گوشت آزاد و وارداتی
از سوی دیگر متوسط قیمت گوشت گوسفند در اردیبهشت 98 حدود 99 هزار تومان در هر کیلو بوده، در حالی ‌که متوسط قیمت وارداتی این محصول با ارز 4200  تومانی حدود 25 تا 30 هزار تومان در هر کیلو برآورد می‌شود. همچنین متوسط قیمت فروش عدس در اردیبهشت 98 بیش از 9400 تومان در هر کیلوگرم بوده، در حالی ‌که این کالا در سال 1397 با متوسط قیمت 4200 تومان به ازای یک کیلوگرم وارد شده است. علاوه‌بر این متوسط قیمت فروش داخلی چای خارجی بسته‌ای در اردیبهشت 98 بالغ‌بر 68 هزار تومان به ازای هر یک کیلوگرم بوده، در حالی ‌که در سال 1397 چای خارجی با متوسط قیمتی در حدود 19 تا 20 هزار تومان در هر کیلوگرم وارد شده است. این گزارش بیانگر آن است که متوسط قیمت داخلی 10 بسته 100 گرمی کره در اردیبهشت 98 حدود 45 هزار و 600 تومان بوده، در حالی ‌که در سال 1397 حدود32 هزار و 600 تن کره با متوسط قیمت 27 هزار و 400 تومان در هر کیلوگرم وارد کشور شده است. اگر چه کره در بسته‌بندی‌های بیش از 500 گرمی وارد شده و پس از بسته‌بندی دوباره در اندازه‌های خرده‌فروشی به فروش می‌رسد اما به نظر می‌رسد با احتساب هزینه‌های بسته‌بندی در کارخانه باز هم تفاوت قابل توجهی میان قیمت داخلی و وارداتی آن وجود دارد. در اردیبهشت امسال لوبیاچیتی با متوسط قیمت حدود 15500 تومان به ازای هر یک کیلوگرم به فروش رفته، در حالی ‌که این محصول در سال 1397 با متوسط قیمت 5400 تومان در هر کیلوگرم وارد شده است.