گروه اقتصادی: نهضت حذف دلار از مبادلات تجاری با توافق اخیر چین به عنوان یکی از غول‌های اقتصادی جهان با روسیه و افزایش پیمان‌های دوجانبه پولی و مالی وارد فاز تازه‌ای شده است.
به گزارش «وطن‌امروز»، با وجود اینکه همچنان دلار با 45 درصد، سهم غالب را در مبادلات جهانی در اختیار دارد اما از سال‌ها قبل بسیاری از کشورها برای رهایی از هژمونی دلار به سوی مبادله با ارزهای ملی خود حرکت کرده‌اند. بر همین اساس تاکنون بیش از 50 تفاهمنامه 2 یا چندجانبه پولی میان کشورهای مختلف به امضا رسیده که بالاترین تعداد مربوط به کشور چین است. همه نشانه‌ها حاکی از آغاز پایان یافتن سلطه دلار در جهان است. اظهارات ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه مبنی بر اینکه دلار به یک  ابزار سیاسی برای آمریکا بدل شده، یک پیام روشن دارد و آن اینکه کشورها خواهان کمتر شدن نقش دلار هستند و این جرقه افول دلار خواهد بود.  جدیدترین اقدام و شاید بتوان گفت بزرگ‌ترین حرکت برای حذف دلار، چند روز پیش توسط چین و روسیه انجام شد. نشست‌های 2 روزه میان شی جین پینگ و ولادیمیر پوتین، روسای جمهوری چین و روسیه «بی‌سابقه» خوانده شد، زیرا در شرایط تاریخی تنش‌های کم‌سابقه این دو کشور با آمریکا و برای نخستین‌بار با هدف استقلال از دلار برگزار شد. ولادیمیر پوتین در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با شی جین پینگ در کاخ کرملین، بیانیه مشترک سران 2 کشور را قرائت ‌کرد و گفت: روسیه و چین مصمم به استفاده از ارزهای ملی در معاملات دوجانبه هستند. موافقتنامه‌ای که بین 2 کشور امضا شد، استفاده از ارزهای ملی در معاملات بازرگانی 2 کشور را تسهیل می‌کند. وی در ادامه خطاب به رئیس‌جمهوری چین گفت: من و شما افزایش سطح مبادلات بازرگانی 2 کشور به سطح ۱۰۰ میلیارد دلار را هدف قرار داده بودیم و سال گذشته به ۱۰۸ میلیارد دلار رسیدیم، امسال هم تاکنون نسبت به سال گذشته در این زمینه شاهد رشد هستیم. رئیس‌جمهور چین در شرایطی راه مسکو را برای شرکت در نشست 2 روزه اقتصاد بین‌المللی سن‌پترزبورگ در پیش گرفت که وزارت خارجه آمریکا با صدای بلند و لحن خصمانه‌ای گفته بود در این نشست شرکت نمی‌کند. به این ترتیب به نظر می‌رسد راه رویارویی اقتصادی در جنگ سرد چین و آمریکا از روسیه می‌گذرد. شبکه راشاتودی روسیه نیز در گزارشی به نقل از برخی ناظران اقتصاد بین‌الملل نوشت: مشکل اینجاست که بیشتر سرمایه‌گذاری‌های چین در روسیه از کانال اموال دولتی است، زیرا بازرگانان چینی عمدتاً به علت ترس از تحریم‌های آمریکا به سرمایه‌گذاری در روسیه رو نمی‌آورند اما کارشناسان چاره مشکل را در ساختاری شبیه آن چیزی می‌دانند که اتحادیه اروپایی برای تجارت با ایران پیش‌بینی  کرده است. به این ترتیب بعد از سازوکار ایران و اروپا، چارچوب‌های کار جدید جهانی و نظام اقتصادی دیگری به دور از تحریم‌های یکجانبه آمریکا با پرهیز از کاربرد دلار در تعاملات اقتصادی در حال شکل‌گیری است؛ تشکیلاتی که چین و روسیه را از مزایای تجارت با ایران نیز برخوردار و در واقع نسخه کاربردی جنبش عدم تعهد را اجرایی خواهد کرد.
حرکت جهانی به سمت طلا
شورای جهانی طلا گفته بانک‌های مرکزی در سراسر جهان خرید خالص طلای خود را به بالا‌ترین حد رسانده‌اند، روندی که نشان می‌دهد سیستم پولی بین‌المللی در حال تغییر به سمت ساختاری است که در آن دلار آمریکا نقش خود را از دست می‌دهد. پکن و مسکو مدت‌هاست مقابله با دلار را شروع کرده‌اند و در پی آنند دلار را از مبادلات تجاری خود حذف کنند. «تاتیانا فیک» مدیر بانک‌های مرکزی و سیاست‌گذاری عمومی در شورای جهانی طلا و «رونالد پیتر استوفرل» تحلیلگر اقتصادی معتقدند بانک‌های مرکزی در سراسر دنیا خرید طلا در سال‌های اخیر را به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش داده‌اند، روندی که به گفته آنها نشان می‌دهد سیستم پولی بین‌المللی در حال تغییر به سمت ساختاری است که در آن دلار آمریکا نقش خود را از دست می‌دهد و سیستم چند ارزی بر جهان حاکم می‌شود. خرید سالانه طلا در سال گذشته به میزان ۶۵۱ تن بوده که بالا‌ترین سطح در سیستم پولی بین‌المللی است.
پیشنهاد  ماهاتیر محمد
آمریکا در ادامه سیاست‌های اقتصادی خود برخی کشورها از قبیل چین و مالزی را متهم به دستکاری نرخ ارز کرد و بر همین مبنا آنها را در لیست پایش ارزی جهت اعمال عوارض گمرکی علیه محصولات خود قرار داد.
در واکنش به این اقدامات آمریکا، ماهاتیر محمد، نخست‌وزیر مالزی از کشورهای شرق آسیا خواسته است یک ارز بین‌المللی جدید ایجاد کنند تا در تجارت منطقه‌ای مورد استفاده قرار گیرد و مسأله دستکاری نرخ ارز را نیز حل کند. نخست‌وزیر مالزی در سخنرانی خود در کنفرانس بین‌المللی آینده آسیا گفته است ارزهای موجود تبدیل به معیاری شده‌اند که بر مبنای عملکرد اقتصادی هر کشور عمل می‌کنند و برای تجارت خارجی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. ماهاتیر محمد گفته است: اگر می‌خواهیم در شرق آسیا متحد شویم باید یک ارز واحد تجاری جدید ایجاد کنیم که جدا از یک ارز داخلی است و برای اهداف تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این نخست‌وزیر مالزی معتقد است ارز جدید باید بر مبنای طلا باشد، زیرا طلا دارایی بسیار پایداری نسبت به هر چیز دیگر است و در عین حال سلطه دلار در تجارت بین‌المللی را نیز از بین می‌برد. ماهاتیر محمد در ادامه خطاب به آمریکا گفته است: «شما دموکراتیک نیستید. شما نباید به عنوان قدرت واحد به تنهایی تصمیم بگیرید. اگر می‌خواهید در یک جهان متحد و باثبات زندگی کنید، باید از طریق توافق با همه ملت‌هایی که در آن سهم دارند به پایداری برسید». مالزی در واکنش به اقدام آمریکا مبنی بر قرار دادن این کشور در لیست نظارت ارزی وزارت خزانه‌داری، اعلام کرده ارز مالزی در یک نرخ شناور معامله می‌شود و دولت هیچ‌گونه دستکاری در آن ندارد.  باید به این نکته توجه داشت که یکی از مشکلات پیمان‌های پولی دوجانبه که سال‌ها درباره آن سخن گفته می‌شد، حضور لاجرم دلار در اندازه‌گیری میزان ارزش ارزهای محلی بوده است اما حالا با پیشنهاد ماهاتیر محمد این مشکل حل می‌شود.