گروه سیاسی: دیروز یکشنبه 16 تیرماه پایان ضرب‌الاجل ایران به 3 کشور اروپایی برای انجام تعهدات برجامی آنها بود. 18 اردیبهشت‌ماه امسال، یعنی دقیقا یک سال پس از خروج خشن آمریکا از برجام، ایران اعلام کرد گام اول کاهش تعهدات برجامی خود را برداشته است و دیگر ذخایر اورانیوم غنی شده 67/3 درصد و نیز ذخایر آب سنگین را به خارج از خاک خود ارسال نمی‌کند. همان زمان البته اعلام شد با توجه به تحریم‌های دولت آمریکا مبنی بر عدم خرید این ذخایر از سوی سایر کشورها، این اقدام ایران بیشتر یادآور همان ضرب‌المثل معروف «روغن ریخته را، نذر امامزاده کردن» است. با این حال اما ورود ایران به کانال مقابله و افزایش هزینه تحریم‌ها برای طرف غربی به فال نیک گرفته شد.
به گزارش «وطن‌‌امروز»، همان زمان روحانی اعلام کرد ایران 60 روز به اروپا فرصت می‌دهد تا تعهدات برجامی خود را انجام دهد، در غیر این صورت ایران گام دوم کاهش تعهدات برجامی خود را انجام می‌دهد. گام دوم ایران، برداشتن سطح غنیسازی 67/3 درصد اورانیوم و نیز تکمیل رآکتور اراک بود. اروپا در این ضرب‌الاجل 60 روزه اقدام موثری برای انجام تعهدات خود در برجام نشان نداد و بسته نمایشی اینستکس حتی فریاد اعتراض روحانی را نیز بلند کرد و او اینستکس را «بدرد نخور» و «پوچ» دانست. دیروز، روز موعود بود. دولت روحانی 4 سال پس از امضای برجام، حالا بشدت مورد انتقاد و شماتت مردم ایران قرار گرفته است. برنامه‌ها و سیاست‌های او نه‌تنها کمکی به وضعیت اقتصادی کشور نکرد، بلکه باعث شد ارزش سرمایه‌ها و دارایی‌های مردم به یک‌چهارم گذشته برسد، رکود بر صنعت کشور حاکم شود، بیکاری به صورت بی‌سابقه‌ای فراگیر شود، اقلام غذایی و دارویی کمیاب و بسیار گران شود و همه اینها در شرایطی رخ داد که برنامه هسته‌ای ایران نیز به صورت گسترده‌ای در تعطیلی به سر می‌برد. دولت روحانی در پروژه برجام متحمل یک باخت بسیار سنگین شد اما در 2 ماه گذشته این پالس را به جامعه ارسال کرد که در پی جبران این شکست است. گام اول اگرچه چندان اهمیت راهبردی نداشت اما از سوی عمده جریان‌های منتقد سیاسی مورد توجه قرار گرفت. دیروز نیز نوبت اجرای گام دوم بود. اروپا نه تنها توجهی به ضرب‌الاجل 60 روزه ایران نکرد، بلکه دولت انگلیس در اقدامی توهین‌آمیز و خلاف قوانین بین‌المللی، نفتکش ایرانی را در تنگه جبل‌الطارق توقیف کرد تا نشان دهد برخلاف آنچه ساده‌لوحان و تندروهای غربگرای داخلی می‌گویند، سیاست‌های لندن به وقت نیویورک تنظیم می‌شود. دیروز یکشنبه 16 تیرماه بود. بر اساس اعلام قبلی، علی ربیعی سخنگوی دولت، عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه به نمایندگی از وزارت امور خارجه و بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی به نمایندگی از این سازمان در نشست خبری اعلام اجرای گام دوم کاهش تعهدات برجامی ایران حاضر شدند. با این حال اما برخلاف انتظارات عمومی، دولت روحانی اگرچه اعلام کرد ایران گام دوم را آغاز می‌کند اما دیروز صرفا به طرح مطالبی کلی درباره ماهیت گام دوم کاهش تعهدات ایران در برجام اکتفا کرد. دیروز نمایندگان دولت روحانی نتوانستند به صراحت درباره اقدامات ایران در این گام اظهارنظر کنند. آنها درباره برداشته شدن سطح غنیسازی مطالبی کلی مطرح کردند. درحالی که مطالبه عمومی در این شرایط، آغاز غنیسازی 20 درصد از سوی ایران بود اما دیروز سخنگوی سازمان انرژی اتمی، آب پاکی را روی دست همه مطالبات داخلی ریخت و توضیح داد در شرایط فعلی سیاست دولت روحانی این نیست که به سمت غنیسازی 20 درصد برای تهیه سوخت رآکتور تهران گام بردارد. درباره رآکتور اراک نیز همان حرف‌های تکراری هفته‌ها و ماه‌های اخیر مطرح و گفته شد اگر انگلیسی‌ها و چینی‌ها تعهدات خود در بازطراحی این رآکتور را انجام ندهند، ایران خود اقدام به بازطراحی این رآکتور می‌کند.
در مجموع، دیروز روز اقتدار دولت برای پاسخ دادن به بدعهدی‌های آمریکا و اروپا نبود. دیروز پس از آنکه سیاست تعلل و وقت‌کشی دولت روحانی برای آغاز مقتدرانه گام دوم آشکار شد، بلافاصله ماجرای تماس تلفنی مکرون و روحانی در اذهان تداعی شد. رئیس‌جمهور فرانسه روز شنبه درباره وضعیت برجام و گام دوم ایران، با روحانی تلفنی صحبت کرد. بر همین اساس این گمانه تقویت شده است که ماجرای یک تماس تلفنی مکرون با روحانی، می‌تواند عامل تعلل جدید دولت و امید داشتن مجدد به اروپا باشد. کما اینکه مقامات دولتی بارها در اظهارات خود اعلام کردند در صورتی که اروپا با اقدامات خود دولت روحانی را راضی کند، آنها می‌توانند تعهدات تعلیق شده ایران در برجام را مجددا اعمال کنند. در مجموع، رفتار دیروز نمایندگان دولت، باعث شد یک بار دیگر گمانه‌های منفی نسبت به اقتدار دولت در استیفای حقوق هسته‌ای ملت تقویت شود. کما اینکه رفتار برخی دولتمردان در دوره مذاکرات برجامی باعث شد این انگاره بشدت تقویت شود که آنها منافع شخصی و حزبی را بر منافع ملی ارجح می‌دانند. با این حال اما هنوز یک ارزیابی ضعیف باقی مانده که باعث می‌شود درباره نیت و اراده دولت در به‌کارگیری سیاست تعلل در کاهش تعهدات برجامی، با قطعیت اظهارنظر نشود و آن تلاش برای بازگشت به وضعیت هسته‌ای قبل از برجام، با کمترین هزینه است. دولت روحانی اگرچه به آسانی سرمایه هسته‌ای مردم ایران، اعم از 10 هزار کیلو اورانیوم با غنای 5 درصد و 400 کیلوگرم اورانیوم با غنای 20 درصد را تبدیل به اکسید کرد و در قلب رآکتور اراک براحتی سیمان ریخت اما حالا برای بازگشت این وضعیت، باید زمان بسیار زیادی صرف کند. این ارزیابی ضعیف البته تا زمانی مطرح است که دولتمردان نخواهند به بهانه احتمال سفر نمایشی مکرون و افزایش تعداد آبنبات‌های اینستکسی، باز هم قید منافع ملی را زده و به اهداف مشترک خود با اروپا چشم بدوزند و یک بار دیگر آزموده را بیازمایند.
به هر حال دیروز در حالی که همه منتظر بودند برای نخستین بار از دولت روحانی اقتدار مشاهده کنند، باز هم تعلل و انفعال دیدند؛ انفعالی که با توجه به انتخابات آمریکا و هزینه‌های امنیتی آن برای ایران، بشدت برای کشور خطرناک است و می‌تواند تبعات امنیتی بسیار خطرناکی برای مردم ایران به دنبال داشته باشد. در ادامه این گزارش، مهم‌ترین مواضع عباس عراقچی و بهروز کمالوندی در نشست خبری دیروز و نیز گفت‌وگوهای «وطن‌‌امروز» با برخی کارشناسان درباره سیاست تعلل دولت در عدم اعلام غنیسازی 20 درصد را می‌خوانیم.
بعد از 60 روز گام سوم را برمی‌داریم
معاون سیاسی وزیر امور خارجه در نشست خبری گام دوم کاهش تعهدات برجامی ایران گفت: کشورهای اروپایی بیشتری غیر از 3 کشور سهامدار اینستکس قرار است به این سازوکار به عنوان سهامدار بپیوندند. در غیر این صورت بعد از 60 روز ما گام سوم را برخواهیم داشت. به گزارش فارس، عباس عراقچی در بخش دیگری از سخنانش اظهار داشت: تماس تلفنی دیشب(شنبه) مکرون با روحانی سازنده بود. مکرون و روحانی صحبت‌‌های خوبی داشتند. وی گفت: ما هیچ امید و اتکایی به هیچ کشوری نبسته‌ایم و نداریم بویژه اروپایی‌ها و اینستکس. ما در این معرکه و جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران، هر مسیر و معبری که برای ایران بتوانیم باز کنیم باز خواهیم کرد. به همه دستگاه‌های اقتصادی کشور وزارت امور خارجه اعلام کرده هیچ‌کس به اینستکس امید نبندد. هیچ‌کس نباید معطل اینستکس در کشور شود و بر اساس اقتصاد مقاومتی و اتکا به خود باید عمل کنیم. عراقچی همچنین بیان کرد: ما مفهومی به نام 1+5 را دیگر به رسمیت نمی‌شناسیم. آمریکا از برجام، قطعی خارج شده و از هیچ مکانیسم داخل برجام نمی‌تواند استفاده کند، ولی در قالب جلسات ایران و 1+4 می‌تواند حضور داشته باشد، اگر ما و 1+4 بپذیریم و تحریم‌ها را بردارد. در ادامه، سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: براساس دستوری که از ریاست‌جمهوری و رئیس شورای عالی امنیت ملی داشتیم گام دوم امروز (یکشنبه) برداشته شده است. ما الان رونوشت تغییراتی که صورت گرفته را به نماینده آژانس تحویل دادیم و تا چند ساعت دیگر فرآیند غنیسازی بالای 67/3 درصد شروع می‌شود. بهروز کمالوندی گفت: الان بحث ما تامین غنا برای سوخت نیروگاه‌‌های قدرت است که مورد نیاز کشور است و شیب غنیسازی ما براساس دستوری که می‌توانیم بگیریم می‌تواند رو به بالا باشد. سخنگوی سازمان انرژی اتمی بیان کرد: ما فعلا نیازی به سوخت رآکتور تهران نداریم.