printlogo


کد خبر: 211489تاریخ: 1398/4/23 00:00
یادداشتی درباره کتاب «در جست‌وجوی الگوی سبک زندگی از سیره رضوی» به بهانه میلاد امام رضا(ع)
آزاداندیشی درباره امر قدسی

گروه فرهنگ و هنر: اگرچه تاکنون چند هزار جلد کتاب از احادیث و روایات درباره اهل‌بیت(ع) نوشته و چاپ شده اما کمتر از منظر «سبک زندگی» و با اشاره به حل مسائل جاری اجتماعی به سیره زندگی آنها نگریسته شده و مجلدهایی فراهم آورده شده است. «در جست‌وجوی الگوی سبک زندگی از سیره رضوی (ازخلال تحلیل محتوای روایات و احادیث شیعه مربوط به سیره امام رضا علیه‌السلام)»؛ کتابی که به پژوهش «نسیم کاهیرده» جمع شده، تلاش کرده است این مسیر را دنبال کند. این کتاب طبق آنچه مؤلف در مقدمه آورده، در راستای توجه به این واقعیت است که دین در جامعه ایران، به‌واسطه امامان شیعه گسترش و مشروعیت یافته است، از این‌رو محبت و ارادت به امامان معصوم از قوی‌ترین دلالت‌های دین‌داری مردم محسوب می‌شود؛ واقعیتی که به‌زعم وی به گذشته‌ای دور و تاریخی طولانی بازمی‌گردد و در حافظه جمعی مردم جا گرفته و با گذر زمان جایگاهی مستحکم‌تر و خدشه‌ناپذیرتر یافته است. مؤلف کتاب به این نکته تأکید کرده است که اگرچه از دیرباز تاکنون برای اکثریتی از مسلمانان، اهل‌بیت و معصومان(ع) به‌واسطه برخورداری از منزلتی قدسی مورد احترام فراوان قرار داشته‌اند اما بعدها، این منزلت با معانی جدیدی همراه شده است که قائل به نوعی هویت فراانسانی و ماورایی برای ائمه است؛ هویتی که به‌نوعی دست‌نیافتنی نشان داده شده و همین امر موضوع مهم الگو و اسوه بودن آنها را مغفول باقی گذاشته است. به نظر مؤلف، در چنین فضایی همواره غلبه با متون و آثار نقلی با رویکرد درون‌دینی بوده است و مطالعات با رویکرد تحلیلی و برون‌دینی کمتر امکان بروز داشته‌ و معتقد است در این میان یکی از مباحث مهم که مغفول مانده، مقوله روش و سبک زندگی است. وی در تبیین این موضوع نوشته است: «اگرچه پیرامون «سبک زندگی» به‌عنوان یک مبحث نظری مهم از مباحث جامعه‌شناسی متأخر، تحقیقات متعددی انجام شده است اما در سال‌های اخیر در جامعه دینی ایران، عطش پرداختن به این موضوع- به‌تبع احساس نیاز و ضرورت اجتماعی- بالا گرفته است و بی‌شمار مقالات و پژوهش‌ها با موضوع و عنوان «سبک زندگی» نگاشته می‌شود. در تمام این موارد آنچه به‌عنوان نقطه اشتراک قابل‌مشاهده است تلاش برای امتزاج مبانی نظری علمی با محتوای استخراج‌شده از متون دینی است بدون آنکه اساساً به امکان نظری چنین ترکیبی به‌صورت جدی و قابل دفاعی اندیشیده و پرداخته‌شده باشد. در این میان به نظر می‌رسد ماهیت محتوای دینی و قداست پیرامونی آن‌ یکی از عوامل بازدارنده مهم در مقابل آزاداندیشی علمی و پرداختن به بحث نظری در این حوزه است؛ این مانع بزرگ و فقدان عزم جدی، در کنار چالش‌های دیدگاهی و اختلافات رویکردی میان صاحب‌نظران مختلف علوم انسانی در ارتباط با پرداختن به موضوع دین، توأمان موجب فقر نظریه‌ای کنونی در این حوزه مطالعاتی شده است».لذا به نظر می‌رسد کتاب حاضر با علم و آگاهی به وضعیت موجود و نقدهای جدی به رویکرد مطالعات انجام‌شده در این حوزه با هدف تلاش برای نزدیک شدن به گفتمان علمی قابل ‌قبول با پشتوانه نظریه‌ای غنی‌تر نسبت به نمونه‌های پیشین نگاشته شده است. وجه تمایز کتاب نسبت به سایر آثار مشابه- با عنوان سیره، روش یا سبک زندگی امام رضا(ع)- اتخاذ رویکردی برون‌دینی است که با هدف ارائه نظام معنایی سازنده یک سبک زندگی شیعی، حول «ایده‌آل تایپی» به نام «مؤمن» صورت گرفته است و طبق ادعای مؤلف کتاب، خروجی آن برساخت «الگوی مثالی» خواهد بود که هر مؤمن خوانش خاص خود را از آن خواهد داشت.


Page Generated in 0/0062 sec