اسد‌الله خسروی: طرح بیمه سلامت رایگان، پولی شد تا دولت در اقدامی جدید، دست خیلی‌ها را که فاقد هر نوع پوشش بیمه‌ای هستند از دریافت خدمات رایگان بیمه درمان کوتاه کند. به گزارش «وطن امروز»، رویکرد دولت تدبیر و امید در اجرای طرح سراسری بیمه سلامت ـ که آن را یکی از دستاوردهای مهم خود می‌دانست ـ تغییر کرد تا در طرح جدید این نوع پوشش بیمه‌ای، طیف گسترده‌ای از مشمولانی که خدمات درمانی رایگان دریافت می‌کردند حذف شوند. در طرح جدید که نام آن «بیمه اجباری سلامت» است، قرار است دریافت‌کنندگان این پوشش بیمه‌ای بر حسب دهک‌بندی و میزان درآمدی که در بانک اطلاعاتی وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی ارزیابی و مشخص می‌شود، به‌صورت مشروط تحت پوشش بیمه اجباری سلامت قرار گیرند.

 

بر این اساس دیگر همه افرادی که هیچ‌گونه پوشش بیمه‌ای ندارند همچون گذشته از طرحی که دولت به‌عنوان اجرای عدالت اجتماعی از آن نام می‌برد، از خدمات رایگان درمانی بهره‌مند نمی‌شوند، چرا که در دور جدید هر فردی بر حسب وسع مالی و درآمدی که دارد شناسایی  می‌شود و تحت پوشش بیمه اجباری سلامت قرار می‌گیرد. یعنی به جز 3 دهک پایین درآمدی جامعه همه مشمولان این طرح برای دریافت دفترچه درمانی سلامت باید هزینه کنند. در چنین شرایطی دور از ذهن نیست که با اجرای طرح بیمه اجباری سلامت خیلی از افرادی که از هیچ مرجع بیمه‌ای خدمات نمی‌گیرند از لیست دریافت‌کنندگان خدمات رایگان بیمه درمانی خارج شوند. اما سوال اینجاست که چرا دولت با چرخشی رو به عقب طرح بیمه اجباری سلامت را جایگزین طرح سراسری بیمه رایگان سلامت کرده است؟ کارشناسان در این باره معتقدند اجرای طرح بیمه سلامت هرچند به افزایش رضایت‌مندی و برطرف شدن مشکلات خیلی‌ها در حوزه سلامت که تحت هیچ‌گونه پوشش بیمه‌ای نبودند منجر شد اما این طرح چون از برنامه‌ریزی دقیق و ساختاری قوی مالی و برنامه‌ریزی دقیقی برخوردار نبود به‌صورتی نسنجیده شکل عملی به خود گرفت و هزینه‌های مضاعفی را با پوشش بیمه‌ای 11 میلیون نفر بر دوش دولت انداخت و مشکلات فراوانی در کشور ایجاد کرد تا جایی که به عقیده خیلی‌ها اجرای این طرح به بهم‌ریختگی برنامه‌های اقتصادی کشور کمک فراوانی کرد و منابع قابل توجهی از بودجه دولت که باید صرف توسعه اقتصاد کشور و بهبود معیشت مردم می‌شد بدون برنامه‌ریزی صرف این طرح شد.

 

این طرح اما اکنون جراحی شده و در دور جدید خیلی‌ها برای ماندن تحت پوشش بیمه اجباری سلامت باید هزینه کنند، یعنی افرادی که در دهک‌های بالای درآمدی قرار دارند باید سالانه حدود 600 هزار تومان بابت دریافت دفترچه بیمه اجباری سلامت بپردازند. دیدگاه دولت در اجرای طرح اجباری بیمه سلامت اکنون این است که همه چون گذشته از مزایای این طرح به‌صورت رایگان برخوردار نشوند و حمایت‌های بیمه‌ای بر اساس «ارزیابی وسع» و تمکن مالی انجام شود. در این راستا هفته گذشته طرح ارزیابی «وسع» همزمان در سراسر کشور با هدف مشارکت افراد زیر پوشش در تامین هزینه‌های درمانی اجرا ‌شد. این طرح بر اساس قانون برنامه ششم توسعه و الزامات آن به منظور تعمیق عدالت بیمه‌ای و کمک بیشتر دولت به خانوارهایی که توان مالی برای تامین هزینه‌های درمانی ندارند یا با انجام برخی اعمال جراحی به زیر خط فقر می‌روند اجرا شد. در اجرای طرح ارزیابی وسع، سرانه بیمه درمانی 3 دهک پایین جامعه رایگان، دهک چهارم ۵۰ درصد سرانه حق بیمه و دهک پنجم به بالا که از توان بالایی مناسبی برخوردار هستند به طور کامل پرداخت می‌شود.

با این وجود بدون پرداخت حق سرانه برای دهک‌های چهارم به بالا، امکان دریافت خدمات درمانی رایگان نخواهد بود. این در حالی است که تمهیداتی برای پرداخت حق سرانه به صورت ۲ قسط برای خانوارهای ملزم به پرداخت سرانه حق بیمه اندیشیده شده است. در این میان وسع مالی دهک‌ها بر اساس استعلام بیمه سلامت از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مشخص می‌شود و مبنای دریافت سرانه بیمه سلامت قرار خواهد گرفت و این وزارتخانه حداکثر در مدت یک ماه نسبت به تعیین دهک خانوارها، جمع‌بندی و نتایج حاصله از طریق سامانه اقدام و سپس بر اساس دهک‌بندی افراد زیر پوشش، نسبت به دریافت حق بیمه اقدام خواهد شد. البته فاقدین پوشش بیمه‌ای در سراسر کشور برای ارزیابی میزان درآمد و شناسایی آنها باید با مراجعه به سایت سازمان بیمه سلامت یا دفاتر پیشخوان تحت پوشش این نوع بیمه قرار گیرند. این در حالی است که ثبت‌نام بیمه اجباری سلامت شوکی را به یک‌هشتم جمعیت کشور وارد کرده است، چرا که خیلی‌ها بیم آن دارند که مبادا در تعیین وسع و درآمد مالی آنها در بانک اطلاعاتی وزارت رفاه همچون طرح هدفمندی یارانه‌ها در حالی که مستحق دریافت چنین بیمه‌ای هستند به‌ناحق از دور خارج شوند.

 

جزئیات نحوه ثبت‌نام و حق بیمه اجباری سلامت

مدیرعامل سازمان بیمه سلامت چندی پیش در گفت‌و‌گویی درباره پوشش بیمه اجباری سلامت اعلام کرد: افرادی که تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نیستند می‌توانند با مراجعه به سایت سازمان بیمه سلامت یا دفاتر پیشخوان تحت پوشش بیمه قرار گیرند. به گفته طاهر موهبتی، بر اساس اعلام مرکز آمار کشور، حدود ۱۰ درصد افراد کل کشور تحت پوشش هیچ‌گونه بیمه‌ای نیستند که امید است این افراد در بازه زمانی 6 ماهه برای بیمه شدن مراجعه کنند تا از تسهیلات آیین‌نامه برخوردار شوند.

 

بیمه رایگان به چه افرادی تعلق می‌گیرد؟

بنا بر گفته مدیر عامل سازمان بیمه سلامت، اگر درآمد خانوار ۴۰ درصد حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار و دستمزد باشد، ۱۰۰ درصد هزینه حق بیمه این خانوار‌ها را دولت پرداخت می‌کند. همچنین آن دسته از خانوار‌هایی که بین ۴۰ درصد تا حداقل حقوق درآمد دارند، از ۵۰ درصد یارانه دولت برای بیمه سلامت برخوردار می‌شوند. افراد با درآمد بیش از حداقل حقوق، طبق مصوبه شورای عالی کار و دستمزد هم جزو دهک‌های 5 و بالاتر قرار می‌گیرند که باید سرانه کامل حق بیمه را پرداخت کنند. موهبتی با اشاره به آیین‌نامه اجرایی بند الف برنامه ششم توسعه کشور گفت: افراد فاقد پوشش بیمه‌ای برای برخورداری از تسهیلات قسطی شدن حق بیمه پرداختی، باید در مدت 6 ماه از شروع آیین‌نامه اجرایی اقدام کنند. وی افزود: پرداخت پول برای حق بیمه در دفاتر پیشخوان انجام می‌شود و افرادی که می‌دانند توانایی پرداخت حق بیمه را دارند باید فرم‌های خوداظهاری را پر کنند. به گفته وی، سامانه رسیدگی به شکایات مردم در زمان اجرای پوشش اجباری بیمه همگانی سلامت فعال است و مردم نظرات و حتی اعتراض‌های خود را می‌توانند در میان بگذارند. 

 

حق بیمه اجباری سلامت چقدر است؟

طبق آنچه در سایت سازمان بیمه سلامت ایران آمده است، سرانه بیمه ایرانیان (حق بیمه یک‌ساله) برای هر عضو خانوار 5‌میلیون و ۸۰۸ هزار ریال (۵۸۰ هزار و ۸۰۰ تومان) است که خانوار‌هایی که بین ۴۰ درصد تا حداقل حقوق درآمد دارند از ۵۰ درصد یارانه دولت برای بیمه سلامت برخوردار می‌شوند و باقی به مبلغ 2 میلیون و ۹۰۴ هزار ریال (۲۹۰ هزار و ۴۰۰ تومان) قبل از چاپ دفترچه از بیمه شده دریافت می‌شود. افراد با درآمد بیش از حداقل حقوق، طبق مصوبه شورای عالی کار و دستمزد هم، جزو دهک‌های 5 و بالاتر قرار می‌گیرند که باید سرانه کامل حق بیمه را پرداخت کنند. همچنین بیماران خاص با ارائه مدارک و مستندات بیماری خاص خود (دیالیز، پیوند کلیه، هموفیلی، تالاسمی، MS) به ادارات بیمه سلامت می‌توانند از مزایای مربوط (دریافت دفترچه رایگان) برخوردار شوند. علاوه بر هزینه حق بیمه سرانه، مبلغ ۱۰ هزار ریال بابت هزینه برگه‌های دفترچه از هر بیمه‌شده دریافت می‌شود.