«سرا»؛ طرح جدید شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان بهانه یک دعوای درون‌خانوادگی دیگر شد
تنش در فرم و محتوای سیاسی
پیدا کردن راهکاری برای برون‌رفت از انجماد سیاسی و احیای وجهه اجتماعی برای بالا بردن احتمال پیروزی مجدد در انتخابات اسفندماه را می‌توان خلاصه دغدغه این روزهای اصلاح‌طلبان دانست؛ دغدغه‌ای که مضاف بر تنش‌های موجود برای مبرا کردن خود از عملکرد ضعیف قوای مجریه و مقننه، اصلاحات فرمی و ساختاری جریان اصلاحات را نیز دربر می‌گیرد. دعوایی که پیش از هر چیز با تنش‌های میان «حزب کارگزاران سازندگی» و «شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان» و مصاحبه‌هایی که حامیان و مخالفان محمدرضا عارف پیرامون عملکرد او داشتند آغاز شد و به احتمال خروج کارگزارانی‌ها از تشکیلات تحت نظر محمد خاتمی نیز ختم شد. در این میان فضاسازی برای تعریفی نوین از مفهوم اصلاح‌طلبی که توانایی زاویه‌گیری با دولت دوازدهم به‌عنوان مرکز ثقل نارضایتی‌های اجتماعی را برخوردار باشد و همچنین فضا را برای چینش لیستی متفاوت از لیست بدعاقبت «امید» داشته باشد، تبدیل به مساله روز گروه‌های اصلاح‌طلب شده است و بیراه نیست اگر این تلاش را به‌عنوان زمینه‌ای برای شیفت فعالیت سیاسی اصلاح‌طلبان از گارد دفاعی به گارد هجومی نسبت به فضای اجرایی و مدیریتی کشور تصور کنیم؛ گاردی که پیش از همه نیازمند تغییر نمود اجتماعی این جریان به‌عنوان جریانی جدید است که نقشی در مدیریت این سال‌های کشور نداشته است.
نخستین مخالف: همان همیشگی
«اساسا ارسال لینک یک کاندیدا به این و آن و تقاضا از دیگران که به این لینک رای و امتیاز بدهند، آدمی را به یاد طرح‌های انتخاب دختر خوشگل در مهدکودک‌ها و سایت‌های زرد می‌اندازد که در پی جمع کردن فالوئر هستند. آیا اصلاح‌طلبانی که مدعی پیشروترین برنامه‌ها بودند به این حد از خفیف بودن رسیده‌اند که باید با طرح‌های ابتدایی دنبال فالوئر باشند»، این بخشی کوتاه از نقد اکبر منتجبی در مخالفت با طرح سرا بود که در روزنامه حزب کارگزاران منتشر شد.غلامحسین کرباسچی نیز در توئیتی نوشت: «واگذاری تهیه لیست انتخاباتی اصلاح‌طلبان به بدنه اجتماعی: آنچه انتخابات را معنادار می‌کند و به مردم رغبت رای دادن می‌بخشد نتیجه رای دادن است نه مناسک آن. شکل‌گرایی و مناسک‌گرایی چه برای حکومت و چه برای اصلاحات بیراهه است. به فکر کارآمدی اصلاحات باشیم».همین مخالفت‌ها بود که در ساعات نخستین اعلام شکل‌گیری سرا بار دیگر تقابل کارگزاران با شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان و تمایل قلبی‌شان به جدا شدن از این گروه را نمایان کرد؛ تقابلی که حداقل در ظاهر امر و جنبه علنی آن گواهی از بالا گرفتن شکاف پیرامون نسبت احزاب اصلاح‌طلب و رویکرد انتخاباتی آنان در مواجهه با دلسردی حامیان‌شان دارد.
سرای اینترنتی با 16هزار فالوئر
جدیدترین طرح انتخاباتی اصلاح‌طلبان هفته گذشته و با عنوان «سرا» که برآمده از عبارت «سامانه رای‌سنجی اصلاح‌طلبان» است رونمایی شد؛ طرحی که به شکل اختصاری به گروه‌ها و احزاب اصلاح‌طلب این امکان را می‌دهد تا هر گروه نام 20نفر را به‌عنوان گزینه احتمالی انتخابات مجلس یازدهم معرفی کند و هر کدام از این افراد نیز نام 20 نفر دیگر را به‌عنوان اشخاص پیشنهادی ثبت کرده و در نهایت با ثبت شدن نام 16 هزار کاندیدا، در جریان یک رای‌گیری اینترنتی افرادی به‌عنوان منتخب برای لیست انتخاباتی اصلاح‌طلبان انتخاب شوند. این طرح که کلیاتش در بیست‌ودومین جلسه شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان با ریاست محمدرضا عارف تصویب شد به‌عنوان تلاشی برای شفاف و دموکراتیک شدن پروسه انتخاباتی و لیست‌بندی اصلاح‌طلبان تعریف شده است، شفافیتی که پس از انتشار لیست کاندیداهای شورای پنجم شهر تهران تبدیل به پاشنه آشیل این شورا شد و مصاحبه یکی از نمایندگان سابق اصلاح‌طلب شورای شهر که شرط ورودش به لیست را پرداخت رقمی میلیاردی اعلام کرده بود، باعث شد این بار اصلاح‌طلبان برای احیای وجهه سیاسی خود سراغ طرحی اینترنتی و نسخه‌ای دست چندم از پروسه انتخاباتی بعضی نظام‌های سیاسی حزبی بروند، نظامی که در آن عده‌ای از منتخبان احزاب اصلاح‌طلب به‌عنوان واسطه‌ای برای انتخاب محبوب‌ترین اصلاح‌طلبان از سوی مردم دست به کار می‌شوند.
اما و اگرهایی بر یک دعوای خانوادگی
به نظر می‌آید هر قدر در انتخابات مجلس دهم لیست امید و پشتیبانان آن سعی بر جمع‌آوری یک جبهه حداکثری صرفا برای شکست دادن رقیب سیاسی خود داشته‌اند و همین امر باعث شد کارآمدی نمایندگان آن لیست در مجلس شورای اسلامی به پایین‌ترین سطح کیفی ممکن برسد، تلاش‌ها در انتخابات پیش‌رو معطوف به آن شده تا با تلاش برای خالص‌سازی لیست‌های انتخاباتی، بر وزن سیاسی نمایندگان منتخب افزوده شود. در این میان اما پرسش اصلی نسبت آینده سیاسی احزاب اصلاح‌طلب در دوران پساهاشمی و سقوط نفوذ اجتماعی خاتمی در میان هوادارانش است. تلاش‌ها برای بازتعریف «خودی» اصلاح‌طلب مقابل «دیگری»هایی که مورد برائت قرار گیرند فضا را به سمتی می‌برد که هر گروه در تلاش برای تعریف کردن گروه دیگر به‌عنوان عامل ناکارآمدی جریان مدیریتی و نظارتی کشور باشد.کارنامه شکست‌خورده تمام پیروزهای انتخاباتی در سال‌های اخیر و تناقض «در قدرت» بودن و «بر قدرت» تعریف کردن خود باعث شده اختلافات بر گردونه انکار دیگری به سمت و سویی برود که فضا را به‌سوی یک تبرئه سیاسی در جهت احیای موقعیت اجتماعی اصلاح‌طلبان ببرد. با تمام این اوصاف جدل‌های لفظی اخیر و کنش و واکنش‌های سیاسی میان کارگزاران و شورای عالی اصلاح‌طلبان را می‌شود به‌عنوان بخشی از پازل فرار سیاسی تعریف کرد.
