گروه سیاسی: در ادامه اظهارنظرهای متعدد مقامات دولتی و دیپلماسی کشورمان درباره بی‌تعهدی اروپا در برجام و ناکارآمدی بسته پیشنهادی 3 کشور اروپایی، روز گذشته عباس عراقچی نیز سامانه موسوم به اینستکس را ضعیف و ناکارآمد توصیف کرد. به گزارش «وطن امروز»، قرار بود 3 کشور اروپایی طرف برجام بعد از خروج آمریکا از این توافق، ظرف چند ماه بسته اقتصادی خود را برای جبران تبعات این اقدام ترامپ ارائه کنند. با این حال و پس از گذشته 18 ماه نه‌تنها 11 تعهد سال گذشته اروپا به ایران عملیاتی نشده که سامانه موسوم به اینستکس نیز کماکان روی کاغذ مانده است. 

در این راستا روز گذشته معاون سیاسی وزیر امور خارجه سازوکار اینستکس را ضعیف توصیف کرد و گفت: این سازوکار مالی به‌طور ناقص اجرا شده و تاکنون نیز موثر نبوده است. عباس عراقچی در گفت‌وگو با اسپوتنیک سازوکار اینستکس را ضعیف توصیف و تصریح کرد: این سازوکار مالی به‌طور ناقص اجرا شده و تاکنون نیز موثر نبوده است، مگر اینکه اروپایی‌ها از ما نفت خریداری کنند. معاون سیاسی وزیر امور خارجه بیان کرد: پیشنهاد سازوکار مالی اینستکس بسیار دیر مطرح شد و اکنون هم در سطحی پایین اجرا می‌شود. این سیستم تاکنون به‌طور کامل اجرایی نشده است. عراقچی گفت: «از آنجایی که اصلی‌ترین صادرات ایران به اروپا نفت است، در صورتی ‌که اروپایی‌ها از ایران نفت بخرند اینستکس موفقیت‌آمیز خواهد بود، چرا که صادرات اصلی ایران به اروپا نفت است؛ در غیر‌این‌صورت، مبلغ زیادی برای تجارت مطابق با این ابزار باقی نمی‌ماند». اظهارات عراقچی در حالی است که از بهمن‌ماه سال گذشته که اروپا از شرکت ذی‌حسابی مشترک موسوم به اینستکس رونمایی کرد، بسیاری از مقامات دولتی آن را ناکارآمد و به‌دردنخور توصیف کرده‌اند. تیرماه گذشته حسن روحانی در جلسه هیأت دولت، اینستکس را پوچ و به درد نخور نامید و تاکید کرد: «امروز اینستکس تنها سازوکاری بدون پول است و اینستکس توخالی به هیچ دردی نمی‌خورد». علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و بیژن زنگنه، وزیر نفت نیز از جمله دیگر مقامات دولتی بودند که موضعی منتقدانه نسبت به اینستکس بیان کردند. شمخانی چندماه پیش طی یادداشتی با اشاره به بدعهدی‌های طرف‌های اروپایی برجام نوشته بود: «با گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام و «صبر» ایران برای فرصت‌ دادن به دیپلماسی، کشورهای اروپایی نشان دادند اگرچه در کلام، مواضع متفاوتی نسبت به آمریکا اتخاذ می‌کنند اما در عمل به تقویت بردارهای فشار واشنگتن علیه ایران یاری رساندند». وزیر نفت نیز در اظهارنظری به پاسخگو نبودن اینستکس اذعان کرد. بیژن زنگنه دهم تیرماه که برای نشست اوپک به وین رفته بود، در بدو ورود به هتل کوبورگ، در جمع خبرنگاران اذعان کرد: «اگر اینستکس را به عنوان یک عملیات در نظر بگیرند، بدون واریز مطمئن پول به آن یا با واریز 4-3 میلیون دلار یا یورو، این سازوکار پاسخگو نیست؛ باید پول نفت به آن واریز شود».

گذشته از اینها محمدجواد ظریف نیز که پس از اعلام موجودیت برجام، در ادعایی عجیب این کانال مالی را دارای اهمیتی استراتژیک(!) خوانده و گفته بود اینستکس یک ارزش استراتژیک و راهبردی دارد و آن این است که «نزدیک‌ترین متحدان آمریکا در روابط اقتصادی خود در حال فاصله گرفتن از آمریکا هستند!» 24 تیرماه گذشته اذعان کرد: اروپایی‌ها ادعا می‌کنند تمایل دارند برجام را نگه دارند ولی هنوز شاهد این نبودیم که اروپا برای حفظ برجام حاضر به سرمایه‌گذاری باشد. ظریف همچنین 14 اردیبهشت‌ماه امسال در مصاحبه‌ای اختصاصی با پایگاه «لوب‌لاگ» گفته بود: «اروپا به کمتر از یک درصد از تعهداتش عمل کرده است؛ در واقع بیش از 100 درصد در بیانیه‌های عمومی و کمتر از یک درصد در پایبندی واقعی به تعهداتش».