عباس اسماعیل گل: به بهانه برپایی سی‌و‌ششمین جشنواره فیلم کوتاه تهران گفت‌وگویی با «حسین دارابی» سازنده آثار شاخصی  چون «علمک» و «دایو» در سینمای کوتاه داشتیم. دارابی در گفت‌وگو با «وطن امروز» از وضعیت سینمای کوتاه در کشور و همچنین جشنوار فیلم کوتاه تهران سخن به میان آورد.

 

* بتازگی یکی از مدیران انجمن سینمای جوان در نشست خبری جشنواره فیلم کوتاه تهران گفته بود «اکران عمومی فیلم کوتاه اشتباه فاحشی است که با ورود مسائل اقتصادی، به فاجعه‌ای ختم می‌شود که سال‌های بعد اثرش را خواهیم دید.» شما به عنوانی یک فیلمساز باتجربه سینمای کوتاه تا چه اندازه با این موضوع موافقید؟

ترجیح می‌دهم خیلی به‌صورت مصداقی وارد این موضوع نشوم اما به‌طور کلی باید گفت مگر سینمای بدون مخاطب وجود دارد؟  هنر فیلمسازی بدون نگاه به مخاطب ارزش چندانی ندارد، همان‌طور که الان در کشورهای پیشرفته صنعت سینما شاهد احترام به تمام سلایق و گونه‌های مختلف سینمایی هستیم، اینجا هم باید این ذهنیت را برای فیلمسازان نهادینه کنیم که موقع ساخت هر گونه اثری در قالب هر مدیومی به مخاطب و جذب آن فکر کنند، زیرا اثر هنری بدون مخاطب هیچ معنایی ندارد.

 

* شاید منظور دوستان در انجمن سینمای جوان از عدم اکران عمومی فیلم‌ها برای مردم، مخاطب عام سینما باشد و مخاطب خاص سینما را در بر نگیرد!

مخاطب خاص در سینما معنایی ندارد و اعتقادی به تقسیم‌بندی مخاطب سینما به عام‌و‌خاص ندارم. سینما سینماست و بدون شک هدف نهایی یک هنرمند از خلق اثر، تاثیرگذاری بر محیط پیرامون خود  و جذب مخاطب است، زیرا اگر اثر هنری مخاطبی را جذب نکند، هیچ‌گاه برای ادامه حیاتش صنعتی هم شکل نمی‌گیرد. متاسفانه برخی فیلمسازان فضای کاملا شخصی خود را کاملا غیرحرفه‌ای  وارد  سینما می‌کنند که نتیجه این اتفاق فراری دادن مخاطب است؛ درست برخلاف سینمای حرفه‌ای که در کشورهای مختلف شاهد آن هستیم که فیلمساز آگاهانه و حرفه‌ای و در لایه‌های زیرین اثر، پیام خود را به مخاطب انتقال می‌دهد.

 

* به هر حال باید بپذیریم فیلم کوتاه قابلیت‌های سینمای بلند و تجاری را برای جذب مخاطب ندارد.

اینکه فیلم کوتاه نمی‌تواند ژانری جذاب برای همه مخاطبان با سلایق مختلف باشد، واقعیتی انکار‌ناپذیر است اما از سویی اگر بخواهیم صرفا این نکته را به فیلمسازان جوان و علاقه‌مند تفهیم کنیم که سینمای کوتاه، سینمایی صرفا تجربه‌گراست، آسیب‌های زیادی به بدنه سینمای کوتاه وارد می‌کند که در نتیجه فیلمساز نه نگاه حرفه‌ای به سینمای کوتاه خواهد داشت و نه به فکر جذب مخاطب خواهد بود.

 

* با توجه به شرایطی که توضیح دادید، بهترین راهکار برای تغییر این ذهنیت در میان فیلمسازان جوان چه می‌توان باشد؟

یکی از موارد مهمی که ما  در کلاس‌های آموزشی‌مان به فیلمسازان جوان تاکید می‌کنیم، این است که «شما فیلمسازان کوتاه باید از همین عرصه به فکر جذب مخاطب باشید و تمرین کنید که چگونه می‌توانید مخاطبان بیشتری را جذب اثرتان کنید تا پیام اصلی خود را به طیف بیشتری انتقال دهید.» بنابراین بهتر است مسؤولان و متولیان دولتی سینمای کوتاه در کشور با همین دیدگاه سعی در تغییر نگرش‌های قدیمی داشته باشند. باید بپذیرم که سینما محصولی دوطرفه است که هم فیلمساز باید ذائقه مخاطب را پیش‌بینی کند و هم مخاطب باید آثاری را که با سلایقش همسو است تماشا کند.

 

* کمی از این فضا فاصله بگیریم و به جشنواره فیلم کوتاه بپردازیم؛ اینکه امسال برای اولین‌بار به بهانه جلوگیری از ازدحام جمعیت شاهد بلیت‌فروشی آثار جشنواره هستیم، به نظر شما این تصمیم منجر به کم‌رونق شدن استقبال‌ها نمی‌شود؟

اتفاقا برخلاف نظر شما معتقدم بلیت‌‌فروشی برای آثار جشنواره امسال یکی از تصمیمات خوب مسؤولان جشنواره بود، فارغ از اینکه انگیزه مسؤولان جشنواره برای این اقدام چه چیزی است، این تصمیم 2 پیامد مهم و مثبت در پی خواهد داشت؛ یکی اینکه با فروختن بلیت پس از جشنواره می‌توان به این نتیجه رسید که سینمای کوتاه تا چه اندازه مخاطبان حرفه‌ای دارد که حاضرند برای تماشای آثار هزینه کنند و نکته دیگر آنکه خود فیلمسازان جوان با این واقعیت روبه‌رو می‌شوند که تا چه اندازه مخاطب حاضر است برای تماشای فیلم‌شان هزینه کند که مسلما این 2 پیامد در صورت مدیریت درست، اتفاق‌های خوشایندی برای آینده فیلم کوتاه رقم خواهد زد.

 

* به نظر شما آثار ارائه شده در جشنواره فیلم کوتاه تهران این قابلیت را دارند که مخاطبان را برای هزینه کردن ترغیب کنند؟

معمولا در جشنواره فیلم کوتاه تهران، برخی فیلمسازان آینده‌دار کشف و ظاهر می‌شوند و در کنار آن برخی فیلم‌های جشنواره هم حرفی برای گفتن دارند. از سویی شاید تمام آثار راه‌یافته به بخش مسابقه جشنواره به یک اندازه قابلیت جذب مخاطب و ترغیب افراد برای خرید بلیت را نداشته باشند اما در مجموع همین که تمام فیلمسازان شرکت‌کننده در جشنواره با بلیت‌فروشی آثارشان خود را پاسخگو به مخاطب مسؤول می‌دانند، خود اتفاق مهمی محسوب می‌شود.

 

* به نظر شما مسؤولان جشنواره در راستای مردمی شدن فیلم کوتاه چه اقداماتی می‌توانند انجام دهند؟

تا مسؤولان جشنواره فیلم کوتاه تهران، شخصا دغدغه‌ای اساسی برای مردمی شدن سینمای کوتاه نداشته باشند، هیچ اتقاقی رقم نخواهد خورد، درست برخلاف جشنواره فیلم عمار که سال‌هاست شاهدیم مسؤولان و متولیان جشنواره با کمترین هزینه و به‌طور جهادی در کنار مردم آثار مستند و کوتاه را در مدارس، مساجد و حتی روستاهای دورافتارده به نمایش می‌گذارند و به معنی واقعی این رویداد را می‌توان «جشنواره مردمی» برشمرد.